از موازنه قدرت تا بن‌بست راهبردی/ تقابل ایران و رژیم صهیونیستی در آینه نظم نوین منطقه‌ای

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو به نقل از خانه اندیشه ورزان در ادامه سلسله نشست‌های تخصصی «ابتکارات سیاست خارجی در جهت ضربه مؤثر به دشمن و تقویت قدرت ایران بعد از جنگ» که به همت شورای راهبردی روابط خارجی و با همکاری خانه اندیشه‌ورزان برگزار می‌شود، نشست تحلیلی با عنوان «بررسی ابعاد تقابل اخیر ایران و رژیم صهیونیستی» روز یکشنبه ۱۴ مردادماه، با سخنرانی دکتر روح‌الامین سعیدی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) در خانه اندیشه ورزان برگزار شد.

در این نشست، تحولات اخیر در روابط ایران و رژیم صهیونیستی از منظر واقع‌گرایی ساختاری (نئورئالیسم) تحلیل و تبیین شد و پیامد‌های آن برای آینده موازنه قدرت در منطقه و شکل‌گیری نظم نوین امنیتی در غرب آسیا مورد بررسی قرار گرفت.

تحلیل تقابل اخیر در چارچوب رئالیسم ساختاری

دکتر سعیدی در ابتدای سخنان خود با تبیین بستر نظری تحلیل خود، چارچوب واقع‌گرایی ساختاری را مناسب‌ترین مدل برای درک تحولات امنیتی منطقه دانست. به گفته وی، در ساختاری که فاقد یک قدرت مرکزی تثبیت‌شده است، رقابت میان بازیگران منطقه‌ای حول محور تلاش برای حفظ یا تغییر موازنه قدرت شکل می‌گیرد و آنچه در تقابل اخیر ایران و رژیم صهیونیستی رخ داد، نمونه‌ای بارز از این واقعیت است.

وی با اشاره به افزایش عمق راهبردی ایران در محور مقاومت، پیشرفت‌های نظامی و فناوری و همچنین فروپاشی گفتمان برتری امنیتی اسرائیل، تأکید کرد که این تحولات رژیم صهیونیستی را وارد مرحله‌ای از اضطراب راهبردی کرده که حمله مستقیم را به عنوان آخرین ابزار در دستور کار آن قرار داده است.

خطای محاسباتی تل‌آویو و بازتعریف بازدارندگی توسط ایران

در ادامه این نشست، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) با تشریح ابعاد و پیامد‌های حمله اخیر اسرائیل به تأسیسات حساس در ایران، این اقدام را تلاشی برای بازتعریف موازنه منطقه‌ای و احیای بازدارندگی تل‌آویو دانست. به باور وی، رژیم صهیونیستی در ارزیابی موقعیت داخلی و بین‌المللی ایران دچار خطای محاسبه شد و واکنش قاطع جمهوری اسلامی، این تصور نادرست را به چالش کشید.

به گفته او، ایران در این تقابل، سطح جدیدی از بازدارندگی مؤثر و واکنش هدفمند را به نمایش گذاشت که نه تنها هزینه اقدامات بعدی برای دشمن را افزایش داد، بلکه برای بازیگران منطقه‌ای نیز پیام‌های روشنی در بر داشت.

بن‌بست راهبردی؛ منطقه در وضعیت گذار و بی‌ثباتی

دکتر روح‌الامین سعیدی با تحلیل پیامد‌های تقابل مستقیم ایران و رژیم صهیونیستی، از وضعیت کنونی به عنوان یک بن‌بست راهبردی یاد کرد؛ جایی که هیچ‌یک از طرفین قادر به حذف دیگری نیست و در عین حال، نمی‌توان به وضعیت پیشین نیز بازگشت.

این بن‌بست، به اعتقاد وی، نشان‌دهنده ورود منطقه به مرحله‌ای از گذار به نظم جدید امنیتی است که در آن، بازیگران منطقه‌ای ناگزیر از بازتعریف جایگاه خود و تنظیم مجدد روابطشان با قدرت‌های فرامنطقه‌ای خواهند بود.

فرصت‌های نوظهور برای ابتکار دیپلماتیک ایران

در بخش دیگری از نشست، این استاد دانشگاه به فرصت‌هایی که در دل این تقابل برای ایران شکل گرفته پرداخت و بر ضرورت بهره‌گیری از این فضای جدید برای ارتقاء موقعیت منطقه‌ای ایران تأکید کرد.

وی با اشاره به نگرانی روزافزون برخی کشور‌های عربی از اقدامات بی‌ثبات‌کننده رژیم صهیونیستی، تأکید کرد که تهران می‌تواند با نمایش چهره‌ای مسئول، باثبات و مبتکر در مدیریت بحران‌ها، ابتکار عمل دیپلماتیک در منطقه را بازپس بگیرد و حتی برخی هم‌پیمانی‌های گذشته در جبهه مقابل را دچار تزلزل کند.

مارپیچ ناامنی و سناریو‌های محتمل در آینده منطقه

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل همچنین هشدار داد که در صورت عدم مدیریت صحیح این وضعیت، منطقه ممکن است وارد مارپیچ جدیدی از ناامنی و مسابقه تسلیحاتی شود که بازیگران مختلف، از جمله ایران، عربستان، ترکیه و رژیم صهیونیستی را وارد فاز پرهزینه‌ای از تنش‌های کنترل‌نشده خواهد کرد.

به اعتقاد وی، تنظیم روایت رسانه‌ای، هوشمندی در رفتار دیپلماتیک، و افزایش تاب‌آوری امنیتی داخلی، سه مؤلفه ضروری برای عبور از این پیچ تاریخی است.

تقابل اخیر، آزمونی برای نظم آینده منطقه

در پایان این نشست، دکتر سعیدی با تأکید بر اینکه تقابل اخیر صرفاً یک حادثه نظامی نیست، بلکه نماد یک تغییر گفتمانی و راهبردی در نظم منطقه‌ای است، بر لزوم آمادگی همه‌جانبه ایران برای ورود به مرحله جدیدی از بازی قدرت در غرب آسیا تأکید کرد.

وی همچنین پیشنهاد کرد که مراکز علمی و پژوهشی کشور با تکیه بر قدرت تحلیل و شبکه‌سازی نخبگانی، نقشی فعال در تبیین این تحولات ایفا کنند و مسیر‌های سیاست‌گذاری را با نگاه راهبردی تقویت نمایند.