شکست دولت جولانی در آزمون سویدا/ بحرانی جدی برای تمامیت ارضی سوریه

به گزار گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ سویدا یکی از استان‌های جنوبی سوریه است که از لحاظ جغرافیایی و استراتژیکی اهمیت ویژه‌ای دارد. این استان که به دلیل جمعیت عمدتاً دروزی‌اش شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر شاهد تحولات و بحران‌هایی بوده که نه تنها بر وضعیت داخلی سوریه تأثیر گذاشته، بلکه به‌عنوان یکی از نقاط حساس در برابر نفوذ قدرت‌های خارجی و بازیگران منطقه‌ای نیز مطرح شده است. بحران‌های جاری در سویدا، که در نتیجه دخالت‌ها و پروژه‌های جدایی‌طلبانه برخی گروه‌ها از جمله حکمَت الهجری، رهبر روحانی دروزها، به‌وجود آمده، تهدیدات جدیدی را برای تمامیت ارضی سوریه ایجاد کرده است.

شروع بحران سویدا؛ پروژه‌ای با حمایت رژیم اسرائیل

تحولات سویدا به‌طور خاص از زمانی آغاز شد که حکمَت الهجری، یکی از مراجع دینی مهم در استان، در حمایت از یک پروژه جدایی‌طلبانه، اقدام به ایجاد گروه‌هایی مسلح کرد. این پروژه، که به‌طور علنی از حمایت اسرائیل برخوردار بود، تلاش داشت تا منطقه‌ای تحت نفوذ اسرائیل در جنوب سوریه ایجاد کند. هدف این پروژه، جدا کردن سویدا از بقیه سوریه و تبدیل آن به یک موجودیت مستقل تحت حمایت رژیم اسرائیل بود.

دولت سوریه که در ابتدا واکنش‌های ضعیفی به این پروژه داشت، در نهایت مجبور شد وارد عمل شود. این در حالی بود که نحوه برخورد دولت با این پروژه، بیشتر به تشدید بحران کمک کرد تا حل آن. واکنش‌های اشتباه دولت سوریه در مواجهه با بحران سویدا، به این پروژه جدایی‌طلبانه کمک کرد تا از حمایت بخش بزرگی از مردم سویدا برخوردار شود.

مدیریت نادرست بحران سویدا توسط دولت سوریه

یکی از اولین اشتباهات دولت سوریه در مدیریت بحران سویدا، تصمیم به ورود به درگیری‌های مذهبی میان دروزها و بدوی‌ها بود. دولت سوریه، به‌جای پیگیری یک رویکرد ملایم و معتدل، به‌عنوان نیرویی برای پایان دادن به اختلافات داخلی وارد شد. این اقدامات باعث شد که نیروهای دولتی سوریه به‌طور علنی به طرفدار گروه‌های بدوی تبدیل شوند و این امر باعث کاهش اعتبار دولت در نزد دروزها و افزایش نارضایتی آنان شد.

بعد از این شکست، دولت سوریه تصمیم به اعمال فشارهای بیشتر گرفت و گروه‌های مسلح عشایری را به سویدا اعزام کرد تا از گروه‌های بدوی حمایت کنند. در این روند، دولت تنها نظاره‌گر بود و از طرف دیگر، به‌جای برخورد قاطع با گروه‌های مسلح، اجازه داد که این گروه‌ها در منطقه مستقر شوند و در نتیجه به بحران افزودند. این تصمیمات نه تنها نتایج منفی به دنبال داشت، بلکه اعتماد مردم سویدا به دولت را به شدت کاهش داد.

در پی این تحولات، دولت سوریه به جای مقابله با بحران به شکلی قانونی و مطابق با حقوق انسانی، شروع به تنبیه مردم دروزی کرد و به‌نظر می‌رسید هدف از این اقدام، اعمال فشار بر دروزها به‌منظور تقویت کنترل دولت بر منطقه باشد. این امر موجب شد که نقض‌های حقوق بشری زیادی در سویدا صورت گیرد و موجب بی‌اعتمادی بیشتر مردم به دولت سوریه شود. رفتار دولت نه تنها موجب سرکوب مخالفان شد، بلکه بحران را تشدید کرد و زمینه‌های بیشتر برای پذیرش پروژه جدایی‌طلبانه در سویدا را فراهم ساخت.

دولت سوریه و پروژه جدایی‌طلبانه الهجری

برخورد با پروژه‌ای به بزرگی پروژه الهجری، که خواستار جدایی سویدا از سوریه بود، باید با دقت و برنامه‌ریزی انجام می‌شد. اما اقدامات دولت سوریه در این زمینه بیشتر واکنش‌های احساسی و شتابزده بود. یکی از اساسی‌ترین اشتباهات دولت سوریه این بود که به‌جای درک خواسته‌ها و نیازهای مردم سویدا و برخورد با آنان به‌عنوان شهروندانی که حقوق برابر دارند، برخوردی تحقیرآمیز و بی‌اعتنا به خواسته‌هایشان داشت. این امر موجب شد که بخش عمده‌ای از مردم سویدا که به یکپارچگی سوریه ایمان داشتند، به مخالفت با دولت بپردازند.

نکته دیگری که در بحران سویدا قابل توجه است، دخالت‌های خارجی در این منطقه است. در این بین، اسرائیل به عنوان یکی از بازیگران مهم نقش خود را به‌وضوح ایفا کرد. اسرائیل از وضعیت به‌وجود آمده در سویدا استفاده کرد و به تقویت پروژه‌های جدایی‌طلبانه در این منطقه پرداخت. علاوه بر اسرائیل، ترکیه نیز به‌طور غیرمستقیم در بحران سویدا دخالت کرده و حمایت‌هایی از گروه‌های خاص در منطقه کرده است. این مداخلات خارجی باعث شد که سویدا به یک نقطه بحرانی تبدیل شود و رقابت‌های بین‌المللی برای نفوذ در این منطقه شدت گیرد.

تاثیرات بحران سویدا بر سیاست‌های داخلی سوریه

بحران سویدا نه تنها تهدیدی برای تمامیت ارضی سوریه محسوب می‌شود، بلکه به‌طور مستقیم بر سیاست‌های داخلی سوریه نیز تأثیرگذار بوده است. این بحران موجب شده است که دولت سوریه مجبور به انجام تغییرات و واکنش‌های سریع شود که برخی از آنها نه تنها مؤثر نبوده، بلکه مشکلات بیشتری ایجاد کرده است. به‌ویژه، تلاش‌های دولت برای کنترل مناطق جنوبی و غربی سوریه به‌ویژه در سویدا و حومه آن، به مشکلات داخلی افزوده است.

یکی از بازیگران اصلی در بحران سویدا، ترکیه است که به‌طور مستقیم درگیر بحران‌های داخلی سوریه شده و در تلاش است تا در معادلات سیاسی سوریه نقش‌آفرینی کند. از طرف دیگر، عربستان نیز در راستای حمایت از دولت سوریه و مشروعیت‌بخشی به آن در تلاش است. همکاری این دو کشور در راستای تقویت مشروعیت دولت سوریه در منطقه و به‌ویژه در جنوب، نشان‌دهنده تحولاتی است که در سیاست‌های منطقه‌ای و جهانی سوریه در حال وقوع است.

بحران سویدا در حال حاضر به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دولت سوریه تبدیل شده است. در صورتی که دولت نتواند به درستی با این بحران مقابله کند، ممکن است شاهد گسترش بحران‌های مشابه در دیگر نقاط سوریه باشیم.