دیدار بن سلمان با رهبر انقلاب/ پیام سفر شاهزاده سعودی به تهران چه بود؟
گروه بینالملل خبرگزاری دانشجو: در پی توافق مهم تهران و ریاض با میانجیگری پکن در سال ۲۰۲۳، تحولی دیگر در روابط دو قدرت بزرگ منطقهای رقم خورد؛ سفر وزیر دفاع عربستان سعودی، خالد بن سلمان، به ایران و دیدار تاریخی او با رهبر معظم انقلاب اسلامی، بار دیگر نشان داد که جمهوری اسلامی ایران نهتنها تضعیف نشده بلکه در جایگاهی قدرتمندتر از همیشه قرار دارد. این دیدار نهفقط تأییدی بر اقتدار مداوم ایران در موازنه منطقهای است، بلکه حامل پیامهایی روشن به قدرتهای جهانی درباره تغییر ریشهای در نظم نوین خاورمیانه بود.
تعامل دیپلماتیک سطح بالا؛ نشانهای از عقلانیت نوین در سیاست خارجی عربستان
چه این سفر ناشی از نگرانی ریاض از درگیری احتمالی در منطقه باشد، چه پاسخی به زمزمههای توافق قریبالوقوع میان ایران و آمریکا، و یا بازتعریف نقش ایران در نظم منطقهای، در هر صورت حاکی از آن است که سعودیها دیگر با ذهنیتی دگماتیک تصمیمگیری نمیکنند. بهجای آن، عملگرایی و تأمین منافع مشترک در اولویت سیاستگذاران ریاض قرار گرفته است.
اگر این مسیر با همین روند ادامه یابد، بیتردید دورانی جدید از همکاریهای منطقهای و توازن چندقطبی باثبات در غرب آسیا آغاز خواهد شد؛ دورانی که ملتها بهجای تقابل، بر اشتراکات تمرکز خواهند کرد.
دیدار با رهبر انقلاب؛ بازتعریف جایگاه ایران در ذهنیت دیپلماتیک سعودی
نمادگرایی ویژه در ملاقات بن سلمان با آیتالله خامنهای
دیدار با رهبر معظم انقلاب اسلامی، امتیازی است که تنها به عالیرتبهترین چهرههای سیاسی و نظامی کشورهای مهم اعطا میشود. از همین رو، ملاقات خالد بن سلمان با آیتالله خامنهای، فراتر از یک رویداد سیاسی است؛ این دیدار نشانهای روشن از بهرسمیت شناختن جایگاه راهبردی ایران در ساختار امنیتی منطقه به شمار میآید.
در جریان این دیدار، بن سلمان پیامی رسمی از پادشاه عربستان، ملک سلمان را به رهبر انقلاب اسلامی تسلیم کرد. آیتالله خامنهای در سخنانی تأکید کردند که روابط تهران–ریاض میتواند به نفع هر دو ملت باشد و هشدار دادند که دشمنان منطقه تلاش خواهند کرد این روابط را تضعیف کنند، اما ایران آماده همکاری است.
«ما معتقدیم که رابطه میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی به سود هر دو کشور است و میتوانند مکمل یکدیگر باشند.»
ایشان همچنین ضمن اشاره به پیشرفتهای ایران در حوزههای مختلف، بر آمادگی جمهوری اسلامی برای انتقال تجربیات به عربستان و سایر کشورهای منطقه تأکید کردند. در مقابل، خالد بن سلمان نیز از این دیدار ابراز خرسندی کرد و گفت:
«با مأموریت تقویت روابط با ایران و همکاری در تمام زمینهها به تهران آمدهام و امیدوارم گفتوگوهای سازنده انجامشده، به روابطی قویتر از گذشته میان عربستان و جمهوری اسلامی ایران بینجامد.»
تحلیل کارشناسان از پیامهای راهبردی سفر
دکتر محمد شمص، کارشناس مسائل ایران، درباره این دیدار تاریخی اظهار داشت: «سفر وزیر دفاع عربستان به همراه هیأتی بلندپایه به تهران و دیدارش با آیتالله خامنهای، حامل پیامهای بسیار مهمی است. این دیدار، دیدار قدرتمندان است، بهویژه در شرایطی که ایران با تهدیدات نظامی از سوی آمریکا و رژیم صهیونیستی روبهروست.»
او در ادامه افزود: «برخلاف تبلیغات رسانههای مخالف مقاومت که مدعی تضعیف ایران پس از عملیات طوفانالاقصی هستند، امروز ایران نهتنها تضعیف نشده، بلکه قدرتمندتر از قبل است. کشورهایی که پیشتر مقابل ایران ایستاده بودند، اکنون خواهان بهبود روابط هستند.»
شمص همچنین تأکید کرد:«بزرگترین بازنده این دیدار، رژیم موقت صهیونیستی است. همکاری دو قدرت بزرگ منطقهای چون ایران و عربستان، تهدیدی جدی برای منافع اسرائیل است.»
ریاض به دنبال کاهش تنش با ایران و نقشآفرینی در توافقات آتی
این سفر در عین حال حامل پیامی آشکار به واشنگتن نیز هست؛ اینکه عربستان، متحد دیرینه آمریکا، علاقهای به درگیری مستقیم با ایران ندارد. زیرا چنین جنگی نهتنها امنیت منطقه را به خطر میاندازد، بلکه هزینه سنگینی برای ریاض خواهد داشت.
بهعلاوه، در سایه زمزمههای توافق احتمالی میان ایران و ایالات متحده، این سفر میتواند تلاش پیشدستانه عربستان برای باقیماندن در معادلات جدید منطقهای تلقی شود. با نزدیکی به ایران، ریاض میتواند نقش مؤثری در توافقات امنیتی و اقتصادی آینده ایفا کند و از دایره تحولات مهم منطقهای کنار نماند.
چراغ سبزی برای کشورهای عربی در مسیر نزدیکی به ایران
سفر خالد بن سلمان بدون شک تأثیرات فراتر از روابط دوجانبه ایران و عربستان خواهد داشت. این دیدار میتواند مشوقی برای دیگر کشورهای عربی باشد تا روابط خود را با تهران بهبود بخشند. بهویژه کشورهایی مانند لبنان، سوریه، عراق، یمن که منافع مشترکی با هر دو کشور دارند.
در شرایطی که بسیاری از این کشورها با ناامنی، تحریم، یا تجاوزات مکرر اسرائیل روبهرو هستند، نزدیکی ایران و عربستان میتواند نویدبخش دورهای از آرامش، گفتوگو و کاهش تنشهای نیابتی باشد.
آغاز دورهای نوین از همکاریهای منطقهای با محوریت ایران
سفر رسمی وزیر دفاع عربستان به تهران و دیدار با مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی ایران، نقطه عطفی در بازتعریف نظم امنیتی و سیاسی غرب آسیا به شمار میرود. این سفر نشان میدهد که:
ایران یک قدرت تثبیتشده در منطقه است
رژیم صهیونیستی بزرگترین بازنده این نزدیکی است
کشورهای منطقه بهدنبال تعامل مستقل از قدرتهای فرامنطقهای هستند
در نهایت، تهران بار دیگر ثابت کرد که بدون حضور ایران، هیچ تصمیم سرنوشتسازی در منطقه اتخاذ نخواهد شد. این پیام نهفقط به همسایگان، بلکه به تمام جهان مخابره شد.