بررسی وضعیت کتابخانه‌های دانشگاهی؛
گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، هر ساله با آغاز نمایشگاه کتاب تهران بحث میزان سرانه مطالعه در کشور و پایین بودن آن به موضوع اصلی محافل علمی و فرهنگی تبدیل می شود و یکی، نبود فرهنگ کتابخوانی و عدم فرهنگ سازی و دیگری، گران بودن کاغذ و کتاب را عامل این امر می داند.
البته در این میان یکی از مواردی که اهمیت بسیاری در بالا بردن سطح کتابخوانی در جامعه دارد، کتابخانه ها هستند. كتابخانه وسيله اي است كه شخص با آن قدم به دنياي كتاب گذاشته و از معارف آن بهره مي گيرد و عامل عمده اي در تشويق مردم به مطالعه بوده و هستند. از این رو، تجهیز کتابخانه ها می تواند نقشی مهمی در بالا بردن سطح سرانه مطالعه در کشور داشته باشد.
از سویی ديگر، در عصری که دانشگاه ها سردمدار پيشرفت و توسعه تحقيقات و توليد دانش بوده و در فرهنگ سازی و گسترش فرهنگ مطالعه و رشد و توسعه انساني دارای اهميت می باشند، کتابخانه ها در آن نقش به سزايی ايفا می کنند و همواره به عنوان ارائه کنندگان اطلاعات مطرح بوده اند. کتابخانه های دانشگاهی جزئی از ساختار سازمانی دانشگاه بوده و به خاطر خدمت به اهداف سازمان موجوديت پيدا کرده است؛ لذا هدف آن بايد پيشبرد دانشگاه درجهت ادای وظايفش باشد.
چون اهميت اين کتابخانه ها روز به روز بيشتر می شود و به عنوان مرکز گردآوری و اشاعه اطلاعات علمی و نيز تامين امکانات تحقيق برای پژوهشگران از اهميت زيادی برخوردار است، بر آن شدیم تا به بررسی کتابخانه های دانشگاهی بپردازیم و در این گزارش، قصد داریم تا دانشگاه پیام نور (مجموعه های دانشگاهی) را به عنوان پرجمعیت ترین دانشگاه دولتی کشور بررسی كنیم.
البته ذکر این نکته ضروری است که مباحثی که در اینجا مطرح می شود، به معنای نادیده گرفتن برخی از واحدهایی که دارای کتابخانه های مجهز هستند، نیست؛ بلکه بیان این مطلب است که اکثر واحدهای دانشگاه پیام نور کتابخانه هایی متناسب با دانشجوی خود ندارد و این موضوع یک ضعف بزرگ برای دانشگاه پیام نور است.
دانشگاه پیام نور که در سال های اخیر با افزایش بی رویه جذب دانشجو، به یکی از پرجمعیت ترین دانشگاه های کشور تبدیل شده است، به دلیل عدم توسعه متناسب فضای آموزشی خود دارای مشکلات بی شماری در زمینه های علمی، فرهنگی، آموزشی و اجتماعی است. یکی از مشکلات مهمی که اکثر واحدهای دانشگاهی با آن مواجه شده اند، نبود کتابخانه ای مجهز و قوی به عنوان مرجعی برای پژوهش و مطالعه است.
این مشکل در شرایطی وجود دارد که دانشگاه پیام نور به عنوان یک مرجع دانشگاهی علوم انسانی باید کتابخانه ای قوی برای پژوهش و تحقیق دانشجویان داشته باشد؛ البته برخی از واحدهای دانشگاهی از چنین امکاناتی برخوردار هستند که آن هم در ساختمان مرکزی دانشگاه و در محیطی اداری و نه دانشجویی قرار دارد.
از این رو، خبرنگار ما با حضور در میان دانشجویان واحدهای مختلف دانشگاه پیام نور در استان مازندران و حتی استان تهران و گفت‌وگو با آنها به این نتیجه رسیده است که دانشجویان بی شمار دانشگاه پیام نور همچنان در رویای داشتن یک کتابخانه مجهز به سر می برند.
فضای آموزشی، متناسب با تعداد دانشجویان توسعه نیافته است
علی جعفری از دانشجویان دانشگاه پیام نور ساری در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به این مطلب مي گويد: دانشگاه ما دارای 15 هزار دانشجو است که البته با توجه به آمار پایین فارغ التحصیلان و آمار بالای قبولی در دانشگاه دارای کتابخانه ای در خور شان دانشجویان نیست.
وی با بیان اینکه این کتابخانه دارای چند جلد کتاب مرجع و همچنین برخی از نشریات و مقالات علمی است، می افزاید: این کتاب ها جوابگوی تعداد زیاد دانشجویان نیست؛ ضمن اینکه کثرت رشته ها در این دانشگاه، حجم بالای کتاب و کتاب هایی با عناوین مختلف را می طلبد که این دانشگاه از داشتن آن محروم است.
اين دانشجوي دانشگاه پيام نور ساري ادامه می دهد: سالن مطالعه کتابخانه هم فقط گنجایش حداکثر 30 نفر را دارد و از آنجایی که در سالن اصلی دانشگاه قرار گرفته است، به دلیل سر و صدای زیاد و ازدحام دانشجویان مقابل آن، اصولا کار مطالعه را ناممکن می سازد که این امر باعث عدم استقبال دانشجویان از کتابخانه می شود.
جعفري در پایان ضعف مدیریتی را عامل اصلی این موضوع بیان و تاکید مي كند: وقتی ظرفيت آموزشی دانشگاه به اندازه 3000 دانشجوست و در مقابل 15 هزار دانشجو وارد دانشگاه می شود، باید شاهد این مشکلات باشیم.
دانشجویان پیام نور در رویای داشتن کتابخانه هستند
احمد رحمانی، دانشجوی جامعه شناسی دانشگاه پیام نور بهشهر در گفت‌وگویی با اشاره به اهمیت وجود کتابخانه در دانشگاه مي گويد: كتابخانه ها نقش بسیاری در تحقیقات و پژوهش های دانشجویی ایفا می کنند و این اهمیت تا جایی است كه یكی از روش های معمول پژوهش بنام روش پژوهش كتابخانه ای نام‌گذاری شده است كه در این روش، محققان با استفاده از منابع اطلاعاتی موجود در كتابخانه ها به تحقيق و پژوهش می پردازند.
وی با بیان اینکه كتابخانه ها با گردآوری، سازماندهی و اشاعه اطلاعات و پژوهش های انجام شده در زمینه های موضوعی مختلف باعث می گردند كه محقق از پژوهش های انجام شده در یك زمینه تخصصی آگاهي یابد، يادآور مي شود: دانشگاه پیام نور به دلیل اینکه بیشتر رشته های علوم انسانی را ارائه می کند و حتی می توان از آن به عنوان دانشگاه علوم انسانی نام برد، باید دارای کتابخانه هایی مجهز برای تحقیق و پژوهش باشد.
اين دانشجوی جامعه شناسی دانشگاه پیام نور بهشهر مي افزايد: یکی از مشکلاتی که دانشجویان دانشگاه پیام نور با آن مواجه هستند، این است که برای انجام پایان نامه خود مجبورند به کتابخانه دیگر دانشگاه ها مراجعه کنند و این شرایط را برای دانشجو سخت می کند.
رحماني با بیان اینکه مسئولان دانشگاه باید ابتدا فضای آموزشی و خصوصا کتابخانه ها و آزمایشگاه ها را توسعه داده و تجهیز کنند و سپس متناسب با ظرفیت اقدام به پذیرش کنند، مي گويد: البته این امر با رویکردی که دانشگاه پیام نور در پیش گرفته است، هیچگاه محقق نخواهد شد و دانشجویان همواره با رویای کتابخانه به تحصیل مي بپردازند.
البته درددل های دانشجویان پیام نور آنقدر زیاد است که می توان یک کتاب چند جلدی از آنها به چاپ رساند.
توسعه و پیشرفت پژوهش در گرو توسعه کتابخانه های دانشگاهی است
خبرنگار ما در ادامه با مسئول کتابخانه دانشگاه پیام نور یکی از واحدهای استان مازندران گفت‌وگو كرد.
وی کتابخانه ها را یکی از بسترها و زمینه هاي لازم برای پژوهش و کارآفرینی در دانشگاه دانست و تاکید کرد: توسعه و تجهیز کتابخانه ها می تواند باعث توسعه و پیشرفت در پژوهش شود و این امر پیشرفت در تمام زمینه‌های دیگر را فراهم می‌کند.
این مسئول نبود کتاب های مرجع و قدیمی شدن آنها و همچنین دسترسی نداشتن دانشجویان با پایگاه های اطلاعاتی و مقالات را از دلایل عدم استقبال دانشجویان به عضویت در کتابخانه عنوان و تاکید کرد: حال چگونه می توان انتظار داشت که دانشجویان برای حضور در این کتابخانه که هیچ گونه امکاناتی ندارد میل و رغبت داشته باشند.
وی نبود فضای کافی در اکثر کتابخانه های واحدهای دانشگاهی پیام نور را یکی دیگر از معضلات عنوان کرد و افزود: فضای کتابخانه این دانشگاه از ادغام دو کلاس ایجاد شده است و حداکثر 50 متر است؛ حال چگونه انتظار داریم که دانشجو برای مطالعه به کتابخانه بیاید.
رحماني از مسئولان دانشگاه پیام نور کشور خواست تا اگر برای پژوهش و تحقیق اهمیت قائل شوند و نسبت به تجهیز و توسعه کتابخانه ها در واحدهای دانشگاهی که البته برخی از واحدها هنوز کتابخانه ندارند، اقدامات لازم و فوری را انجام دهند.
ارسال نظرات