طلوع ناهید ایرانی در مدار ۵۰۰ کیلومتری فضا/ ماهواره‌ای برای مخابرات و پژوهش

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، درحالی که ایران یک جنگ همه‌جانبه را پشت سر گذاشته، یک موفقیت فضایی نشان داد مسیر پیشرفت و سازندگی همچنان ادامه دارد. پرتاب ناهید نمادی از باور به آینده و آبادانی ایران است، کشوری که تا نیم قرن پیش برخی جوانانش را در حد ساخت آفتابه نمی‌دانستند، حالا آفتاب را از دل ذرات بیرون کشیده و به سوی خورشید دست دراز می‌کنند تا راه سعادت را برای اهل زمین به سوی ستارگان باز کنند.

ساعت ۹:۵۴ صبح دیروز به وقت تهران، ماهواره مخابراتی «ناهید ۲» با پرتابگر سایوز از پایگاه وستوچنی روسیه با موفقیت به فضا پرتاب و در مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین قرار گرفت. چند ساعت پس از پرتاب، سازمان فضایی ایران اعلام کرد که نخستین داده‌های تله‌متری این ماهواره را دریافت کرده است. ناهید ۲ که توسط پژوهشگاه فضایی ایران به سفارش سازمان فضایی ساخته شده، یک ماهواره تحقیقاتی و مخابراتی مکعبی (CubeSat) با وزن حدود ۱۱۰ کیلوگرم است و در ماموریت‌های مخابراتی در مدار کم‌ارتفاع (LEO) و توسعه فناوری‌های زیرسیستم‌های حساس ماهواره‌های مدار ژئو فعالیت می‌کند.

این پرتاب که پس از چند نوبت تأخیر انجام شد، بخشی از یک ماموریت چندماهواره‌ای بین‌المللی بود که شامل ماهواره‌های یونیسفر ام-۳، ام-۴ روسیه و ۱۸ ماهواره دیگر از کشورهای مختلف از جمله ایران می‌شود. نصب لوگوی سازمان فضایی ایران روی پرتابگر سایوز نیز نشان‌دهنده مشارکت رسمی ایران در این عملیات و همکاری فضایی بین‌المللی است.

رئیس سازمان فضایی ایران، حسن سالاریه، این موفقیت را گامی مهم در مسیر توسعه فناوری ارتباطات ماهواره‌ای بومی ایران دانست. ناهید ۲ برای نخستین بار در ایران ارتباطات پهن‌باند در باند فرکانسی KU را فراهم می‌کند؛ تکنولوژی‌ای که پیش‌تر در مدار عملیاتی آزمایش نشده بود. این ماهواره امکاناتی چون کنترل سه‌محوره، سیستم توزیع توان، کنترل دما و سایر زیرسیستم‌های پیشرفته مخابراتی را به‌کار گرفته و نسبت به نمونه‌های قبلی پیشرفت چشمگیری دارد.

ناهید ۲ ماموریت‌های متعددی دارد که در دو دسته اصلی تعریف شده‌اند؛ ماموریت‌های اولیه شامل توسعه و آزمایش فناوری‌های اساسی مانند انتقال مداری با استفاده از پیشرانش تک‌مولفه‌ای و افزایش عمر عملیاتی به دو سال است. در ماموریت‌های ثانویه نیز تست‌هایی همچون موقعیت‌یابی رادیویی مستقل از GPS، کنترل وضعیت با پیشرانش، ارتباط مخابراتی در باند S\&F، اندازه‌گیری تشعشعات و آزمایش ارتباط همزمان تلفنی انجام می‌شود.

فرآیند راه‌اندازی و تست ماهواره در مدار ادامه دارد و سازمان فضایی ایران به‌صورت روزانه و هفتگی وضعیت سلامت و عملکرد ماهواره را رصد و گزارش‌های فنی را در اختیار علاقه‌مندان و مردم قرار می‌دهد. همچنین نمونه بعدی این ماهواره با نام ناهید ۳ در مراحل طراحی و ساخت قرار دارد و به زودی با پرتابگر داخلی به مدار زمین فرستاده خواهد شد.

به گزارش خبرگزاری دانشجو، چند روز پیش نیز خبر آزمایش موفقیت‌آمیز پرتاب زیرمداری یک موشک ماهواره‌بر ایرانی، امید را در دل صنعت و فناوری فضایی کشور زنده کرد. 

خانواده موشک‌های قاصد و قائم در نهایت راه را برای رسیدن به موشک ماهواره‌بر سروش که سنگین‌ترین پروژه فضایی ایران است باز خواهند کرد.

اما ناهید، این ماهواره ایرانی است که به مأموریت ماهواره‌بر ها مغز و معنی می‌دهد:

 ویژگی‌ها و اهداف فنی ماهواره

ناهید ۲ ماهواره‌ای مخابراتی با وزنی حدود ۱۱۰ کیلوگرم است که برای ماموریت‌های LEO و توسعه فناوری‌های GEO طراحی شده.

برای نخستین‌بار در کشور، این ماهواره به فناوری ارتباطی در باند KU مجهز شده است که امکان ارتباطات پهن‌باند را فراهم می‌کند.

باتری‌های داخلی آن از نوع لیتیوم-یون و کاملاً بومی هستند؛ طراحی شده برای بیش از ۵ سال عمر عملیاتی.

استفاده از پیشرانش گاز گرم ساخت داخل، سامانه کنترل وضعیت سه‌محوره، کنترل حرارتی، و سیستم‌های پیچیده عایق‌کاری، نشان‌دهنده توانمندی ایران در توسعه فناوری فضایی پیچیده است.

کاربردهای عملیاتی ناهید ۲

مخابراتی: ارتباطات باند KU، S، U و V.

نظامی/داده‌برداری: نقشه‌برداری، عکاسی، پایش منابع طبیعی، کشاورزی و جنگل‌ها.

تحقیقاتی: پشتیبانی از پروژه‌های دانشگاهی، فناوری‌های موقعیت‌یابی مستقل از GPS، تست‌های رانش و اندازه‌گیری تشعشعات.

ابعاد راهبردی و بین‌المللی پرتاب

مشارکت در پروژه بین‌المللی با روسیه، نمونه‌ای از دیپلماسی فضایی فعال ایران در مواجهه با تحریم‌ها و محدودیت‌های فناوری.

نصب لوگوی سازمان فضایی ایران بر روی بدنه پرتابگر سایوز، نماد مشارکت رسمی و نقش‌آفرینی ایران در عملیات فضایی چندملیتی.

موفقیت در پرتاب ناهید ۲، نشان از پیشرفت ایران در کنار کشورهای صاحب فناوری فضایی دارد.

ادامه مسیر توسعه: ناهید ۳ و پرتابگر داخلی

نمونه دوم ناهید ۲ آماده و در نوبت پرتاب با پرتابگر داخلی قرار دارد.

طراحی و ساخت نسل بعدی با عنوان «ناهید ۳» آغاز شده است که قابلیت‌های بالاتری از جمله پهنای باند بیشتر خواهد داشت.

این مسیر در راستای خودکفایی در ساخت منظومه‌های ماهواره‌ای و پرتابگرها دنبال می‌شود.

تحلیل کارشناسی و آینده فناوری فضایی ایران

به گفته کارشناسان، ناهید ۲ ایران را در ردیف کشورهای دارای فناوری فضایی پیشرفته قرار می‌دهد.

تاکید بر لزوم توسعه پرتابگر داخلی برای مدارهای بالاتر (GEO تا ۳۶ هزار کیلومتر).

توسعه فناوری‌های فضایی به ‌رغم تحریم‌ها، نشان از توانمندی راهبردی ایران در حوزه‌های دفاعی، تجاری و تحقیقاتی دارد.