پژوهش محققان امیرکبیر در حوزه سیستم‌های دارورسانی بر پایه‌ی نانوساختار‌ها

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سارا یزدانی دانش آموخته ای دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری طرح «بارگذاری آمفوتریسین بی بر روی نانولوله‌های تک دیواره پگیله و بررسی نقش پارامتر‌های ترمودینامیکی در پایداری سیستم دارورسان» گفت: آمفوتریسین بی، مدت هاست که به عنوان موثرترین داروی ضد قارچ در خط اول درمان عفونت‌های قارچی سیستماتیک و موضعی از نوع متوسط تا شدید توسط متخصصین تجویز می‌شود.

وی ادامه داد:، ولی عواملی مانند عوارض جانبی جدی، فراهمی زیستی پائین، وقوع واکنش‌های حاد در هنگام انفوزیون وریدی و سمیت کلیوی وابسته به دوز، سبب محدود شدن کاربرد آن به خصوص در بیماران با وضعیت وخیم شده است.

به گفته وی، محققان علت عمده موارد نامبرده شده را حلالیت آبی بسیار پائین آمفوتریسین بی و توده‌ای شدن آن در محیط درون تن دانسته اند. برای غلبه بر این مشکلات اصلاح و بازنگری فرمولاسیون‌های حاوی آمفوتریسین بی امری ضروری است.

وی با بیان اینکه یکی از راهکار‌های غلبه بر این مشکلات، استفاده از سیستم‌های دارورسانی نوین برای این دارو است، گفت: نانولوله‌های کربنی یکی از انواع نانوساختار‌ها هستند که پس از عامل دار شدن می‌توانند به عنوان گزینه مناسبی برای دارورسانی آمفوتریسین بی مطرح شوند.

به گفته محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر، علاوه بر این، مطالعه‌ای مبنی بر کاهش سمیت سلولی و بهبود حلالیت آبی یا زیست سازگاری آن‌ها وجود نداشت. در این مطالعه از نانولوله‌های کربنی تک لایه عامل دار شده با مشتقات فسفولیپید پلی اتیلن گلیکول که حلالیت و سازگاری آن‌ها در مقایسه با نانولوله کربنی خالص ارتقا داده شده است، استفاده شد.

وی گفت: از اهداف مهم مورد نظر در این پژوهش می‌توان به طراحی و ارزیابی سیستم‌های دارورسانی بر پایه‌ی نانولوله کربنی با ظرفیت بارگذاری بالا، دارورسانی سیستمیک آمفوتریسین بی برای عفونت‌های قارچی، کنترل سرعت آزاد سازی دارو از نانولوله‌های کربنی عامل دار شده به منظور کاهش عوارض و سمیت دارویی آمفوتریسین بی و محاسبه پارامتر حلالیت و پارامتر فلوری هاگینز به منظور بررسی پایداری سیستم اشاره کرد.

وی گفت: نتایج این پژوهش در مقیاس آزمایشگاهی به نتیجه خوب و امید بخشی رسید و امید است که با فراهم آوردن امکانات و تجهیزات لازم، قدمی در راستای انجام آزمون‌های حیوانی برداشت.

محقق دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: نتایج حاصل از این پژوهش، یکی از کاربرد‌های نانوتکنولوژی در صنعت دارورسانی و زیست پزشکی را نشان می‌دهد که از اهمیت بالایی برخوردار است.

به گفته وی، در صورت وجود امکانات کافی و سرمایه گذاری می‌توان آزمون‌های مربوط به بخش حیوانی و سپس بالینی را انجام داده و با ارزیابی و مطالعه نتایج حاصل از این بخش به طراحی واحد تولید محصول در مقیاس نیمه صنعتی اقدام کرد.

وی با اشاره به ویژگی‌های طرح گفت: از خصوصیات این طرح پژوهشی می‌توان به سنتز نانوحامل پایدار حداقل به مدت چهارماه و بارگیری داروی آمفوتریسین بی بر روی سطح نانولوله کربنی، کاهش سطح سمیت نانولوله کربنی از طریق عامل‌دار کردن با فسفولیپید زیست سازگار DSPE-PEG-COOH، افزایش حلالیت و پراکندگی نانولوله کربنی بعد از عامل دار شدن و جلوگیری از تشکیل رسوب و آگلومر شدن، کاهش سطح سمیت آمفوتریسین بی بارگذاری شده بر روی نانولوله کربنی نسبت به آمفوتریسین بی خالص، رهایش پایدارتر و آهسته‌تر آمفوتریسین بی از نانولوله کربنی و پایدار بودن سیستم دارورسان و امتزاج پذیری خوب بین اجزاء اشاره کرد.

گفتنی است این طرح در قالب رساله ی حدود سه سال زمان برد و لازم به ذکر است که حدود ۷۰ درصد این پروژه در خارج از ایران در دانشگاه Universidad del Pais Vasco زیر نظر اساتید متخصص در این حوزه (پروفسور خوزه لوئیس پدراز و گوستاو پوراس) و همچنین تحت راهنمائی مهرداد مظفریان و غلامرضا پازوکی از اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و با استاد مشاور نغمه حدیدی از اعضای هیات علمی انستیتو پاستور ایران انجام شد.