رِفق عبید، نویسنده فلسطینی در گفتگو با دانشجو:
گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - علی حامدین؛ ادبیات کودک یکی از مهم‌ترین شاخه‌های ادبیات است که با تربیت نسل‌های آینده در ارتباط می‌باشد. این بستر، یکی از حیاتی‌ترین راه‌هایی است که می‌تواند کودکان را با موضوع فلسطین آشنا ساخت.
کودکان در غزه درست مثل بزرگتر‌ها، شال سیاه و سفید مخصوص سرزمین خود را بر گردن می‌اندازند یا دور سر خود می‌پیچند. گاهی هم شال آنها به رنگ لاله آغشته شده و بر تنوع رنگ آن افزوده می‌شود. این بچه‌ها همانند والدین خود، سنگ و تیرکمان در دست گرفته و آنها را به سمت کسانی که بی اجازه وارد خانه شان شده اند، نشانه می‌روند. داستان این بچه‌های قهرمان، یکی از تراژیک‌ترین نمایش‌هایی است که روی صحنه گیتی به اجرا در آمده است. لازم نیست کسی برای تماشای آن بلیط تهیه کند؛ کافی است کانال تلویزیون خود را عوض کنید. اما باید کسی داستان شجاعت و مظلومیت این قهرمانان کوچک را برای همه بچه‌ها بگوید؛ بچه‌های سرتاسر دنیا.
روایت داستان فلسطین
قصه‌گویی یکی از قدیمی‌ترین شیوه‌های آموزش بوده و در طول سال‌ها، شکل‌های مختلفی به خود گرفته است. داستان‌ها می‌توانند برای انتقال اطلاعات اولیه، آداب و رسوم اجتماعی و موارد دیگر استفاده شوند. با گذشت زمان به طور ویژه، ادبیات کودک (رمان، شعر و غیره) رشد کرده و به یک ژانر چندوجهی تبدیل شده است. از سوی دیگر، فلسطینی‌ها، مانند بسیاری از مردم، سابقه طولانی و عمیقی در ادبیات و نوشتن دارند که به روش‌های بی‌شماری مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال مسئله فلسطین در ادبیات کودکان، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. مسلماً این می‌تواند ناشی از تعداد محدود کتاب‌های تعریف شده در این دسته باشد. چه در داخل کشور ما و چه در خارج، کتاب‌های معدودی با موضوع فلسطین برای کودکان نوشته شده اند. کتاب‌های کودکی که در خارج کشور، با این موضوع به نگارش در آمده اند، اغلب با قلم نویسندگانی خلق شده اند که اصالتی فلسطینی دارند؛ نویسندگانی، چون رِفق عبید، آیه قنامه، نادین فوتی، وفا شامی، نورا مراد و...
این نویسندگان در کنار اینکه به معرفی قصه اشغال فلسطین و فرهنگ اصیل کشور خود پرداخته اند، یکی از بهترین سنین را برای کاشت بذر حقیقت انتخاب کرده اند. اغلب ادبیات کودکان به عنوان راهی برای القای اخلاقیات یا گسترش واقعیت کودک فراتر از تجربیات زیسته او در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل، بچه‌ها اغلب شکل پذیرتر دیده می‌شوند و وقتی در سنین پایین‌تر مورد آموزش قرار می‌گیرند، این آموزش را جذب می‌کنند.
صهیونیست‌ها هم دست به کار اند!
بدیهی است که این موضوع از چشم صهیونیست‌ها دور نمی‌ماند؛ آنها تا آنجا که می‌توانند در برابر چاپ شدن چنین آثاری مقاومت کرده و در نهایت پس از تولید، در مسیر پخش شدن آنها، سنگ اندازی می‌کنند. کتاب «ف مثل فلسطین» از جمله آثاری است که با دردسرسازی‌هایی از سوی صهیونیست‌ها مواجه شده است. این کتاب توسط نویسنده ایرانی-سوئدی، گلبرگ باشی، در سال ۲۰۱۷ به نگارش درآمده بود. باشی در این کتاب، به همراه آموزش الفبای انگلیسی، کودکان را با مفاهیم مربوط به فلسطین آشنا می‌کرد. به گزارش روزنامه «تایمز اسرائیل»، به محض اینکه باشی در ۱۸ نوامبر کتابخوانی آنلاین خود را در کتابفروشی منهتن اعلام کرد، برخی از والدین یهودی نیویورک او را به ترویج نفرت، خشونت و یهودستیزی متهم کردند. خاخام آمیل هیرش از کنیسه آزاد استفان وایز منهتن، منتقد برجسته این کتاب، آن را به عنوان «تجلیل از انتفاضه فلسطین - یک کارزار ظالمانه، جنایت‌کار و تروریستی که اسرائیلی‌های بی‌گناه، از جمله کودکان، را در رستوران‌ها، اتوبوس‌ها، بیمارستان ها، مدارس و مراکز خرید، هدف قرار داد» توصیف کرد.
از سوی دیگر در آن زمان، کتاب فروشی «فرهنگ کتاب»، که یک فروشگاه زنجیره‌ای مستقل کتب آموزشی در شهر نیویورک است، این کتاب را به فروش گذاشته بود. این کتاب فروشی توسط صهیونیست‌ها و یهویان ساکن نیویورک، به دلیل فروش باشی، مجبور به عذر خواهی می‌شود.
جبهه مقابل نیز این بازه سنی را غنیمت شمرده و در کنار مبارزه با آثار تولید شده توسط طرفداران فلسطین، آثاری را برای کودکان با موضوع عادی سازی دوستی فلسطینی‌ها و اسرائیلی ها، به نگارش در آورده است. این کتاب‌های داستان غالبا موضوع خود را بر محور دوستی پنهانی و یا آشکار یک کودک فلسطینی و یک کودک اسرائیلی، قرار می‌دهند. به عنوان نمونه، کتاب Running on Eggs داستانی است در مورد دو دختر که عاشق دویدن هستند. یکی از آنها در یک روستای فلسطین زندگی می‌کند و دیگری در سرزمین‌های اشغالی. این دو دوست یکدیگر را در تیم دو عرب-اسرائیل ملاقات می‌کنند.
وابستگی ایدئولوژی صهیونیسم به روایت
رِفق عبید، یک نویسنده فلسطینی و فعال حقوق بشر است. او چند کتاب کودک با موضوع فلسطین را به نگارش درآوره است. اولین کتاب موفق عبید برای کودکان، «بابا، معنی اسم من چیست؟ سفری به فلسطین» نام داشت که در سال ۲۰۲۰ منتشر شد. او تلاش داشت تا با نوشتن چنین کتاب هایی، ریشه‌های کودکان فلسطینی را یادآور شده و به آنها بیاموزد که به هویت خود افتخار کنند. وی اکنون در فلوریدا زندگی می‌کند.
عبید در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری دانشجو در مورد چگونگی مبارزه این ژانر از ادبیات با اسرائیل گفت: ایدئولوژی‌های سیاسی مانند صهیونیسم به شدت به روایت وابسته هستند. یکی از راه‌هایی که اسرائیل توانسته دموکراسی خود را حفظ کند، کنترل این روایت است. هر روایت رقیب دیگری، مانند روایت مردم بومی استعمار شده، تهدید محسوب می‌شود و هدف حملات قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، در استعمار فلسطین، سیاست عمدی صهیونیست‌ها مبنی بر سرقت فرهنگی وجود داشت که منجر به سرقت ۷۰۰۰۰ کتاب از خانه‌های مسروقه فلسطینی‌ها شد. بسیاری از نویسندگان پرکار فلسطینی در طول تاریخ ما وجود داشته اند که به دلیل سخنان و اندیشه‌ها و نوشته هایشان مورد هدف ترور‌های اسرائیل قرار گرفته اند. ما حتی امروز نیز شاهد این (موضوع) هستیم، زیرا نسل کشی اسرائیل در غزه بی وقفه ادامه دارد؛ جایی که آنها (صهیونیست ها) به طور ویژه به روشنفکران و نویسندگان ما حمله می‌کنند. کلمات ما قدرت دارند، زیرا می‌توانند توده‌ها را آموزش داده و ذهن نسل‌های آینده ما را شکل دهند. نقل قولی از نویسنده لیندا سو پارک وجود دارد که من آن را بسیار دوست دارم: "آیا یک کتاب کودک می‌تواند جهان را نجات دهد؟ نه؛ اما جوانانی که آنها را می‌خوانند، می‌توانند."
این نویسنده فلسطینی در ادامه، پیرامون علت دغدغه مندی خود نسبت به این موضوع، توضیح داد: اولین کتاب من، «بابا، معنی اسم من چیست؟ سفری به فلسطین»، در سال ۲۰۲۰ منتشر شد. کتاب دوم من، «تو رنگ هستی»، درباره نکبه (۱۴ می ۱۹۴۸/ تاسیس رژیم صهیونیستی) است و در سال ۲۰۲۲ منتشر شد. من همچنین دو کتاب جدید دارم که می‌خواهم آنها را در سال ۲۰۲۴ منتشر کنم. نوشتن کتاب‌های کودکان را شروع کردم، زیرا می‌خواستم چیزی ملموس تولید کنم که تأثیر طولانی مدت و توانایی آموزش توده‌ها در مورد فلسطین را داشته باشد. من می‌خواستم روی ادبیات کودک تمرکز کنم، زیرا هیچ کتابی برای کودکان به زبان انگلیسی درباره فلسطین ندیده بودم. این آرزو بعد از اینکه فرزندانم را به دنیا آوردم برای من اهمیت بیشتری پیدا کرد و نام آنها را به نام شهر‌های فلسطین گذاشتم؛ این همان چیزی بود که عنوان اولین کتابم از آن الهام گرفته شده است.
ارسال نظرات