خروج پاناما از ابتکار کمربند و جاده چین تحت فشار آمریکا: اهمیت ابتکار کمربند و جاده چیست؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ رئیس‌جمهور پاناما پس از گفت‌وگو با مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، اعلام کرد که دولت پاناما یادداشت‌تفاهم خود با چین در مورد طرح «کمربند و جاده» را تمدید نخواهد کرد.

دونالد ترامپ از زمان پیش از مراسم تحلیف خود بارها تهدید به تصرف کانال پاناما کرده است.  ترامپ ادعا می‌کند که چین این کانال را مدیریت می‌کند، ادعایی که چین بآن را رد کرده است. دولت پاناما نیز بارها اظهارات ترامپ را محکوم کرده است. 

مارکو روبیو، رئیس‌جمهور پاناما، که در برابر ادعاهای ترامپ موضع قاطعی اتخاذ کرده بود، با سفر وزیر خارجه آمریکا به پاناما نرمش قابل توجهی نشان داد. وی پس از گفتگو با وزیر خارجه آمریکا گفت: «فکر می‌کنم این سفر فرصتی برای آغاز مرحله‌ای جدید در روابط دوجانبه فراهم می‌کند.» او همچنین پس از اعلام عدم تمدید توافقنامه کمربند و جاده با چین، گفت: «من مجموعه‌ای از پروژه‌های زیربنایی که دولت در برنامه خود دارد را برای او توضیح دادم.» روبیو هدف از این توضیحات را تشویق شرکت‌های آمریکایی به مشارکت در پروژه‌های پاناما عنوان کرد.

گویا آمریکایی‌ها به پاناما وعده داده‌اند که در ازای خروج از ابتکار کمربند و جاده، در زیرساخت‌های این کشور سرمایه‌گذاری خواهند کرد.

اهمیت و کارکرد ابتکار کمربند و جاده
ابتکار کمربند و جاده در سال 2013 توسط شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین، مطرح شد. هدف اصلی این طرح، ایجاد شبکه‌ای از راه‌های زمینی و دریایی برای بهبود ارتباطات تجاری و اقتصادی بین چین و سایر کشورهای جهان، به‌ویژه در آسیا، اروپا، آفریقا است.

چین، به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان پس از آمریکا، برای ثبات اقتصادی خود نیاز به راه‌های امن برای صادرات کالا خود و واردات مواد اولیه دارد. آمریکا با حضور نظامی در دریای چین، مسیر شرقی این کشور را تهدید می‌کند و در غرب نیز از جدایی‌طلبان مناطق تبت و سینکیانگ حمایت می‌کند. همچنین چین در جنوب با هند اختلافات مرزی دارد. به همین دلیل، این کشور به دنبال ایجاد مسیرهای مختلف است تا در صورت مسدود شدن هر یک، تجارت چین دچار اختلال نشود. این طرح در حال حاضر 149 عضو دارد.

مزیت عضویت در ابتکار کمربند و جاده
اگرچه این طرح به منظور تأمین نیازهای چین طراحی شده است، اما اعضای آن نیز از امتیازاتی بهره‌مند می‌شوند. اعضای این طرح کمک‌های مالی و فنی برای ساخت و بهبود زیرساخت‌هایی مانند جاده‌ها، راه‌آهن، بنادر، فرودگاه‌ها و شبکه‌های انرژی دریافت می‌کنند. بسیاری از کشورهای مشارکت‌کننده با مشکلات مالی مواجه هستند و پیوستن به این طرح به آن‌ها این امکان را می‌دهد که زیرساخت‌های خود را توسعه دهند.

علاوه بر این، چین و شرکت‌های چینی در زمینه‌های مختلف اقتصادی، از جمله صنعت، معدن، انرژی و کشاورزی در کشورهای مشارکت‌کننده سرمایه‌گذاری می‌کنند. همچنین، چین به این کشور‌ها این امکان را می‌دهد که به فناوری‌های پیشرفته این چین  دسترسی پیدا کنند.

تعارض با منافع آمریکا
دولت ترامپ در دور اول ریاست‌جمهوری خود نشان داد که چین را دشمن اصلی خود می‌داند و علاوه بر وضع تعرفه، برخی شرکت‌های چینی را تحریم کرد. ابتکار کمربند و جاده زمینه‌ساز توسعه بیشتر اقتصاد چین را فراهم می‌کند و این مسئله با منافع آمریکا در تعارض است. همچنین این طرح تلاش‌های آمریکا برای سد کردن راه‌های تجاری چین را بی‌اثر می‌کند.

پاناما به عنوان یکی از 149 کشور عضو، اهمیت ویژه‌ای دارد. کانال پاناما دو اقیانوس آرام و اطلس را به هم پیوند می‌دهد و پیش از ساخت این کانال، کشتی‌ها مجبور بودند آمریکای جنوبی را با عبور از نزدیکی قطب جنوب دور بزنند.

این موضوع که آمریکا به پاناما وعده داده است بجای چین در زیرساخت‌های این کشور سرمایه گذاری می‌کند، نشان می‌دهد که مقابله با ابتکار کمربند و جاده از برنامه‌های دولت جدید آمریکا است.