فغان افغانستان از آمریکا

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو،  درست یک سال قبل بود که اشرف غنی، رئیس‌جمهور وقت افغانستان از کابل گریخت و نیرو‌های طالبان وارد پایتخت شدند. این تاریخ سرآغاز دوران حکومت دوباره طالبان در افغانستان بود و آمریکا هم بعد از چند روز از تسخیر کابل توسط طالبان برای همیشه سربازانش را از افغانستان خارج کرد. از سویی واشنگتن شروع به تحریم و بلوکه‌کردن اموال مردم افغانستان کرد که باعث تشدید و افزایش رنج و درد ملت افغانستان شد.

* سقوط جوان افغان از هواپیمای آمریکایی؛ نماد اعتماد به واشنگتن
آمریکا تابستان سال گذشته در میان پیشروی‌های طالبان به سمت کابل تنها به فکر تخلیه نیرو‌های نظامی و اعضای سفارت خود از افغانستان بود. تصاویر دردناکی در فرودگاه کابل در زمان خروج آمریکایی‌ها از افغانستان منتشر شد. یکی از این تصاویر جوان ۱۸ ساله افغانستانی را نشان داد که روی چرخ هواپیمای آمریکایی سوار شده بود تا از این طریق به خارج از افغانستان برود، اما در زمان اوج‌گیری هواپیما سقوط کرد. این موضوع به نمادی از اعتماد هر حکومتی به آمریکا بدل شد؛ تصویری که چند دهه قبل در ویتنام تکرار شده بود. این، اما پایان زجر و سختی تحمیل‌شده توسط آمریکایی‌ها بر مردم افغانستان نبود.
جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا بهمن‌ماه سال گذشته دستور داد ۷ میلیارد دلار از اموال و پول‌های متعلق به افغانستانی‌ها در خارج از این کشور بلوکه شود. در شرایطی که طالبان حکومت تشکیل داده و با بخش‌هایی از تاجیک‌تبار‌ها و هزاره‌ها درگیر بود و مردم هم پول خرید نان و مواد غذایی نداشتند، آمریکا این اقدام را انجام داد. کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که آمریکا در ماه‌های آتی صندوق سپرده‌ای برای مدیریت ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار از دارایی‌های افغانستان ایجاد خواهد کرد تا از این پول برای کمک به مردم افغانستان استفاده شود و نصف دیگر اموال افغانستان به عنوان غرامت قربانیان حادثه ۱۱ سپتامبر آمریکا اختصاص خواهد یافت؛ جریانی که هیچ ارتباطی با مردم افغانستان ندارد و طبق اسناد وزارت خارجه آمریکا مسببان اصلی این حادثه وابسته به حکام سعودی هستند. اقدام آمریکا در اختصاص دارایی‌های مردم افغانستان به قربانیان حوادث ۱۱ سپتامبر در حالی است که صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) بار دیگر نسبت به احتمال مرگ یک میلیون کودک به دلیل سوءتغذیه حاد در افغانستان هشدار داد.

همین موضوع سبب شد که مردم افغانستان در سالگرد پایان حکومت اشرف غنی در افغانستان و بلوکه کردن پول‌های این کشور دست به تظاهرات بزنند. معترضان مقابل مسجد عیدگاه کابل، پایتخت افغانستان تجمع کردند و با سر دادن شعار‌هایی ضمن محکوم کردن این تصمیم، از پول‌های مسدود شده کشورشان به عنوان «اموال و دارایی‌های مردم» یاد کردند.

در همین زمینه خبرگزاری البوابه، یک رسانه عرب‌زبان در گزارشی با اشاره به اینکه آمریکایی‌ها در حال گرسنگی دادن به مردم افغانستان هستند، نوشت: «اکنون نیمی از مردم افغانستان دچار مشکلات غذایی و فقر شدید هستند، ولی باز آمریکا هیچ کمکی به مردم این کشور نمی‌کند». برنامه جهانی غذا هم در گزارشی عنوان کرده است که تحریم‌های آمریکا باعث شده ۱۸ میلیون نفر از مردم افغانستان در معرض فقر مطلق غذایی قرار بگیرند. بلوکه شدن اموال مردم افغانستان از آن جهت برای این کشور اهمیت دارد که نقدینگی برای مردم این کشور بشدت کاهش یافته است و مردم دیگر نمی‌توانند برای برداشت پول‌های‌شان به بانک‌ها مراجعه کنند. در همین زمینه گروهی از آژانس‌های امدادی تخمین می‌زنند که احتمالا ۱۲۰ هزار دختر کودک افغان به دلیل فقر خانواده‌های خود به اجبار با افراد مسن ازدواج کرده‌اند. همچنین طبق گزارش مرکز حقوق بشر سازمان ملل روزانه زنان و کودکان بسیاری جلوی نانوایی‌ها حضور دارند و به دنبال یک «قرص نان» برای رفع گرسنگی خود هستند. مشکل بعدی در افغانستان که باعث مرگ صد‌ها کودک در این کشور شده است، کمبود و نایاب شدن دارو است. به دلیل تحریم‌های چندگانه غرب علیه افغانستان دارو در داروخانه‌ها پیدا نمی‌شود و مواردی هم که یافت می‌شود از طریق ایران، پاکستان و چین به افغانستان می‌رسد. علاوه بر این، به دلیل فقر، اکثر مادران افغان نیز در دوران بارداری از تغذیه مناسب برخوردار نیستند و پس از تولد نیز توانایی مالی کافی ندارند. از سوی دیگر آمریکا در پاسخ به انتقاد‌ها گفته است ۷۷۵ میلیون دلار از زمان سقوط این کشور به دست طالبان به مردم افغانستان کمک کرده است، اما معلوم نیست این کمک‌ها به کدام ارگان تحویل شده است! آمریکا گفته است که باید طالبان شرایط قرارداد صلح دوحه را اجرایی کند و تا زمانی که این شرایط به طور کامل شکل نگیرد، کمک خاصی به این کشور نمی‌کند. البته بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که همین مذاکرات صلح آمریکا با طالبان باعث سقوط کابل شد. آمریکایی‌ها در آن زمان به دولت غنی فشار زیادی آوردند تا زندانیان طالبان را آزاد کند، اما بعد‌ها ۸۰ درصد این زندانیان به صف مبارزه با دولت شتافتند. اندیشکده کوئینسی در گزارشی به این موارد اشاره کرده و نوشته است: «ایالات متحده باید مسؤولیت‌های متقابل خود را تحت توافقنامه ۲۰۲۰ که با طالبان در دوحه امضا کرده است، عملی کند، اما اذعان دارد که فاقد مکانیسم‌های اجرایی موثر است».

* اقتصاد افغانستان فروپاشیده است
این اندیشکده عنوان می‌کند افغانستان هم‌اکنون با فروپاشی اقتصادی روبه‌رو است. رشد این کشور به مدت ۲۰ سال با یک اقتصاد جنگی محقق شد که از صنایعی مانند ساخت و ساز و حمل‌و‌نقل سوخت حمایت می‌کرد، اما به کشاورزی اهمیتی نمی‌داد که همین موضوع سبب فروپاشی شدیدتر اقتصاد این کشور شد. قبل از خروج آمریکا از افغانستان ۷۵ درصد بودجه این کشور به کمک‌های آمریکا وابسته بود و بعد از سقوط کابل بودجه افغانستان به طور کامل نابود شد. میزان فقر در شهر‌های افغانستان هم بعد از شیوع کرونا ۴۷.۶ درصد شد که این عدد قبل از کرونا ۴۱ درصد بود.

* تورم شدید پس از تسلط طالبان بر کابل
تا ژانویه ۲۰۲۲، قیمت آرد گندم و گازوئیل نسبت به ۲۰۲۱، درست قبل از سقوط دولت افغانستان، ۵۲.۷ درصد و ۴۰.۳ درصد افزایش یافته بود. قیمت نان - که برای بسیاری از افغان‌ها یکی از مواد اصلی غذایی است - در مدت مشابه سال قبل یعنی سقوط افغانستان به دست طالبان ۱۲.۸ درصد افزایش یافته است. میدل ایست در گزارشی درباره وضعیت بغرنج اقتصادی و مالی در افغانستان نوشته است: «برنامه جهانی غذا که در افغانستان برای مردم فقیر کمک‌رسانی می‌کند، گفته پول آن‌ها در حال تمام شدن است، زیرا این سازمان ۲۰۴ میلیون دلار از پول‌هایش را خرج اوکراین کرده است».

* ۲ میلیون افغان دوباره آواره شدند
همه این موارد را باید در کنار آوارگی مردم افغانستان از خاک وطن قرار داد. مشکلات اقتصادی و ترس از حکومت جدید به تشدید خروج پناهجویان از افغانستان منجر شده است. بر اساس گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، حضور ۲.۰۷۰.۹۵۶ افغان به عنوان پناهنده در کشور‌های همسایه ثبت شده است که ۶۲ درصد آن‌ها وارد پاکستان شده و ۳۸ درصد هم به ایران آمده‌اند. وضعیت مالی و اقتصادی در روستا‌های افغانستان بسیار بدتر از شهرهاست. نبود برق، آب آشامیدنی مناسب، گاز و راه مواصلاتی باعث شده بسیاری از روستاییان بر اثر بیماری و گرسنگی جان خود را از دست بدهند. فقر و گرسنگی مردم افغانستان در حالی است که آمریکا به صورت مستقیم و غیرمستقیم با سران طالبان در ارتباط است. برخی از نزدیک‌ترین متحدان ایالات متحده در طول جنگ در افغانستان، دیپلمات‌های ارشد را برای دیدار با مقامات طالبان در کابل حتی در غیاب دیپلمات‌های آمریکایی به افغانستان فرستاده‌اند. هوگو شورتر کاردار موقت بریتانیا، جاسپر ویک فرستاده ویژه آلمان در امور افغانستان و پاکستان و امیل دی بونت فرستاده ویژه هلند به افغانستان از جمله افرادی هستند که با مقامات ارشد طالبان در کابل و قندهار دیدار کرده‌اند که نشان می‌دهد تحریم‌های آمریکا به دلیل وجود طالبان نیست و دولتمردان این کشور با سران طالبان در ارتباط هستند. مجموع این گزارش را می‌توان در بیان «آلنا دوهان» گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور تحریم‌ها و تاثیر آن بر حقوق بشر خلاصه کرد. او در گزارشی مشترک با گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور فقر شدید و حقوق بشر در ماه آوریل سال جاری، درباره پیامد‌های شدید تحریم‌های آمریکا علیه افغانستان هشدار داد که باعث کشتار بیشتر مردم خواهد شد.

محمدعلی حسن نیا