پشت پا زدن غرب به نتانیاهو/آیا اروپا در حال بازنویسی رابطه تاریخی خود با اسرائیل است؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو؛ در هفته‌های اخیر، مواضع کشورهای اروپایی علیه رژیم صهیونیستی و شخص بنیامین نتانیاهو به شکلی آشکار تغییر کرده است. صدای اعتراض دیپلماتیک از لندن، پاریس، اتاوا و بروکسل به‌وضوح شنیده می‌شود. خواسته‌ها مشخص است: توقف فوری جنگ علیه نوار غزه، تسهیل ورود کمک‌های بشردوستانه، و پایان دادن به سیاست‌های غیرانسانی محاصره و گرسنگی‌دادن به غیرنظامیان فلسطینی.

این چرخش ناگهانی و هماهنگ، در شرایطی رخ می‌دهد که نتانیاهو تحت شدیدترین فشارهای داخلی و بین‌المللی قرار گرفته و ائتلاف راست‌افراطی او با بحران مشروعیت مواجه است.

توقف همکاری‌ها و تهدید به تحریم

در گام نخست، بریتانیا مذاکرات توافق تجارت آزاد با رژیم صهیونیستی را به حالت تعلیق درآورد. سپس، در ۲۰ مه، تحریم‌هایی علیه چند نهاد و شخصیت حقوقی اعمال کرد که در توسعه شهرک‌های صهیونیستی در کرانه باختری مشارکت دارند.
نخست‌وزیر بریتانیا کی‌یر استارمر و وزیر خارجه‌اش دیوید لامی هشدار دادند: در صورتی که نتانیاهو مانع ورود کمک‌های بشردوستانه شود، تحریم‌های سنگین‌تری در راه است.

این اقدام بریتانیا هم‌زمان با بیانیه‌ای سه‌جانبه با فرانسه و کانادا منتشر شد. در این بیانیه آمده بود:«ما نظاره‌گر ادامه جنایات نخواهیم بود، در حالی‌که دولت نتانیاهو با بی‌اعتنایی کامل به قوانین بین‌الملل، جنگ علیه مردم غزه را ادامه می‌دهد.»

اتحادیه اروپا وارد عمل شد؛ بازنگری در توافق‌نامه شراکت

در اقدامی بی‌سابقه، اتحادیه اروپا با رأی اکثریت اعضا (۱۷ کشور از ۲۷ عضو) تصمیم گرفت تا توافق‌نامه شراکت با رژیم صهیونیستی را بازنگری کند. این توافق‌نامه که از سال ۲۰۰۰ اجرایی شده، مبتنی بر اصل رعایت حقوق بشر و قواعد بین‌المللی است.

بازنگری در این سند می‌تواند زمینه‌ساز تعلیق همکاری‌های اقتصادی، تجاری و علمی باشد و در عمل فشارهای حقوقی و سیاسی قابل‌توجهی بر تل‌آویو وارد کند.

پویش به‌رسمیت شناختن کشور فلسطین در اروپا

هم‌زمان با این تحولات، نخست‌وزیر فرانسه، فرانسوا بایرو اعلام کرد که حرکت برای به‌رسمیت شناختن رسمی کشور فلسطین ادامه خواهد داشت. در اسپانیا نیز، پارلمان این کشور بررسی قانونی را آغاز کرده که صادرات تسلیحات به رژیم صهیونیستی را ممنوع خواهد کرد.

به‌نظر می‌رسد اروپا در حال عبور از دوران حمایت سنتی و بی‌قید و شرط از رژیم صهیونیستی و ورود به فازی جدید است؛ فازی که در آن، حقوق ملت فلسطین جدی‌تر از همیشه شنیده می‌شود.

اروپا چگونه به این نقطه رسید؟

1. شکست نظامی نتانیاهو در غزه

با وجود گذشت بیش از ۱۹ ماه از آغاز حملات شدید به نوار غزه، رژیم صهیونیستی به هیچ‌یک از اهداف نظامی اعلام‌شده خود دست نیافته است. نه توانسته مقاومت فلسطین را از بین ببرد، نه اسرا را بازگرداند و نه امنیت را برای خود بازسازی کند.

اروپا این بن‌بست را به‌وضوح درک کرده و ادامه جنگ را نه نشانه اقتدار، بلکه نشانه ضعف سیاسی و نظامی نتانیاهو تلقی می‌کند.

2. موج اعتراضات مردمی در پایتخت‌های اروپایی

افکار عمومی در اروپا به‌شدت تحت تأثیر تصاویر کشتار کودکان، بمباران بیمارستان‌ها، و تخریب خانه‌های غیرنظامیان در غزه قرار گرفته است. تنها در راهپیمایی ۱۷ مه در لندن، بیش از ۵۰۰ هزار نفر شرکت کردند.
در فرانسه، آلمان، اسپانیا و ایتالیا نیز تظاهرات مشابهی برگزار شده که مستقیماً دولت‌ها را تحت فشار قرار داده‌اند.

3. تهدید اعتبار اخلاقی اروپا در سطح جهانی

حمایت بی‌قید و شرط از رژیمی که آشکارا مرتکب جنایات جنگی، محاصره غذایی و کوچ اجباری جمعی شده، برای دولت‌های اروپایی هزینه حیثیتی سنگینی در سطح جهانی به‌همراه داشته است.

اروپا برای بازسازی تصویر خود به‌عنوان «مدافع حقوق بشر»، ناچار شده از حالت انفعالی خارج شود و واکنشی فعالانه نشان دهد.

4. هماهنگی غیرمستقیم با مواضع جدید واشنگتن

با اینکه دولت آمریکا همچنان از تحریم مستقیم رژیم صهیونیستی پرهیز می‌کند، اما مواضع اخیر کاخ سفید مبنی بر ضرورت آتش‌بس و مخالفت با حملات بی‌رویه در رفح، به اروپا اجازه داده در حاشیه امن سیاسی، نقش انتقادی پررنگ‌تری ایفا کند.

بحران داخلی در رژیم صهیونیستی؛ اعتراف به انزوای کامل

روزنامه یدیعوت آحارونوت در گزارشی در ۲۱ مه به نقل از منبعی در وزارت خارجه رژیم صهیونیستی نوشت:«ما در بدترین موقعیت دیپلماتیک ممکن قرار داریم. جامعه جهانی علیه ما بسیج شده و در برابر سونامی انتقادها قرار داریم.»

این جملات بیانگر ادراک عمیق رژیم از فروپاشی حمایت سنتی غرب است؛ پدیده‌ای که کمتر سابقه داشته و احتمال دارد نتانیاهو را در نهایت به انزوای کامل سیاسی بکشاند.

درست است که اروپا هنوز از اصطلاحاتی چون «نسل‌کشی»، «پاک‌سازی قومی» یا «جنایت علیه بشریت» برای توصیف جنگ غزه استفاده نمی‌کند، اما باید توجه داشت که موضع فعلی اروپا از دل اردوگاه سنتی حامیان رژیم صهیونیستی برآمده است.

این تحول اگر به اقدامات ملموس مانند:

تعلیق کامل توافق‌نامه‌های امنیتی

ممنوعیت صادرات تسلیحات

تحریم بانک‌ها و نهادهای نظامی

توقف سرمایه‌گذاری‌های مشترک

منجر شود، می‌تواند روند تحولات میدانی را به‌نفع مردم فلسطین تغییر دهد.

فرصت طلایی برای کشورهای عربی؛ وقت ابتکار عمل است

تحولات اروپا فرصتی تاریخی برای دولت‌های عربی فراهم کرده است. در حالی‌که اروپا هشدار داده که شراکت خود را با رژیم صهیونیستی بازنگری می‌کند، کشورهای عربی می‌توانند:

عادی‌سازی روابط را متوقف کنند

روابط سیاسی و امنیتی را تعلیق کنند

در سازمان‌های بین‌المللی علیه تل‌آویو اقامه دعوا کنند

این اقدامات می‌تواند با فشار اجتماعی و رسانه‌ای گسترده‌تری همراه شود و جامعه جهانی را برای توقف کامل تجاوزات و پایان محاصره غزه بسیج کند.

تحولات دیپلماتیک اخیر، نشان‌دهنده آغاز دوره‌ای جدید در روابط بین‌الملل با رژیم صهیونیستی است. اروپا دیگر نمی‌تواند روایت مظلوم‌نمایی و دفاع از «تمدن در برابر بربریت» را بپذیرد. تصاویر و شواهد جنگ غزه، این روایت را به‌شدت مخدوش کرده است.

اگر اروپا در مسیر فعلی باقی بماند و به تهدیدهای خود عمل کند، می‌تواند در تغییر معادله سیاسی خاورمیانه نقش اساسی ایفا کند.