وین در انتظار پیشرفت پرونده هسته ای ایران

گروه سیاسی«خبرگزرای دانشجو»، نشست نمایندگان ایران با اعضای آژانس قرار است روز چهارشنبه در شهر وین اتریش برگزار شود. این دهمین نشست دوطرف از آغاز گفت‌وگو ها است وعلی اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز گفت که نشست آتی ایران و آژانس با پیشرفت همراه خواهد بود.

با توجه به روند این نشست ها، یکی از نکته های مثبت مذاکرات آلماتی فاصله گرفتن گروه1+5 ازموضع سرسختانه و منفی بود و در عین حال نیز ایران با رویکرد مثبت و باز به آلماتی سفر داشته است.

در مذاکرات اخیر که در آلماتی برگزار شد مباحثی نظیر دیدگاه مقام معظم رهبری درباره حرام بودن ساخت سلاح‌های اتمی مطرح گشت و نظرایران در رابطه با «سلاح‌های هسته‌ای به عنوان زائده هسته‌ای» و «سلاح‌های غیر متعارف و کشتار جمعی مورد پذیرش نیست» مورد تاکید قرار گرفت.

همچنین ایران پیشنهادهای مشخص خود برای آغاز دور جدیدی از همکاری‌های ایران و 1+5 را به طرف مقابل ارایه کرد؛ جمهوری اسلامی ایران چندماه قبل طرح جامعی را برای شکل‌گیری همکاری میان 7 کشور به طرف مقابل ارایه کرد که این پیشنهادها در چارچوب طرح کلی ایران در مسکو تنظیم شده بود. در مذاکرات آلماتی 2 طرف ایرانی بر لحاظ کردن سه عنصر آغاز، ابعاد و سرانجام روند گفت‌وگوها تاکید کرد.

ایران بر این باور است آن چه به عنوان گام اعتماد ساز از آن یاد می شود، یعنی مجموعه اقداماتی که دو طرف باید با هم توافق کنند که انجام دهند، بخشی از راه حل جامع است، نه چیزی غیر از راه حل جامع یا در کنار آن؛ و در نهایت باید گفت که نسبت به مذاکرات قبل در اجلاس آلماتی 1+5 مقداری بیشتر به واقعیت‌ها رو به نزدیکی بود.

در ادامه درخواست ایران برای حق غنی  سازی صلح آمیز وثروت‌های هنگفتی که پس از انقلاب هم آمریکا و هم اروپا آنها را مسدود کرده است مورد توجه قرار گرفت با تاکید براینکه به ایران بازگردانده شوند.

یکی از مباحث اخیر رفع کامل تحریم‌ها بود و دوم اینکه بر اساس قانون (ان پی تی) ایران می‌ تواند حق غنی سازی اورانیوم را در اختیار داشته باشد و نیازی به مطرح کردن این موضوع در شورای امنیت سازمان ملل نیست، همچنین باید پول‌های بلوکه شده شده ایران را برگردانند؛ بحث نقض حقوق بشر در ایران به عنوان جنگ روانی و بحثی کاذب مطرح شد.

در نتیجه روند نشست ها گروه1+5 بیشتر به سمت نتیجه گیری تمایل پیدا کرده اند و فتوای مقام معظم رهبری را نیز پذیرفتند.

در این راستا سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی در نشست خبری که در پایان مذاکرات ایران و 1+5 در آلماتی برگزار شد گفت: جمهوری اسلامی ایران 10 ماه پیش در مسکو طرح جامعی رابرای پیشبرد روند گفتگوها ارائه کرد و در این دوره از گفتگوها جمهوری اسلامی ایران برنامه عملیاتی خود را در چارچوب طرح مسکو ارائه کرد. این برنامه عملیاتی پیشنهاد تجدیدنظر شده 1+5 در آلماتی و ملاحظات نشست کارشناسی که در بین دو دور مذاکرات آلماتی 1 و 2 برگزار شد را در نظر گرفته است.

طی نشست های آلماتی، آژانس به این بهانه این که ده سال پیش آزمایشات تسلیحات هسته ای در سایت پارچین انجام می شده و هم اکنون متوقف شده است، اصرار داشت از این سایت بازدید به عمل آورد. اما ایران با رد اینگونه اتهامات این مساله را در چارچوب وظایف آژانس ندیده و اجازه این بازرسی را به آنها نداد، زیرا آژانس تنها می  تواند از تاسیسات هسته ای کشورها بازدید به عمل آورد نه از قرارگاه های نظامی.

از سوی دیگر ایران خواستار آن شد که پیش از بازرسی نحوه و چگونگی بازرسی مشخص شود. تا زمانیکه چارچوب این بازرسی مشخص و به توافق طرفین نرسد، بازرسی انجام نخواهد شد.

در عین حال، پیشنهاد 1+5 به ایران آن گونه که روزنامه کریستین ساینس مانیتور آن را منتشر کرد و دست کم دو پیش فرض اساسی را بیان کرد:

اولا، حقوق هسته ای ایران در این پیشنهاد مفروض مسلم انگاشته نشده بود، به عبارت دیگر شش کشور همچنان از به رسمیت شناختن حقوق هسته ای ایران در این پیشنهاد خودداری کرده بودند؛

ثانیا، فرض بر این قرار گرفته بود که فشار تحریم های بین المللی بر ایران به حدی جدی است که ایران حاضر است برای رهایی از آنها امتیازات جدی بدهد و یا به عبارت بهتر، از مواضع اصولی خود کوتاه آید.

این دو پیش فرض بین مذاکرات آلماتی 1 و آلماتی 2 هم تقریبا تداوم داشت. اظهارنظرهایی که می شد و تحلیل هایی که در رسانه های خارجی مشاهده می گردید، عموما واجد هر دوی این پیش فرض ها بود تا آنجا که به نوشته کیهان، تنها چند روز مانده به مذاکرات آلماتی 2، یک عضو شورای روابط خارجی آمریکا در یادداشتی در روزنامه واشنگتن پست، از طرف های غربی خواست که حق غنی سازی ایران را به رسمیت نشناسند و در عوض، بر اجرای قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد که خواستار توقف تمام انواع غنی سازی در ایران هستند، تاکید کنند.

البته می توان گفت طرف غربی، خود هم پیش بینی این را داشت که ایران هرگز تن به چنین امری نمی دهد و پیش از مذاکرات، برخی کارشناسان و مقامات سابق غربی شروع به زمینه سازی برای شکست آن کرده بودند که خاویر سولانا و گری سیمور از آن جمله اند به حساب می آیند و حتی سعی شد تا چنین وانمود شود که ایران به دلیل انتخابات ریاست جمهوری آتی خود آماده توافق نیست.

 باتوجه به تجربه نشست آلماتی 1 و2 امید است که مباحث مطرح شده از سوی ایران با گروه1+5  مورد پیگیری آژانس قرار بگیرد و نشست وین این بار با پیشرفت چشمگیری تری همراه باشد.