عادی‌سازی روابط آنکارا - قاهره و سرنوشت اخوان‌المسلمین مقیم ترکیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، این روز‌ها یک بار دیگر، شاهد تحولات جدیدی در حوزه سیاست خارجی ترکیه هستیم و یکی از نشانه‌های آغاز یک دوره جدید، اقدامات معنی دار دولت اردوغان در مورد سران اخوان المسلمین است. 

ماجرا از این قرار است که پس از سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به قاهره مصر، تابعیت ترکیه‌ای یکی از سران اخوان لغو شده است. رسانه‌ها می‌گویند، وزارت کشور و وزارت امور خارجه ترکیه به دستور اردوغان تدبیری اتخاذ کردند تا تابعیت ترکی محمود حسین لغو شود.

این در حالی است که قبلاً، به دستور خود اردوغان، به این سیاستمدار اخوانی مصری، شناسنامه و تابعیت ترکیه‌ای داده شده و دفتر مجللی در استانبول، در اختیار او قرار گرفته بود. 

پایگاه خبری تحلیلی تی ۲۴ ترکیه که به مخالفین اردوغان تعلق دارد، در یک مطلب کنایی با عنوان «برادرم سیسی»، اردوغان را به عنوان یک سیاستمدار منفعت طلب و غیرقابل پیش بینی معرفی کرده و نوشته است: «تا همین چند ماه پیش، اردوغان مداوماً خود را مدافع برادرم مرسی می‌دانست و سیسی دیکتاتور و کودتاگر را به عنوان عامل مرگ او تهدید می‌کرد. اما حالا به فاز دوستی با سیسی رسیده ایم و در سفر قاهره، بار‌ها از عبارت برادرم سیسی استفاده کرد». 

** از اختلاف استانبول - لندن تا توافق اردوغان - سیسی

روزنامه قرار از رسانه‌های نزدیک به احمد داود اوغلو و عبدالله گل، نوشته است: «رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، پس از ۱۲ سال، به مصر سفر کرد. از سوی برخی مفسرین، اظهارنظر‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد تصمیم اردوغان برای لغو تابعیت ترکی دبیرکل اخوان المسلمین، در راستای عمل کردن به خواسته‌های سیسی بوده است. اگر چه سفر اردوغان پتانسیل باز کردن صفحه جدیدی در روابط دو کشور را دارد، اما به طور واضح، نگرانی‌ها و ابهاماتی درباره وضعیت اعضای اخوان المسلمین و دیگر مخالفان مصری در حال افزایش است. مشخص نیست از این به بعد آنان می‌توانند به ترکیه سفر کنند یا خیر». 

روزنامه قرار به این موضوع نیز اشاره کرده که تیم اردوغان، اختلافات داخلی اخوان المسلمین مصر را از نزدیک رصد کرده و عملاً گروه استانبول را در برابر گروه لندن قرار داده است.

در پی اختلافات پس از کودتا، درگیری‌های درون جنبش اخوان با مرگ ابراهیم منیر ابعاد جدیدی پیدا کرد. اختلاف بین جبهه‌های استانبول و لندن در مورد اختیارات دبیرکل، تعارضات داخلی جنبش را بیشتر کرد. حالا عامل متغیر دیگری به نام اثرگذاری توافق اردوغان - سیسی پیدا شده و ممکن است این موضوع، بر سرنوشت اخوان اثر بگذارد. 

** اظهار تاثر شاگردان اربکان از اقدام اردوغان

روزنامه ملی گازته ارگان رسانه‌ای حزب اسلامگرای سعادت نیز از این رفتار اردوغان انتقاد کرده است. این روزنامه که به شاگردان قدیمی مرحوم نجم الدین اربکان تعلق دارد، لغو تابعیت محمود حسین را به عنوان یک اقدام شرم آور قلمداد کرده و از این تصمیم، اظهار تاثر کرده است.

این روزنامه گفته که محمود حسین احمد حسن دبیرکل جنبش اخوان المسلمین مصر، یک شخصیت دینی و مبارز سیاسی است و جای شرم دارد که ترکیه به درخواست سیسی، دست از حمایت از چنین افرادی بردارد.

ملی گازته همچنین در یک یادداشت تحلیلی به قلم بکر شیرین، به سیاست‌های دولت اردوغان انتقاد کرده و چنین نوشته است: «استاد ما مرحوم نجم الدین اربکان، هیچگاه صهیونیست‌ها را به عنوان یک دولت قبول نداشت و هرگز از عبارت دولت اسراییل استفاده نکرد. اما حالا کشور ما با صهیونیست‌ها رابطه رسمی و دیپلماتیک دارد».

در ادامه این گزارش از قول لطفی یالمان از شاگردان قدیم اربکان نوشته شده است: «استاد اربکان رهبر حزب نگرش ملی، به برقراری نظام اسلام و قرآن توجه داشت و اعلام کرد که برادری و همدلی در جهان اسلام برای ما اهمیت حیاتی دارد». آیا دیگران هم می‌روند؟ 

یکی از سوالات مهم در مورد چند و، چون روابط آتی ترکیه و اخوان المسلمین، این است که تکلیف دیگر سیاستمداران اخوانی مقیم ترکیه چه خواهد شد. در حال حاضر، آماری از میزان حضور سیاستمداران خارجی اخوانی در ترکیه وجود ندارد.

به عنوان مثال، خالد خوجا رئیس سابق معارضین سوری که در ترکیه تحصیل کرده، یکی از سیاستمدارانی است که دولت اردوغان روی او سرمایه گذاری کرده بود. اما علاوه بر خوجای ترکمان و اخوانی سوری، صد‌ها سیاستمدار از مصر، تونس، فلسطین، لیبی، عربستان سعودی و کشور‌های دیگر در سالیان گذشته در ترکیه زیسته اند و حالا مشخص نیست که آنان چه خواهند کرد. 

در اوایل سال ۲۰۲۳ میلادی، چندین شخصیت سیاسی و رسانه‌ای اخوانی مصری، به درخواست دولت اردوغان، فعالیت علیه دولت عبدالفتاح سیسی را خاتمه دادند و برخی از آنان نیز از ترکیه رفتند.

حالا پیش بینی شده که گروه‌های دیگری از اخوانی‌های قاره آفریقا نیز رفته رفته ترکیه را ترک کنند. شواهد نشان می‌دهد که روند عادی سازی روابط ترکیه با رژیم صهیونیستی و همچنین روابط ترکیه و دولت مصر بر امکان فعالیت اخوانی‌ها در ترکیه اثرگذار خواهد بود.