گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو: سقوط نظام بشار اسد در سوریه موجب نگرانی‌های گسترده‌ای در میان بازیگران بین‌المللی از جمله روسیه و ایالات متحده شده است. این تحول در عین حال زمینه را برای گسترش منافع حیاتی برخی کشورها مانند ترکیه فراهم کرده است؛ کشوری که پشت حملات گروه‌های مسلح ایستاده و در نهایت به تصرف قدرت در سوریه کمک کرده است. همچنین، این سقوط نگرانی‌های بسیاری را برای بازیگران محلی مانند کردها و اقلیت‌های دینی و قومی که پیش‌تر از نظام اسد حمایت کرده بودند، به همراه داشته است.
سقوط اسد، شکست روسیه و نه پیروزی آمریکا
مقاله‌ای که با عنوان "سقوط اسد، شکست روسیه و نه پیروزی آمریکا" در مجله Responsible Statecraft منتشر شده، به اهداف روسیه در حمایت از نظام سوریه و همچنین منافع ترکیه در حمایت از گروه‌های مسلح پرداخته است. این مقاله به چالش‌هایی اشاره دارد که اکنون روسیه و آمریکا به طور مشابه در سوریه با آن روبه‌رو هستند.
دلایل دخالت روسیه در جنگ سوریه
سه دلیل اصلی روسیه برای مداخله در جنگ سوریه عبارت بودند از:
حفظ یک دولت هم‌پیمان: سوریه یکی از معدود کشورهای باقی‌مانده‌ای بود که پس از مداخله آمریکا در عراق و لیبی به حمایت از نفوذ بین‌المللی مسکو ادامه داد.
حفظ پایگاه‌های نظامی در مدیترانه: پایگاه‌های دریایی طرطوس و هوایی در نزدیکی لاذقیه اهمیت استراتژیک زیادی برای روسیه داشتند.
مقابله با تهدید تروریسم: روسیه نگران بود که پیروزی تروریست‌های سلفی در سوریه این کشور را به پایگاهی برای تروریسم علیه روسیه و هم‌پیمانانش در آسیای مرکزی تبدیل کند.
با سقوط نظام اسد، امید روسیه به حفظ یک دولت هم‌پیمان از بین رفته است. هرچند آینده تهدید تروریسم هنوز نامشخص است، اما به دلیل پیچیدگی بازسازی سوریه، بعید است که نظام جدید تحت رهبری هیئة تحریر الشام از تروریسم بین‌المللی حمایت کند.
سرنوشت پایگاه‌های نظامی روسیه
پایگاه‌های نظامی روسیه در سوریه، از جمله پایگاه دریایی طرطوس و پایگاه هوایی لاذقیه، اکنون در وضعیت نامشخصی قرار دارند:
ناوگان روسیه از طرطوس خارج شده است، که ممکن است نشان‌دهنده تخلیه نهایی یا اقدامی احتیاطی باشد.
پایگاه هوایی لاذقیه تحت محاصره نیروهای هیئة تحریر الشام است، اما هنوز مورد حمله قرار نگرفته است. گزارش‌ها حاکی از وجود توافقی موقت میان مسکو و هیئة تحریر الشام برای تضمین امنیت پایگاه‌ها هستند.
موضع ترکیه و منافع آن
ترکیه از سقوط نظام اسد بیشترین بهره را برده است. این کشور دو هدف اصلی را دنبال می‌کند:
بازگشت پناهجویان: ترکیه امیدوار است با استقرار یک دولت جدید و برقراری نظم در سوریه، سه میلیون پناهجوی سوری را که طی جنگ به ترکیه گریخته‌اند، به کشورشان بازگرداند.
مهار قدرت کردها: ترکیه با حملات به نیروهای کرد سوریه، به ویژه حزب اتحاد دموکراتیک (PYD)، که آنها را متحد حزب کارگران کردستان (PKK) می‌داند، در تلاش است تا قدرت آنها را کاهش دهد.
چالش‌های آمریکا
ایالات متحده نیز با پرسش‌های مهمی روبه‌رو است:
سرنوشت پایگاه‌های نظامی آمریکا: آیا نظام جدید سوریه به حضور نظامی آمریکا در این کشور اجازه خواهد داد یا تلاش خواهد کرد تا آنها را مجبور به خروج کند؟
سرنوشت کردهای سوریه: کردهای سوریه که با حمایت آمریکا و دولت اقلیم کردستان عراق بخش‌های وسیعی از شمال شرق سوریه را کنترل کرده‌اند، اکنون با تهدید حملات ترکیه و متحدانش روبه‌رو هستند.
پیامدها و معضلات منطقه‌ای
سقوط نظام اسد بازی پیچیده‌ای را در منطقه ایجاد کرده است. ترکیه با استفاده از پهپادها و حمایت از هیئة تحریر الشام، نقش مهمی در تغییرات اخیر ایفا کرده است. این در حالی است که اقلیت‌های علوی و مسیحی سوریه، که به‌طور تاریخی از نظام بعث حمایت کرده‌اند، با نگرانی‌های جدی از آینده خود مواجه هستند.
رویکرد چین به عنوان الگویی محتاطانه
در حالی که بازیگران بین‌المللی نظیر آمریکا و روسیه به دنبال حفظ منافع خود هستند، رویکرد چین به‌عنوان یک نمونه محتاطانه مطرح می‌شود. چین، با وجود وابستگی به انرژی خاورمیانه، از مداخله مستقیم در درگیری‌های منطقه‌ای خودداری کرده است. یک دیپلمات چینی درباره این استراتژی گفته بود: "چرا باید خود را در این آشفتگی درگیر کنیم؟"
به‌طور کلی، سقوط نظام اسد نه تنها معضلات زیادی برای بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی ایجاد کرده است، بلکه نشان‌دهنده عدم توانایی قدرت‌های خارجی در کنترل نتایج پیچیده خاورمیانه است