۲ مارس در تاریخ؛ از تظاهرات برای ملی شدن نفت تا تصرف بغداد توسط انگلیسی‌ها

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ روز ۲ مارس اهمیت تاریخی و سیاسی زیادی در جهان دارد. در ادامه به مرور برخی از مهمترین رویداد‌های آن می‌پردازیم.

۵۲ سال پیش از میلاد - پیروزی ایرانیان در جنگ حرّان بر رومیان

يك قسمت از مذاكرات جلسه سوم مارس سال ۵۲ پيش از ميلاد سناي روم حاوي اظهارات چند افسر رومي در باره شكست نظامي از ايران در جنگ كارهه (حرّان) بود كه در بهار سال ۵۳ پيش از ميلاد (حدود ۹ ماه قبل از آن) صورت گرفته بود و ضمن آن كراسوس كنسول روم كشته شده بود.
اظهارات افسران شکست خورده رومي در سناي اين امپراتوري به اين شرح در تاريخ روم آمده است:

«سپهبد سورنا فرمانده ارتش ايران در اين جنگ از تاكتيك و سلاحهاي تازه استفاده كرد. هر سرباز سوار ايراني با خود مشك كوچكي پر از آب حمل مي كرد و مانند ما دچار تشنگي نمي شد. به پيادگان با مشكهايي كه بر شتر ها بار بود آب و مهمات مي رساندند. سربازان ايراني به نوبت و با تاكتيك خاصي كه براي ما تازگي داشت از ميدان [نبرد] خارج مي شدند و به استراحت مي پرداختند. سواران ايران قادر به تيراندازي از پشت سر هستند كه ما تجربه آن را نداريم. ايرانيان كمانهاي تازه اختراع كرده اند كه با آنها توانستند پاي پيادگان مارا كه باسپرهاي بزرگ در برابر آنان و براي محافظت از سوارانمان قلعه درست كرده بوديم به زمين بدوزند. ايرانيان داراي زوبين هاي دوكي شكل بودند كه با دستگاه كاملا تازه اي تا فاصله دور پرتاب مي شد. شمشيرهاي آنان شكننده نبود. هر واحد تنها از يك نوع سلاح استفاده مي كرد و مانند ما خودرا سنگين نمي كرد. سربازان ايراني حق عقب نشيني و تسليم شدن ندارند و تا آخرين نفس بايد بجنگند. اين بود كه ما شكست خورديم و هفت لژيون را به طور كامل از دست داديم و به چهار لژيون ديگر تلفات سنگين وارد آمد.»

۱۲۵۹ میلادی - تصرف دمشق توسط هلاکوخان مغول

هلاكوخان ايلخان مغول ايران دمشق را تصرف كرد. وي پیش‌تر در ۱۰ فوریه ۱۲۵۸ بغداد را متصرف شده بود و آخرين خليفه عباسي را كشته بود. با فتح دمشق، هلاکوخان به‌طور کامل قلمرو عباسیان را در هم شکست و قدرت مغولان را در خاورمیانه تثبیت کرد.

۱۳۲۴ - اعتراض دکتر مصدق به شوروی

دكتر مصدق نماينده تهران در مجلس شوراي ملي در جلسه ۱۲ اسفند سال ۱۳۲۴ به شوروي كه حاضر به خارج ساختن نيروهايش از ايران نمي شد اعتراض كرد و سران مسكو را افرادي خواند كه به تعهد خود و ميثاقهاي جهاني و موازين بين المللي كه ضامن رعايت حقوق ملتهاست بي اعتنا هستند و بااين كار خود، حاكميت ملتها و صلح جهاني را به مخاطره مي افكنند و كره زمين را به صورت جنگلي كه قوي ضعيف را پاره مي كند در مي آورند و از اين راه، تمدن بشر راتضعيف و خارج از اخلاقيات مي سازند.
وی گفت که مماشات با رهبران مسكو بر ميزان توقعات آنان مي افزايد؛ جهان حساب و كتاب دارد بايد با سماجت قضيه را دنبال كرد.
با انعكاس اين مطالب در رسانه هاي جهان، كمتر از سه هفته بعد ترومن رئيس جمهوري آمريكا به شوروي اخطار كرد كه اگر نيروهايش را از ايران خارج نسازد آمريكا هم نيرو به ايران خواهد فرستاد.

۱۸۵۸ - دومین جنگ تریاک و جنگ فرانسه و بریتانیا با چین

دومین جنگ تریاک در پی مناقشات تجاری و اختلافات بر سر قراردادهای نابرابر تجاری آغاز شد. بریتانیا و فرانسه با هدف کسب امتیازات بیشتر و تحمیل قراردادهای استعماری به چین، جنگی دیگر را به این کشور تحمیل کردند.

۱۸۷۵ میلادی - ابداع ورزش هاکی روی یخ

برای نخستین بار در تاریخ ورزش، سوم مارس ۱۸۷۵ و در مونترآل کانادا هاکی روی یخ (نوعی بازی چوگان روی یخ) سازمان‌دهی شد. سرگرمی انفرادی سریدن و لیزخوردن روی یخ سابقه هزاران ساله دارد ولی از این تاریخ دارای سازمان، تیم، قواعد و اصول شد.

۱۹۱۷ میلادی - تصرف بغداد توسط نیروهای انگلیسی

نيروهاي انگليسي كه با هدف بيرون آوردن بین النهرین از دست عثماني وارد اين سرزمين شده بودند، حمله به شهر بغداد را آغاز كردند و این شهر هشت روز بعد (۱۱ مارس) به تصرف آنان درآمد. این تصرف بخشی از تلاش بریتانیا برای سلطه بر منابع نفتی خاورمیانه بود.

۱۹۵۱  - گسترش تظاهرات برای ملی شدن نفت در ایران

اجتماعات تهران با هدف درخواست لغو قرارداد نفت با انگلستان و ملي كردن صنعت نفت در ۱۲ اسفند ۱۳۲۹ بيش از روزهاي ديگر بود و چهار روز بعد رزم آرا نخست وزير كه مخالف ملي شدن نفت بود جان خود را بر سر اين مخالفت گذارد. در اين اجتماعات از هر گروهي ــ ملي گرا، مذهبيون و كمونيست ــ ديده مي شد.

زادروزها

• ۱۸۳۹: جمشیدجی تاتا، از پیشگامان صنعت مدرن هند و ملقب به «پدر صنعت هند».
• ۱۸۴۷: الکساندر گراهام بل، مبتکر و دانشمند بریتانیایی و مخترع تلفن.
• ۱۹۱۶: پل ریچارد هالموس، ریاضیدان مجاری-آمریکایی.
• ۱۹۲۲: دیوید گرینگلاس، جاسوس آمریکایی.
• ۱۳۰۸ ش: بیژن ترقی، شاعر و ترانه‌سرای ایرانی.
• ۱۳۲۳ ش: حیدر حاتمی، هنرمند، بازیگر و نقاش ایرانی.
• ۱۹۳۸: برونو بوزتو، انیماتور و کارگردان انیمیشن ایتالیایی.
• ۱۹۴۹: بانی دانبار، فضانورد زن آمریکایی.
• ۱۹۸۲: جسیکا بیل، مدل و بازیگر آمریکایی.
• ۱۸۲۴: بدریش اسمتانا، آهنگساز و موسیقیدان اهل چک.

درگذشت‌ها

• ۱۱۶۷: ابن کیزانی، صوفی و ادیب مصری.
• ۱۷۰۲: زیب‌النسا، دختر اورنگ‌زیب عالمگیر و یکی از خوشنویسان هند و از شاعران سبک هندی در ادبیات فارسی و تصوف.
• ۱۷۰۳: رابرت هوک، دانشمند و فیزیک‌دان انگلیسی.
• ۱۷۰۷: اورنگ‌زیب، ششمین پادشاه گورکانی هند.
• ۱۹۵۸: ویلهلم زایسر، سیاست‌مدار آلمان شرقی.
• ۱۹۸۳: هرژه (ژرژ رمی)، نویسنده و کاریکاتوریست بلژیکی و خالق ماجراهای تن تن و میلو.
• ۱۹۸۳: آرتور کستلر، داستان‌نویس، وقایع‌نگار و روزنامه‌نگار مجاری-بریتانیایی.
• ۱۹۹۶: مارگریت دوراس، نویسنده و فیلمساز فرانسوی.
• ۱۹۹۹: گرهارد هرتزبرگ، فیزیکدان و دانشمند شیمی فیزیک آلمانی و برنده جایزه نوبل شیمی.