به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، روزانه ۱۶۰ گوشی در تهران به سرقت می‌رود طبق آخر آمار اعلامی از سوی رئیس پلیس تهران در ۹ ماهه اول سال ۱۴۰۲،۲۳ هزار و۳۱۳ گوشی سرقتی کشف شد که این تنها نیمی از گوشی‌های دزدیده شده است که بخشی از این گوشی‌های مسروقه در داخل و خارج از کشور به فروش می‌رسد.
سرقت یکی از شایع‌ترین جرایم علیه اموال و مالکیت اشخاص است که بخش زیادی از پرونده‌های موجود در مراجع قضایی را به خود اختصاص داده است؛ به گفته جامعه شناسان و روانشناسان امروزه برخی از افراد به دلایل مختلفی از جمله فقر، مشکلات فردی، مسائل اقتصادی و. به سرقت روی می‌آورند، این رفتار مجرمانه مانند سایر مسائل اجتماعی پدیده‌ای پیچیده است و در موارد بسیاری ما و اطرافیانمان توسط این سارقین بزه دیده واقع شدیم که علاوه بر خسارات مالی، آسیب‌های روحی و روانی زیادی در پی داشته است.
سارقین تلفن همراه چه ویژگی‌هایی دارند؟
سارقین با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی و البته گاهی به خاطر اختلال روانی و یا توانایی نه گفتن به این عمل روی می‌آورند طبق بررسی‌های انجام شده افرادی که سرقت می‌کنند بیشتر از متولدین دهه ۷۰ و ۸۰ هستند، این افراد معمولا علاقه زیادی به پوشیدن لباس‌های اسپرت و تنگ دارند و همین پوشش، سرقت ان‌ها را راحت‌تر می‌کند
شروین، سارق معروف استاد معین که تصاویر دزدی وی در فضای مجازی بازنشر زیادی داشته است طی گفتگویی مواردی را نسبت به سرقت تلفن همراه اشاره می‌کند.
با توجه به نتیجه گیری از حرف این سارق مشهور که توسط پلیس دستگیر شده است؛ سارقین معمولا در شب اقدام به فروش گوشی‌های سرقتی می‌کنند و فروش وسایل مسروقه به صورت نقدی صورت میگیرد، موضوع قابل تامل و البته تاسف بار ورود دختران جوان به این جرم است که با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی به وجود آمده و ورود بیشتر زن‌ها و دختران به بازار کار باعث شده است که دختران را برای فروش این وسایل سرقتی را همراه خود بیاورند تا باعث گمراهی پلیس از آنها شود.
طبق بررسی‌های انجام گرفته و نمونه‌ها مختلف تحصیلات سارقین تلفن همراه معمولا کمتر از دیپلم است و بیشتر ان‌ها از شهر‌ها و روستا‌های کم بضاعت به تهران مهاجرت می‌کنند؛ نکته جالبی که وجود دارد این است که این افراد علاقه زیادی به اصلاح موی سر و پوشیدن کتونی دارند و خیلی نادر است که سارقی را با کفش چرم مشاهده شود. این افراد معمولا به خاطر عذاب وجدان از کار خود به مصرف گل، حشیش، سیگار و. روی می‌آورند و این عمل سارقین را در انجام عمل دزدی بیشتر ترغیب می‌کند.
یکی از عوامل دیگر که کمتر به آن پرداخته شده است اطرافیان سارقین است با توجه به اینکه این افراد بیشتر از قشر کم بضاعت جامعه هستند و معمولا اطرافیان آنها هم نیز در شرایط بد اقتصادی به سر می‌برند؛ باتوجه نداشتن توانایی خرید برای وسایل مورد نیاز و علاقه خود به این افراد مراجعه می‌کنند و این موضوع یکی از عوامل محیطی است که سارقین را به انجام عمل دزدی ترغیب می‌کند.
نکته دیگر درباره جرم سرقت این است که این جرم بسیار اعتیاد اور است و با توجه به اینکه سارقین درآمد زیادی از این عمل مجرمانه به دست می‌آورند روز به روز اعتیاد آنها بیشتر می‌شود.
سرقت تلفن همراه چه مجازات‌هایی دارد؟
معمولا گوشی دزدی بیشتر به صورت سرقت صورت میگیرد وگاهی هم به صورت کلاهبرداری که البته نسبت به سرقت خیلی کمتر است، کلاهبرداری معمولا در محیط‌های با جمعیت متراکم صورت میگیرد که شخص دزد، گوشی خود را با قیمت بسیار پایین به شما پیشنهاد می‌دهد و با عمل متقلبانه و با فریب ماکت گوشی را به شما می‌فروشد.
طبق نظر حقوقدانان سرقت به معنای آن است که مالی بدون رضایت دیگری از وی ربوده شود و در ماده ۲۶۷ قانون مجازات اسلامی هم این عمل ذکر شده؛ رکن مادی جرم سرقت گوشی عبارت است از عمل ربایش که این امر می‌تواند از هر طریقی که منجر به ربوده شدن مال دیگری شود، محقق شود؛ رکن معنوی یا روانی جرم سرقت نیز آن است که سارق قصد و نیت لازم را برای ارتکاب این جرم داشته باشد و برای آن برنامه‌ریزی و اقدام کرده باشد.
معمولا جرم سرقت گوشی به صورت «تعزیری» است، اما شرایط ۱۴ گانه‌ای که در قانون برای سرقت «حدی» تعریف شده که شرایط نسبتا دشوار و سختی دارد و بعید است که در جرم سرقت گوشی بتوان تمام شرایط را احراز نمود البته که طبق ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی، هرگاه سرقت همه شرایط حد رو نداشته باشد و ۵ شرط (۱-سرقت در شب ۲-سارقین دو نفر یا بیشتر باشند ۳-یک یا چند نفر از ان‌ها حامل سلاح ظاهر یا مخفی اعم از سلاح سرد و گرم باشد ۴-از دیوار بالارفتن یا حرز را شکسته باشد (مانند ربودن گوشی از جیب داخلی کت) ۵- آزار یا تهدید فرد بزه دیده) داشته باشد، به مجازات حبس از ۵ تا ۲۰ سال و ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود.
سرقت اگر فقط همراه با آزار و یا سارق مسلح باشد محکومیت مدت حبس از سه ماه تا ۱۰ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه است و با به مجروح شدن بزه دیده به اشد مجازات (۱۰ سال) محکوم می‌شود و اگر سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین ۲ یا بیشتر باشد و همراه خود سلاح داشته باشند در صورتی که عنوان محارب صدق نکند جزای مرتکب یا مرتکبان، حبس از ۵ تا ۱۵ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه است و مجازات شروع به جرم (متوقف شدن سرقت در حین عملیات اجرای جرم) ۵ سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق است.
طبق ماده ۶۵۶ قانون مجازات اسلامی، سرقت اگر جامع شرایط «حد» را نداشته باشد به حبس ۶ ماه تا ۳ سال و ۷۴ ضربه محکوم می‌شود و اگر به صورت کیف زنی، جیب بری و امثال آن باشد، به حبس ۱ تا ۵ سال و ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
عومل بازدارنده در سرقت گوشی
شرایط اقتصادی معمولا عامل اصلی جرم سرقت است که همین شرایط اقتصادی باعث می‌شود که افراد در محیط‌های جرم خیز و نامطلوب زندگی کنند و با گذشت زمان تاثیرات محیطی و اجتماعی اثرات مخربی را بر روی اشخاص می‌گذارد که این افراد روی به این عمل مجرمانه بیاورند؛ یکی از راه‌های جلوگیری از سرقت ایجاد شرایط مطلوب اقتصادی است که امروزه شرایط اسفناک اقتصادی باعث افزایش هرچه بیشتر سرقت شده است.
تحصیل و سواد نقش مهمی در پایین آوردن میزان سرقت دارد همانطور که اشاره شد تحصیلات بیشتر سارقین کمتر از دیپلم است و شرایط اقتصادی باعث شده است خیلی از دانش آموزان ترک تحصیل کنند و به بازار کار روی بیاورند حتی گاهی منابع مالی یک خانواده را به طور کامل تامین کنند بنابراین با حمایت مالی از این خانواده‌ها و جلوگیری از ترک تحصیل دانش آموزان میتوان از وارد شدن آنها به بزهکاری جلوگیری کنند.
سرقت جرمی است که جرم نگاری شده و میزان مجازات آن در قانون مشخص شده است، اما آیا میتوان گفت با توجه به افزایش سرقت گوشی این مجازات بازدارنده بوده است؟
حبس و شلاق به میزان قابل توجهی بازدارنده بود است، اما نه به طور ۱۰۰ درصد، به طوری که گاهی این افراد دوباره به این جرم رجوع کرده اند، همانطور که گفتیم این افراد، چون از شرایط مالی خوبی برخوردار نیستند امکان زیادی دارند که این جرم را دوباره انجام دهند و حتی با حبس این افراد گاهی دیگر اعضای خانواده روی به این عمل مجرمانه می‌اورند و گاه با قرار گرفتن دوباره در محیط جرم‌خیز سرقت را انجام می‌دهند بنابراین اگر اقدامات اجتماعی و فرهنگی در این محیط صورت نگیرد باعث کاهش اثرات حبس و مجازات‌های دیگر می‌شود.
طبق نظر حقوقدانان و پژوهشگران حوزه جرم‌شناسی، یکی از راه‌های کاهش جرم پیشگیری از جرم است، اما در کشور ما به آن کمتر پرداخته می‌شود و این چالش‌ها باید باعث شود که بیشتر به مسائلی نظیر جرم‌شناسی خانواده، گروه همسالان و مدرسه افراد را در همان سن پایین مورد توجه قرار داد.
کاهش جرم سرقت گوشی صرفا با مجازات‌های سخت و خشک کیفری صورت نمی‌گیرد و با توجه به ابعاد گسترده این جرم، حمایت‌های اجتماعی و اقتصادی از افراد بزهکار و خانواده‌هایشان، فعالیت‌های فرهنگی و ایجاد محیط سالم اجتماعی می‌تواند اثر بیشتری بر کاهش جرائم داشته باشد البته این مسئله نافی عدم برخورد با مجرمین نمی‌شود و قاطعیت دستگاه‌های انتظامی و قضایی در برخورد با سارقین اثر مهم و مستقیم بر کاهش جرائم خواهد داشت.
نوشته: ساسان سوری