کاهش ذخایر آبی سد کرج به ۲۴ درصد؛ زنگ خطر برای آب شرب و کشاورزی البرز و تهران

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، کاهش ذخایر آبی سد کرج به تنها ۲۴ درصد ظرفیت کل، یکی از جدی‌ترین بحران‌های آبی سال‌های اخیر در منطقه البرز و تهران را رقم زده است.

این وضعیت بحرانی تأمین آب شرب، کشاورزی و حتی اکوسیستم طبیعی منطقه را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده است.سد کرج، معروف به سد امیرکبیر، در سال ۱۳۴۰ به بهره‌برداری رسید و یکی از مهم‌ترین سد‌های ایران است.

این سد که بر رودخانه کرج ساخته شده، نقشی حیاتی در تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعتی استان‌های البرز و تهران ایفا می‌کند. با ظرفیت کلی ۱۸۰ میلیون مترمکعب، بخش عمده‌ای از نیاز آبی منطقه توسط این سد تأمین می‌شود.

علاوه بر اهمیت اقتصادی و زیست‌محیطی، سد کرج به دلیل موقعیت استراتژیک و دریاچه زیبای خود، یک مقصد گردشگری محبوب برای فعالیت‌های تفریحی همچون قایقرانی و ماهیگیری محسوب می‌شود.

اما امروز، کاهش شدید ذخایر آبی این سد به ۴۳ میلیون مترمکعب، معادل تنها ۲۴ درصد از ظرفیت کل، زنگ خطری جدی را به صدا درآورده است.عوامل کاهش ذخایر سد کرج، افت بارندگی‌ها در استان البرز است.

 طبق آمار‌های رسمی، میزان بارندگی در سال آبی جاری تنها ۸۴ میلی‌متر بوده که هرچند نسبت به سال گذشته افزایش ۲ درصدی داشته، اما همچنان نسبت به میانگین بلندمدت، کاهش ۴۱ درصدی را نشان می‌دهد.بارندگی‌های ناکافی به‌ویژه در فصل‌های پاییز و زمستان، تأثیر مستقیمی بر ذخایر سد‌ها داشته است.

 این وضعیت با افزایش دما و نرخ تبخیر آب همراه شده و باعث کاهش هرچه بیشتر منابع آبی شده است.درحالی‌که ذخایر آبی سد کرج وضعیت بحرانی را تجربه می‌کند، سد طالقان، دیگر سد مهم استان البرز، شرایط نسبتاً بهتری دارد.

در حال حاضر، ۵۲ درصد از ظرفیت سد طالقان (معادل ۲۲۰ میلیون مترمکعب) پر شده است، درحالی‌که این رقم در سال گذشته ۳۹ درصد بود.اما با وجود این بهبود نسبی، افزایش ذخایر سد طالقان نمی‌تواند به‌تنهایی کمبود منابع آبی استان البرز و تهران را جبران کند.

 تکیه بر مدیریت پایدار منابع آبی برای مقابله با این بحران ضروری است.مصرف بی‌رویه آب، تغییرات اقلیمی، مدیریت ناکارآمد منابع آب افزایش دمای هوا، کاهش کیفیت اکوسیستم‌ها از جمله عوامل تاثیر گذار دراین حوزه هستند.

بحران کمبود آب در سد کرج پیامد‌های گسترده‌ای به همراه دارد که از جمله آنها  کاهش تأمین آب شرب (کاهش سطح آب سد کرج به‌طور مستقیم بر تأمین آب شرب جمعیت وسیعی از استان‌های البرز و تهران)، افت تولیدات کشاورزی (با کاهش منابع آبی، کشاورزان برای تأمین نیاز‌های آبی خود با مشکلات جدی روبه‌رو شده‌اند که این موضوع می‌تواند به افت تولیدات کشاورزی و بحران غذایی منجر شود) و تأثیرات زیست‌محیطی (کاهش ذخایر آبی به تخریب زیستگاه‌های آبی، کاهش تنوع زیستی و اختلال در چرخه‌های زیست‌محیطی) منجر می‌شود.

از طرفی برای مقابله با بحران کاهش ذخایر آبی سد کرج، اقدامات فوری و مؤثری باید انجام شود که می‌توان به بهینه‌سازی مصرف آب، بازچرخانی آب، آموزش عمومی و توسعه زیرساخت‌ها پرداخت.

همچنین بحران کم‌آبی سد کرج نشان‌دهنده نیاز فوری به بازنگری در سیاست‌های مدیریت منابع آبی کشور است. بدون اجرای برنامه‌های جامع و علمی، این بحران می‌تواند به تهدیدی جدی برای اقتصاد، جامعه و محیط زیست ایران تبدیل شود.

همکاری میان دولت، شهروندان و کارشناسان برای ارائه و اجرای راهکار‌های پایدار، کلید عبور از این بحران است. با برنامه‌ریزی مناسب و بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، می‌توان امید داشت که منابع آبی کشور حفظ شده و آینده‌ای پایدار برای نسل‌های آینده تضمین شود.

همچنین در چند روز گذشته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز ضمن تأکید بر لزوم صرفه‌جویی در مصرف آب گفت: امیدواریم در ماه‌های آینده شاهد بارش‌های مناسبی باشیم تا بتوانیم بخشی از کمبود ذخایر آبی سد‌ها را جبران کنیم.

وی درباره اقدامات انجام‌شده برای مدیریت منابع آبی در استان البرزادامه داد: طرح جامع آبرسانی البرز با سرعت در حال اجراست و در سال جاری دو شهرستان اشتهارد و نظرآباد به شبکه آب‌رسانی سد طالقان متصل خواهند شد.

مدیرعامل با اشاره به اینکه یکی از اهداف اصلی طرح جامع آبرسانی البرز، برداشت بیشتر آب از سد‌ها و کاهش وابستگی به منابع آب زیرزمینی است، افزود: البته این اقدامات تا حد زیادی به وضعیت بارش‌ها بستگی دارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود به تلاش‌ها برای احیای منابع آب زیرزمینی استان اشاره کرد ادامه داد: تلاش بر این است که از طریق طرح‌های تغذیه مصنوعی بتوانیم سفره‌های زیرزمینی البرز را نجات دهیم. این امر نیازمند همکاری همه‌جانبه و البته بهبود شرایط بارندگی در منطقه است.