افزایش جمعیت دانشجویی/ تعداد دانشجویان به ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسید

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، علی باقر طاهری‌نیا اظهار داشت: آمار واقعی، صحیح و معتبر، پشتوانه برنامه‌ریزی درست است و موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی به عنوان مرجع آمار رسمی آموزش عالی از سال ۱۳۴۷ متولی مستقیم تولید و انتشار این آمار است.

وی در ادامه ضمن ارائه نمودار‌هایی از جزئیات جمعیت دانشجویی، گفت: باید توجه داشته باشیم جمعیت دانشجویی کشور تابعی از جمعیت کل کشور است. طبق آخرین آمار در یک دوره صد ساله گذشته شاهد افزایش جمعیت کشور بودیم و تا سال‌های ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵ این روند ادامه دارد.

معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت:، اما بعد از آن با توقفی مواجه خواهیم شد و طبق پیش‌بینی‌ها بعد از این توقف دوباره جمعیت کشور سیر کاهش خواهد داشت. کاهش جمعیت کشور به طور مشخص بر جمعیت دانشجویی نیز تاثیر خواهد گذاشت و پیش‌بینی می‌شود جمعیت دانشجویی رو به نزول باشد.

رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی توضیح داد: در بررسی جمعیت دانشجویی کشور در ۱۰ سال تحصیلی اخیر (یعنی از ۱۳۹۴-۱۳۹۳ تا ۱۴۰۳-۱۴۰۲) شاهد کاهش جمعیت دانشجویی بودیم. مطابق این آمار جمعیت دانشجویی نسبت به کل جمعیت در سال‌های ۱۳۹۴-۱۳۹۳ به طور میانگین ۶ درصد بوده است.

وی با اشاره به آخرین آمار افزود: جمعیت دانشجویی کشور نسبت به کل جمعیت در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ افزایش مختصری داشته است و در سال تحصیلی بعد (۱۴۰۲-۱۴۰۱) رشد ۳ درصدی جمعیت دانشجویی و در سال پس از آن (۱۴۰۴-۱۴۰۳) نیز شاهد افزایش ۶ درصدی جمعیت دانشجویی بودیم؛ به عبارتی می‌توان گفت در سه سال تحصیلی اخیر جمعیت دانشجویی رشد یافته است و به رقم سه میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسیده است.

معاون وزیر علوم در بخش دیگری از توضیحات خود با اشاره به نمودار زیر، تاکید کرد: طبق نمودار و آمار موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی در سال تحصیلی ۱۳۹۳-۱۳۹۴، تعداد کل دانشجویان حدود ۶ درصد کل جمعیت بود که این مقدار در ۱۰ سال بعد، یعنی در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ به حدود ۳.۸۵ درصد جمعیت رسید. این آمار به شکل واضح نشان دهنده کاهش جدی (بیش از ۲ درصد) در نسبت دانشجو به جمعیت در کشور است و این موضوع می‌تواند انگاره «تعداد دانشجویان کشور بسیار زیاد است» را زیر سوال ببرد.

طاهری نیا در خصوص نسبت جمعیت دانشجویی به جمعیت کل کشور، اظهارداشت: در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ سهم جمعیت دانشجویی به جمعیت کل ۳.۹ درصد است و این رقم برای کشور همسایه ترکیه که تعداد جمعیت برابری با کشور ما دارد ۹.۵ درصد است.

وی با تاکید براینکه جمعیت دانشجویی ایران نسبت به جمعیت کل کشور رقم بالایی نیست، گفت: در بازه زمانی ۲۰۲۳-۲۰۲۲ سال تحصیلی میلادی جمعیت دانشجویی در کشور‌های مختلف چین، آلمان، فرانسه، آمریکا و ترکیه بالا نسبت به ایران بالا است. برای نمونه جمعیت دانشجویی کشور روسیه نسبت به کل جمعیت ۵.۲ درصد، کانادا ۴.۵۴ درصد، کره جنوبی ۴.۶۳ درصد، عربستان سعودی ۴.۲۵ درصد، آلمان ۴.۰۳ درصد، چین ۳.۹۶ درصد، مسکو ۳.۹۶ درصد و در ایران ۳.۷۳ درصد بود.

باید توجه داشته باشیم جمعیت دانشجویی ما در مقایسه با کشور‌های منطقه و دیگر کشور‌ها نه تها بالا نیست بلکه در مرتبه پایینی قراردارد.

رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی در پاسخ به این سوال که تعداد دانشگاه‌های ما نسبت به دیگر کشور‌ها چه وضعیتی دارد، گفت: طبق آمار بین المللی و با استناد به تعریف استاندارد تعداد دانشگاه، هم اکنون ۴۴۰ دانشگاه در کشور وجود دارد. این تعداد شامل موسسه غیردولتی، غیرانتفاعی هم می‌شود که موسسه هستند و استقلال ساختاری دارند و واحد تابع دانشگاه مرکزی نیستند.

وی اظهارداشت: براساس داده‌های موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی رتبه ایران در تعداد دانشگاه‌ها ۱۱ است و کشور هند با پنج هزار و ۳۴۹ دانشگاه در رتبه نخست، اندونزی، آمریکا، چین، برزیل، مکزیک، روسیه، ژاپن، فرانسه و آلمان در رتبه‌های بعد قرار داردند.

طاهرنیا ادامه داد: همانطور که اشاره شد تعداد دانشگاه‌های ایران تقریبا (با ۲۱ اختلاف) برابر با آلمان است و در مقایسه با ترکیه، مالزی و عربستان بیشتر است.

وی توضیح داد: اگر بخواهیم تعداد دانشگاه‌های ایران با کشور همسایه ترکیه را با هم مقایسه کنیم، طبق آمار ترکیه ۲۰۷ دانشگاه دارد یعنی ۲۳۳ دانشگاه کمتر و نسبت جمعیت دانشجویی آن نیز برابر با ۹ درصد کل کشور است که این رقم هم نسبت به عدد ۳.۹ درصدی ما بیشتر است، اما باید توجه داشته باشیم که دانشگاه‌های ترکیه اگر چه از لحاظ تعداد نسبت به ایران کمتر است، اما به لحاظ وسعت بزرگ‌تر است و دانشگاه‌های ایران به لحاظ ساختاری ابعاد کوچکتری دارند و در مقایسه باید وسعت را هم مدنظر قرار دهیم.

طاهری نیا در ادامه به وضعیت اشتغال بین دانشجویان اشاره کرد و گفت: اگر بازه زمانی ۱۰ سال تحصیلی اخیر را برای بررسی وضعیت اشتغال دانشجویان مدنظر قراردهیم، بالاترین نرخ اشتغال مربوط به سال تحصیلی ۱۳۹۴-۱۳۹۳ است؛ به این صورت که جمعیت دانشجویی برابر چهار میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بود و نرخ اشتغال آنها برابر ۶۰ درصد بود. یعنی با وجود جمعیت دانشجویی بالا نرخ اشتغال کاهشی نبود بلکه افزایش داشت.

معاون وزیر علوم در پایان گفت: نمودار اشتغال دانشجویان در بازه زمانی ۱۰ سال تحصیلی گذشته فراز و فرود‌های بسیاری داشته است؛ در حالیکه جمعیت دانشجویی شیب آرام نزولی دارد. بررسی این روند حاکی از این است که اشتغال دانش آموختگان علاوه بر اینکه تابع مهارت دانش آموختگان می‌شود، تابعی از تقاضای بازار و رونق کسب و کار است و در بررسی‌ها باید در کنار مهارت محوری به تقاضای بازار کار هم توجه ویژه‌ای داشته باشیم.