بحران جدید در خاورمیانه؛ از سقوط بشار اسد تا تهدید امنیت منطقه
گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، فاطمه شعبانی: سقوط بشار اسد و پیشروی گروه تروریستی تحریر الشام نگرانی هایی را برای خاورمیانه به همراه داشته است. زیرا سوریه نقشی کلیدی در توازن قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی ایفا می‌کند. قدرت گرفتن گروه های تروریستی می‌تواند پیامدهای زیان باری برای سوریه و کشورهای همسایه به وجود بیاورد.
آمریکا و طرح خاورمیانه جدید
ایالات متحده طی دهه‌های اخیر به‌طور مداوم تلاش کرده است تا با بهره‌گیری از بحران‌های موجود، ساختار‌های سیاسی خاورمیانه را به سود منافع استراتژیک خود بازسازی کند. یکی از مهم‌ترین نمونه‌های این سیاست، اقدامات ایالات متحده در سوریه است. واشنگتن از آغاز بحران سوریه، با حمایت از گروه‌های مسلح و شبه‌نظامیان، تلاش کرده است دولت قانونی بشار اسد را تضعیف کند و زمینه را برای تغییرات گسترده در منطقه فراهم سازد. این آغاز مسیر قدرت طلبانۀ آنها برای نفوذ به عراق و لبنان و حتی ایران است.
ایالات متحده با دخالت مستقیم و غیرمستقیم در امور داخلی سوریه، از طریق آموزش و تجهیز گروه‌های مسلح همچون ارتش آزاد سوریه، به دنبال تغییر توازن قدرت در این کشور بوده است. حمایت از این گروه‌ها، همراه با تحریم‌های گسترده اقتصادی و فشار‌های دیپلماتیک علیه دولت دمشق، بخشی از استراتژی کلان آمریکا برای کاهش نفوذ محور مقاومت در منطقه است. این رویکرد تنها به بحران سوریه محدود نمی‌شود، بلکه بخشی از یک طرح جامع‌تر برای بازطراحی خاورمیانه با هدف تضعیف بازیگران مستقل و مخالف سلطه‌طلبی غرب است.
تداوم جنایات در فلسطین با سوء استفاده از بحران سوریه
رژیم صهیونیستی نیز از بحران سوریه به‌عنوان فرصتی برای تحقق اهداف خود استفاده کرده است. سقوط دولت بشار اسد، جبهه سوریه را که یکی از محور‌های مقاومت علیه اسرائیل محسوب می‌شود، تضعیف کرده و این رژیم را قادر ساخته است بدون نگرانی از این جبهه، به توسعه شهرک‌سازی‌ها و اجرای پروژه‌های اشغال‌گرانه در فلسطین بپردازد.
با از میان برداشتن تهدید‌های ناشی از جبهه سوریه، رژیم صهیونیستی می‌تواند تمرکز خود را بر سرکوب بیشتر مقاومت فلسطینی و گسترش نفوذ خود در کرانه باختری و قدس معطوف کند. ایالات متحده نیز با حمایت بی‌چون‌وچرای خود از اسرائیل، به گسترش این جنایات کمک کرده است. این حمایت‌ها شامل ارائه کمک‌های مالی و نظامی، مسدود کردن قطعنامه‌های بین‌المللی علیه جنایات اسرائیل و تقویت اقدامات اشغال‌گرانه در فلسطین است.
تجزیه سوریه و چالش‌های جدید در منطقه
یکی از پیامدهای مستقیم جنگ داخلی سوریه، تجزیه این کشور و شکل‌گیری مناطق تحت کنترل گروه‌های مسلح مختلف خواهد بود. این تجزیه نه‌تنها ساختار دولت مرکزی را تضعیف کرده، بلکه زمینه را برای ظهور و گسترش گروه‌های تروریستی مانند داعش و تحریرالشام فراهم آورده است. این گروه‌ها از خلأ قدرت در سوریه برای تسلط بر مناطق مختلف استفاده کرده و امنیت منطقه را به‌شدت تهدید کرده‌اند.
گروهک تروریستی تحریرالشام به‌سرعت توانست در شمال سوریه جایگاه خود را مستحکم کند. این گروه، با بهره‌گیری از حمایت‌های مالی برخی کشورهای خارجی، سازمان‌دهی و جذب نیرو‌های محلی، توانست در برابر دیگر گروه‌های مسلح برتری پیدا کند. تحریرالشام از راهبرد‌های پیچیده رسانه‌ای و تاکتیک‌های انعطاف‌پذیر برای کنترل مناطق کلیدی استفاده کرد. عملیات رسانه ای که از آغاز تا کنون تلاش در سفیدشویی چهره این گروهک تروریستی، علی‌الخصوص سرکرده این گروهک را دارد. باید اشاره کرد الجولانی، سرکرده گروهک تروریستی تحریرالشام، که پیش از این با نام واقعی احمد حسین الشرع شناخته می‌شود، قبل از آنکه هدایت گروهک تروریستی تحریرالشام را بر عهده بگیرد، فرمانده شاخه گروه تروریستی القاعده در سوریه بود که پس بروز اختلاف با جبهه النصره، گروه تحریرالشام را تاسیس کرد.
برنامه‌ریزی برای آینده‌ای تاریک
طرح خاورمیانه جدید که در پس سیاست‌های واشنگتن و متحدانش دنبال می‌شود، نه تنها به بی‌ثباتی منطقه می‌افزاید، بلکه موجب تجزیه کشورهای مستقل و تقویت قدرت‌های استعماری در منطقه می‌شود. این طرح‌ها، برخلاف ادعا‌های اولیه، نه‌تنها صلح و دموکراسی را به ارمغان نمی‌آورند، بلکه خشونت، تروریسم و بحران‌های انسانی را تشدید می‌کنند.
حضور این گروه تروریستی در منطقه زنگ خطر را برای کشورهای همسایه به صدا درآورده است. در چنین شرایطی، یکی از راه‌های مقابله با این تهدیدات، تقویت اتحاد‌های منطقه‌ای، حفظ تمامیت ارضی کشورهای خاورمیانه و تلاش برای استقلال سیاسی و اقتصادی از نفوذ قدرت‌های خارجی است.