آقای دیپلمات اشتباهات برجام عمدی بود یا بی‌اطلاعی؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو در روز‌های گذشته، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین، در مصاحبه‌ای به مسئله "تعلیق" در ضمیمه برجام اشاره کرد و اظهار داشت که این کلمه به اشتباه وارد متن شده و به گفته او، این مسئله توسط یکی از مذاکره‌کنندگان ایران پذیرفته شده بود، اما او از آن بی‌خبر بوده است. این اظهارات ظریف سوالات و ابهامات زیادی را ایجاد کرده است که باید به‌دقت مورد بررسی قرار گیرند.

 تناقضات ظریف و عدم شفافیت در اظهارات او

ظریف به‌عنوان وزیر امور خارجه ایران، مسئولیت مستقیم در روند مذاکرات هسته‌ای و توافق برجام داشت. یکی از ارکان مهم در چنین مذاکراتی، دقت در استفاده از اصطلاحات و واژه‌ها است. اظهارات اخیر او مبنی بر اینکه کلمه "تعلیق" به اشتباه در ضمیمه برجام گنجانده شده، در حالی که او از آن بی‌خبر بوده، نه تنها جای سوال دارد بلکه نشان‌دهنده یک بی‌دقتی در مدیریت مذاکرات است. در حالی که برجام توافقی با ابعاد بزرگ و پیچیدگی‌های فراوان است، وزیر امور خارجه باید از تمامی جزئیات آن آگاهی کامل داشته باشد. به‌ویژه، موضوعاتی که مستقیماً با شرایط هسته‌ای ایران و تحریم‌های اقتصادی در ارتباط هستند، به هیچ عنوان نباید از نظر او پنهان بماند.

اینکه ظریف ادعا می‌کند که به‌طور غیرمستقیم از اشتباهی در توافق آگاه شده، سوالات زیادی را مطرح می‌کند. آیا به‌عنوان مسئول اصلی مذاکرات، او نباید از تمامی جزئیات توافق آگاهی می‌داشت؟ آیا این به‌طور غیرمستقیم می‌تواند به معنای ضعف در نظارت و مدیریت اطلاعات باشد؟ این اظهارات نشان می‌دهند که ظریف یا در مدیریت جزئیات دقت نکرده یا اینکه اطلاعات کافی و دقیق از طرف تیم مذاکره‌کننده به او منتقل نشده است.

 ابهامات در کلمه "تعلیق" و "لغو" در برجام

ظریف به‌طور خاص به کلمه "تعلیق" اشاره کرده و آن را نادرست در متن ضمیمه برجام عنوان کرده است. اما در متن رسمی برجام و ضمیمه‌های آن، هیچ‌گاه عبارت "تعلیق" به کار نرفته است. در واقع، در بسیاری از مواقع در توافقات هسته‌ای ایران، از عبارت "لغو" یا "محدودیت‌های مقطعی" استفاده شده است. در بند‌هایی از ضمیمه برجام، تأکید شده که محدودیت‌های ایران باید لغو شود و بر اساس همین اصول، تحریم‌ها باید رفع گردند، اما هیچ اشاره‌ای به "تعلیق" نشده است.

اگر کلمه "تعلیق" به اشتباه در متن آمده باشد، این خطا باید در همان مراحل اولیه توافق شناسایی و اصلاح می‌شد. اما از آنجایی که ظریف از این موضوع اطلاع نداشته، این موضوع نشان‌دهنده عدم هماهنگی در تیم مذاکره‌کننده و ضعف در نظارت بر جزئیات است. به‌طور کلی، هرگونه اشتباه در توافقات بین‌المللی می‌تواند اثرات منفی بر اعتبار کشور‌ها و اعتبار توافقات بگذارد و در اینجا باید دید که چرا این اشتباه در سطح بالا نادیده گرفته شده است.

 پاسخ‌گویی به انتقادات و شکاف‌های موجود در سیاست خارجی

اظهارات ظریف در خصوص اشتباهات در برجام باید به‌طور شفاف در مجلس و فضای عمومی توضیح داده می‌شد. هنگامی که مسأله "تعلیق" و اشتباهات احتمالی در برجام مطرح می‌شود، وزیر امور خارجه باید به‌عنوان مسئول اصلی مذاکرات، به‌طور شفاف و صادقانه به ملت توضیح دهد که این مشکلات از کجا نشأت گرفته و چه عواملی باعث این خطا شده است. اما ظریف به جای پاسخ‌گویی دقیق، تلاش کرده تا مسئولیت این مشکلات را به دوش دیگران بیندازد و خود را از این مسائل کنار بکشد.

اینکه ظریف در مصاحبه‌های اخیر خود به‌جای پذیرفتن اشتباهات، دیگران را مقصر معرفی کرده، یک رویکرد نادرست در سیاست‌گذاری خارجی است. در دیپلماسی، مهم‌ترین اصل شفافیت و صداقت است. وقتی وزیر امور خارجه از اشتباهاتی مانند گنجاندن کلمه "تعلیق" در متن ضمیمه برجام بی‌خبر بوده، باید مسئولیت این مشکلات را به‌طور علنی بپذیرد و از مردم عذرخواهی کند. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که افکار عمومی و مجلس از جزئیات توافق هسته‌ای آگاه هستند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

عدم هماهنگی و شفافیت در مذاکرات هسته‌ای

یک نکته مهم که در اظهارات ظریف به آن اشاره می‌شود، موضوع عدم هماهنگی در تیم مذاکره‌کننده است. ظریف می‌گوید که یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده کلمه "تعلیق" را وارد ضمیمه برجام کرده، ولی او از آن بی‌خبر بوده است. این نشان‌دهنده عدم نظارت دقیق و هماهنگی در تیم دیپلماتیک است. وزیر امور خارجه باید در جریان تمامی جزئیات مذاکرات قرار می‌داشت و از تمامی مفاد توافق آگاه می‌شد. اما وقتی یک عضو تیم مذاکره‌کننده بدون هماهنگی با دیگر اعضا و بدون اطلاع دادن به وزیر، چنین اشتباهی مرتکب می‌شود، این نشان‌دهنده ضعف در مدیریت و نظارت است.

ظریف باید پاسخ‌گو باشد که چرا از این اشتباهات مطلع نشده و چگونه می‌توان از بروز چنین مشکلاتی در آینده جلوگیری کرد. همچنین باید از طریق شفاف‌سازی، مردم را از این تناقضات مطلع کند.

تأثیرات منفی اظهارات ظریف بر دیپلماسی ایران

این‌گونه تناقضات و اشتباهات در سطح دیپلماسی ایران می‌تواند تأثیرات منفی بزرگی بر اعتبار کشور در سطح بین‌المللی بگذارد. وقتی وزیر امور خارجه در زمینه‌ای حساس مانند توافق هسته‌ای که در سطح جهانی اهمیت دارد، دچار تناقضات شود، این مسئله می‌تواند به‌طور مستقیم بر اعتماد جهانی به دیپلماسی ایران تأثیر منفی بگذارد. در مذاکرات هسته‌ای، هرگونه اشتباه یا عدم هماهنگی می‌تواند از اعتبار کشور بکاهد و در نتیجه به‌جای پیشرفت در دیپلماسی، به انزوای بیشتر منجر شود.

در نهایت، اظهارات محمدجواد ظریف درباره اشتباهات در ضمیمه برجام و کلمه "تعلیق" باید مورد توجه قرار گیرد. این اظهارات نه تنها نشان‌دهنده اشتباهات در مذاکرات هسته‌ای است، بلکه به‌طور خاص بر ضعف در مدیریت و نظارت تیم دیپلماسی ایران تأکید می‌کند. وزیر امور خارجه باید به‌طور شفاف‌تری مسئولیت این مسائل را پذیرفته و اقدامات لازم را برای اصلاح و شفاف‌سازی آن انجام دهد. برای حفظ اعتبار ایران در سطح بین‌المللی و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر به دیپلماسی کشور، ضروری است که تیم مذاکره‌کننده و مسئولان به دقت بیشتری در جزئیات توافقات هسته‌ای و مفاد آن توجه کنند.