بی‌اعتباری قطعنامه اخیر آژانس انرژی اتمی و ضرورت بنیان‌گذاری نظم بین‌المللی نوین

 به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو؛ مهدی جلالی شاد کارشناس حقوق بین‌الملل در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری دانشجو قرار داد نوشت که این قطعنامه با پیشنهاد قدرت‌های غربی (آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان) و بدون استناد به گزارش‌های فنی مستقل آژانس صادر شد. ماده ۲ اساسنامه آژانس تأکید دارد که "آژانس باید مستقل و عاری از تأثیرات سیاسی عمل کند".  
سخنان بهروزکمالوندی (سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران) گواهی می‌دهد که ایران تعهدات برجامی را تا پیش از نقض غرب انجام داده و تعلیق اقدامات، مشمول بندهای ۲۶ و ۳۵ برجام است.  
 

دوگانگی استانداردها

 
- آژانس در قبال برنامه‌های هسته‌ای رژیم صهیونیستی (دارای تسلیحات غیرقانونی) سکوت اختیار کرده، اما علیه ایران -که تحت نظارت دقیق ترین پروتکل‌های بازرسی (NPT) است- قطعنامه صادر می‌کند. این "سیاست دوگانه" مشروعیت آژانس را مخدوش می‌کند.  
 

پیامدهای مخرب برای اعتماد بین‌المللی

 
 هشدارهای ایران (از جمله اظهارات کاظم غریب‌آبادی) نشان می‌دهد این اقدامات، مسیر دیپلماسی را مسدود و زمینه‌ساز فعال‌سازی "مکانیسم ماشه" (موجب خروج کامل ایران از برجام) خواهد شد.  
 

نقد ساختاری نهادهای بین‌المللی موجود

 
 
الف) شورای حکام آژانس: ابزار قدرت‌های هسته‌ای  
- ساختار رأی‌گیری در شورای حکام تحت سلطه کشورهای غربی است. عدم عضویت دائم اکثر ملت‌ها در این شورا، آن را به ابزاری برای پیشبرد اهداف ژئوپلیتیک تبدیل کرده است.  
 
ب) شورای امنیت: زندانی حق وتو  
- حق وتوی ۵ قدرت (آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه)، شورای امنیت را به صحنه "بازی قدرت" تبدیل کرده است، که عمدتا صفحه بازی ایالات متحده آمریکا و هم‌پیمانانش گردیده. تاریخ کجا سراغ داشته و روایت کرده از خیرخواهی انگلیس و آمریکا یا خود فرانسه!؟
 
 نمونه‌های بسیار واضح رویه این شورا:  
  - حمایت از رژیم صهیونیستی علیه قطعنامه‌های متعدد  
  - تحریم‌های یکجانبه علیه ایران بدون محکومیت نقض برجام توسط غرب  
 
ج) سازمان ملل: بحران مشروعیت  
- منشور ملل متحد بر "تساوی حاکمیت دولتها" (ماده ۲) تأکید دارد، اما در عمل، ساختار آن تداوم استعمار نوین را تضمین می‌کند.
---
 
 

پیشنهاد تأسیس "سازمان هم‌بستگی ملت‌های عدالت‌خواه" (SHMA)

 
 
اصول بنیادین:  
- حاکمیت برابر: هر کشور، یک رأی بدون امتیازات ویژه (حذف حق وتو).
- تمرکز بر عدالت اقتصادی-امنیتی: مبارزه با فقر، سلاح‌های کشتار جمعی، و اشغال‌گری.
- شفافیت و پاسخگویی: نظارت مستمر توسط نهادهای مدنی و پارلمانی کشورهای عضو.
- فرهنگ‌محوری: به رسمیت شناختن تنوع تمدنی (غیرغرب‌محور).
 

 ساختار اجرایی

 
- مجمع عمومی: متشکل از تمام اعضا با حق رأی مساوی.  
- شورای امنیت مشورتی: بدون قدرت تحریم یا حمله نظامی؛ وظیفه: پیشنهاد راهکارهای دیپلماتیک.  
- دیوان دائمی داوری: رسیدگی به اختلافات بر اساس قواعد عرفی بین‌المللی، نه فشار سیاسی.  
- نهاد نظارت چندجانبه: ترکیبی از متخصصان فنی از کشورهای غیرمتعهد برای پایش تعهدات.  
 

مکانیسم‌های عملیاتی

 
سامانه حل اختلاف بدون تحریم: جایگزینی تحریم با مذاکره، غرامت، و سازوکارهای اعتمادساز.  
- صندوق توسعه مشترک: تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی در کشورهای محروم به جای هزینه‌های نظامی.  
- شبکه اطلاعات شفاف: انتشار مستندات و مذاکرات برای عموم جهت پیشگیری از تبانی.   
قطعنامه اخیر آژانس نه یک حکم حقوقی، بلکه عامل تشدید بحران‌های جهانی است. فروپاشی اعتماد به نهادهای موجود، ضرورت تأسیس نظمی مبتنی بر "اراده جمعی ملت‌ها" نه زورگویی ابرقدرت‌ها را آشکار می‌کند. سازمان پیشنهادی (SHMA) می‌تواند با محوریت عدالت، شفافیت و برابری، چارچوبی برای دیپلماسی عادلانه در قرن ۲۱ باشد.