نظارت سازمان قضا در فضای مجازی
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، انتشار اخبار کذب، شایعات، و محتوای‌های خلاف واقع، امنیت روانی جامعه را تهدید می‌کند و می‌تواند به تشویش اذهان عمومی و حتی بروز خسارت‌های جانی و مالی منجر شود، در این راستا، دادستانی کل کشور با تأکید بر نظارت قضایی بر فضای مجازی، اقدامات گسترده‌ای را برای مقابله با این چالش‌ها و حفظ حقوق عمومی انجام داده است.
تشکیل معاونت فضای مجازی و مأموریت‌های آن
طبق دستورات رهبر معظم انقلاب مبنی بر حفظ امنیت روانی مردم، دادستانی کل کشور اقدام به تأسیس معاونت فضای مجازی کرده است، این معاونت با هدف رصد و نظارت بر فضای مجازی و مقابله با جرایمی که امنیت روانی جامعه را مختل می‌کنند، فعالیت خود را آغاز کرده است، یکی از مهمترین وظایف این معاونت، مقابله با انتشار اخبار کذب و شایعات در فضای مجازی است.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد موحدی آزاد، دادستان کل کشور، در این خصوص تأکید کرده است که انتشار اخبار کذب و محتوای‌های خلاف واقع، نه تنها امنیت روانی مردم را تهدید می‌کند، بلکه می‌تواند امنیت ملی و عمومی کشور را نیز به خطر بیندازد، به همین دلیل معاونت فضای مجازی با همکاری سایر نهاد‌های مرتبط، برنامه‌ریزی‌های دقیقی را برای مقابله با این جرایم انجام داده است.
تهیه پیش‌نویس لایحه جامع قضایی از جمله اقدامات این معاونت است که با هدف رفع خلاء‌های قانونی در حوزه فضای مجازی تدوین شده است، این لایحه پس از بررسی و تصویب در دولت، به مجلس شورای اسلامی ارسال خواهد شد تا به عنوان یک سند قانونی جامع، زمینه مقابله مؤثر با جرایم فضای مجازی را فراهم کند.
راهکار‌های عملی برای مقابله با اخبار کذب و جرایم فضای مجازی
دادستانی کل کشور برای مقابله با اخبار کذب و جرایم فضای مجازی، راهکار‌های عملی متعددی را در دستور کار قرار داده است، یکی از این راهکارها، ایجاد سامانه جامع راستی‌آزمایی مرجع است، این سامانه به عنوان یک مرجع ملی، اخبار و محتوای‌های منتشر شده در فضای مجازی را بررسی و صحت‌سنجی می‌کند، مردم و همچنین سکو‌های نشر محتوا می‌توانند از این سامانه برای شناسایی و جلوگیری از انتشار اخبار جعلی استفاده کنند.
علاوه بر این، دادستانی کل کشور برنامه‌ای را برای ایجاد دفاتر ویژه حفاظت از امنیت روانی در دادسرا‌های سراسر کشور تدوین کرده است، این دفاتر با تجهیز به فناوری‌های نوین، فضای مجازی را رصد کرده و در صورت شناسایی محتوای‌های مخل امنیت روانی، به سرعت واکنش نشان می‌دهند.
دادستان‌های سراسر کشور نیز موظف هستند با استفاده از ظرفیت ضابطان دادگستری، در کمترین زمان ممکن از انتشار اخبار کذب جلوگیری کنند و با متخلفان برخورد قانونی انجام دهند.
یکی دیگر از اقدامات مهم دادستانی، الزام دستگاه‌های اجرایی به اطلاع‌رسانی سریع و شفاف است، بسیاری از مواقع انتشار اخبار کذب ناشی از عدم اطلاع‌رسانی به موقع توسط دستگاه‌های مسئول است، بر این اساس، دستگاه‌های اجرایی موظف هستند در صورت انتشار اخبار خلاف واقع، بلافاصله نسبت به تکذیب آن اقدام کرده و اطلاعات صحیح را در اختیار مردم قرار دهند.
ضرورت تقویت نظارت قضایی و افزایش آگاهی عمومی
نظارت قضایی بر فضای مجازی، نه تنها برای مقابله با جرایم این حوزه ضروری است، بلکه نقش مهمی در حفظ امنیت روانی و حقوق عمومی ایفا می‌کند.
دادستانی کل کشور با ایجاد معاونت فضای مجازی و اجرای برنامه‌های عملیاتی مختلف، گام‌های مؤثری را در این زمینه برداشته است، از جمله این اقدامات می‌توان به تهیه لایحه جامع قضایی، ایجاد سامانه راستی‌آزمایی مرجع، و تشکیل دفاتر ویژه حفاظت از امنیت روانی اشاره کرد.
مقابله با جرایم فضای مجازی نیازمند همکاری تمامی نهاد‌های مرتبط و افزایش آگاهی عمومی است، مردم نیز باید با افزایش سواد رسانه‌ای، از انتشار اخبار و محتوای‌های مشکوک خودداری کنند و تنها به منابع معتبر اعتماد نمایند، در کنار این موارد، تقویت قوانین و مقررات مرتبط با فضای مجازی و اجرای دقیق آنها می‌تواند به کاهش جرایم این حوزه و حفظ امنیت روانی جامعه کمک کند.
نظارت قضایی بر فضای مجازی نه تنها یک ضرورت حقوقی، بلکه یک مسئولیت اجتماعی است که باید با مشارکت تمامی بخش‌های جامعه به نتیجه برسد، تنها در این صورت می‌توان از فضای مجازی به عنوان ابزاری برای پیشرفت و توسعه استفاده کرد، بدون اینکه امنیت روانی و حقوق عمومی جامعه به خطر بیفتد.
نویسنده: ساسان سوری