گیل آبادی: وزیری که چشم انداز فرهنگی مشخص نکند به درد نمی‌خورد

شهرام گیل آبادی ، دارنده دکترای پژوهش هنر از دانشگاه تهران و استاد این دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، گفت: وزیر فرهنگ دولت آینده کارهای زیادی دارد که باید انجام دهد. اولا ما در فضای فرهنگی دچار افراط و تفریط هستیم. اولین کاری که وزیر فرهنگ دولت آینده باید انجام دهد این است که براساس یک مبنا پارادایم‌های خود را روشن کند و نسبت خود را با نظام و انقلاب تعریف کند. اگر این نسبت تعریف نشود ما دچار مشکل اساسی می‌شویم.

وی ادامه داد: سپس براساس این زاویه دید الگوهای خود را استخراج کند و بر روی  الگوهای خودش کار کند. سپس به سمت شفاف‌سازی برود. بسیاری از مسائل هنری، مبناها، ارزیابی‌ها، معیارها و ملاک‌ها در عالم فرهنگ و هنر ما یا مخدوش است یا چارچوب ویژه‌ای ندارد یا اساساً‌ به این مسائل فکر نکردیم.
 

رییس اسبق رادیو جوان در توضیح نتیجه این امر گفت: به همین دلیل جایگاه هنر در کشور ما جایگاه مشخصی نیست. اگر وزیر فرهنگ دولت بعد بخواهد بر همین منوال حرکت کند، او هم بر حسب سلیقه یا به سمت افراط خواهد رفت یا تفریط یا التقاط شکل می‌گیرد.
 

وی افزود: کاملا روشن است که یک بخش از فرهنگ و هنر ما اندیشه یعنی معرفت نسبت به فضایی که در آن هستیم، است. البته این معرفت، معرفت دینی است. بخش دیگر حکمتی است که به آن باور داریم؛ این حکمت یعنی خیر کثیری که به آن می‌گوییم حکمت. از طرف دیگر اخلاق است. یعنی ما با یک سه ضلعی مواجه هستیم که فرهنگ ما دراین مثلث رشد یافته و خواهد یافت.
 

گیل آبادی در ادامه بیان کرد: اگر زاویه دید ما نسبت به این سه ضلعی و مبنای شکل‌گیری این سه ضلعی که فلسفه ما را شکل می‌دهد، کاملا روشن نباشد، واقعا دچار مشکل خواهیم شد. اگر دقت کنید شورای عالی انقلاب فرهنگی یک سند جدی در رابطه با چشم‌انداز هنری ما نتوانسته بیرون بیاورد. وقتی چشم‌انداز هنری را ورق می‌زنیم متوجه می‌شویم نسبت به چیزی که باید باشد بسیار دور است. بنابراین اولین اتفاقی که باید بیفتد این است که وقتی مبنای وزیر فرهنگ مشخص شد، برنامه‌هایش نسبت به آن تنظیم شود. سپس این برنامه بتوانند نسبت به چشم‌انداز 1404 خود را تعریف کنند. سپس وزیر فرهنگ با این سیستم که تعریف می‌کند به سمت شفاف‌سازی هنری و کم کردن تصدی‌های دولت برود. واگذاری‌ بخش‌هایی که دولت متصدی آن است به بخش خصوصی، هنرمندان و اهل فرهنگ یکی از اولویت‌های جدی است که دولت باید به فکر آن کند.

عضو اتاق فکر سازمان صدا و سیما در توضیح دومین اولویت وزیر فرهنگ دولت آینده گفت: اولویت دوم از نظر من شکل دادن صنوف مختلف هنری و اتحادیه‌های هنری است. البته اگر محیط شفاف و روشنی وجود نداشته باشد،‌ بدون شک هیچ یک از این امور براساس مبنای درستی شکل نمی‌گیرد. مثل خانه سیما می‌شود؛ که در حال حاضر محل کش‌مکش است.
 

وی همچنین بیان کرد: پیشنهاد دیگری که به وزیر فرهنگ دولت آینده دارم این است که می‌شود به واقع از فکر، اندیشه، شالوده، جوهره و دورن مایه شروع کرد و این پرنده کوچک که بسیار نحیف و ضعیف شده و نامش فرهنگ و هنر است را به جایی رساند که به پرنده‌های بسیاری تبدیل شود. ما معتقدیم انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی است اگر این مبناها را فراموش کنیم مثل امروز می‌شود که در حوزه فرهنگ و هنر نمی‌دانیم به کجا باید برویم. همچنین مدیریت ما مدیریتی دفعی می‌شود و این مدیریت دفعی هم به هنرمند لطمه می‌زند هم به مخاطب و هم به فضای مدیریت.
 

وی در خصوص نام وزارتخانه پیشنهاد کرد: پیشنهاد دیگرم هم این است که به واقع اسم وزارتخانه را می‌توان عوض کرد. مثلا می‌شود نام آن را وزارت فرهنگ و هنر و ارشاد اسلامی گذاشت زیرا مغفول بودن هنر، هنوز هم به چشم می‌آید.
 

گیل‌آبادی در رابطه با مواضع حسن روحانی، رییس جمهور منتخب در امور فرهنگی گفت: متأسفانه برای هیچ کدام از کاندیداها فرصتی برای مطرح کردن نگاه فرهنگی و هنری پیش نیامد. البته مشکلات اقتصادی آن‌قدر غالب است که همه کاندیداها به سمت آن حرکت کردند و باید هم این‌طور می‌شد. اما ما از هنر و فرهنگ غافل شدیم. به نظر من آقای روحانی باید برنامه‌های فرهنگی و هنری کاندیداهای دیگر را بگیرد زیرا وی رئیس جمهور همه مردم ایران است. وی باید نقاظ مغفول مانده در دوره گذشته را احیا کند.
 

معاون اطلاع رسانی و پژوهش دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام در توضیح برخی نواقص فرهنگی کشورمان اضافه کرد: امروز میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به واقع رها است. هیچ کار جدی صورت نگرفته و از آن بالاتر بسیاری از داشته‌هایمان مثل اساتید که سال‌های سال زحمت کشیده‌اند را نیز از دست داده‌ایم.
 

گیل آبادی در پایان گفت: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی باید به وظایف ذاتی خود عمل کند به نظر من دیدن ایرانیان خارج از کشور که کم تعداد نیز نیستند بسیار مهم است از طرف دیگر حوزه دیپلماسی عمومی ما مثل دیپلماسی نخبگان دیپلماسی هنر و ... فعال نیست که باید به طور جدی فعال شود.