با شکوفه‌هایی که می‌ترسند چه کنیم؟

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ یک روز مانده به اول مهر همیشه حال و هوای دیگری دارد. کوچولوهایی که تا دیروز انتظاری ازشان نمی رفت جز ورجه وورجه و شیطنت، امروز روپوش به تن کرده اند و یک شکل و تر و تمیز، با شوق و ذوق آمده اند به عرصه کسب علم و دانش و خیلی چیزهای دیگر...

هیچ کدامشان تنها نیستند. مادر، پدر و گاهی برادر و خواهر و حتی پدربزرگ و مادربزرگ هم کلاس اولی شکوفه را در جشن شکوفه ها همراهی می کنند و لذت روز اول مدرسه ای شدنش را از دست نمی دهند. کوچولوهایی با کفش و کیف و لباس نو و مدرسه ای که نونوار شده برای استقبال از دانش آموزان، صحنه ای است که به راحتی نمی توان از دست داد.

شاید پیشترها بیشتر شاهد سخت دل کندن کلاس اولی ها از خانواده بودیم. صحنه تکراری گریه کردن و ممانعت دانش آموز از رفتن به کلاس و جدا شدن از پدر و مادر که گاه فقط برای روز اول نبود و اگر جلویش را نمی گرفتی، مدت ها ادامه پیدا می کرد. کارشناسان این قضیه را اختلال می دادند و توصیه اکید برای رفع آن دارند.

 
ترس از مدرسه چیست؟

هراس از مدرسه یکی از نشانه ها و زیرمجموعه های اضطراب جدایی است. هراس از مدرسه به بی میلی شدید به رفتن به مدرسه گفته می شود.

یکی از اختلالات روانی شایع در دوره ابتدایی و پیش دبستانی، ترس از مدرسه است که در کودکان دوره آمادگی و اول ابتدایی از فراوانی بیشتری برخوردار است.

با شروع فصل بازگشایی مدارس بسیاری از مادرانی که فرزندشان برای اولین بار به مدرسه می رود با مسئله وجود ترس از مدرسه در کودکشان مواجه هستند. اگر چه ترس از مدرسه ممکن است در کودکان در دوره‌های گوناگون تحصیلی وجود داشته باشد، ولی نوع ترس کودکان کلاس اول با کودکان دوره‌های دیگر متفاوت است.

بعضی از کودکان تقریباً دچار اضطراب جدایی از والدین، بخصوص مادرشان هستند. در حقیقت ترسی که مایه اصلی آن هراس از مدرسه است علت جسمانی و فیزیولوژیکی ندارد و فقط ناشی از به هم خوردگی وضع درون است.

گاهی این اضطراب منجر به بیماری جسمی نیز می شود مانند اختلال در هضم غذا، بی اشتهایی، دردهای شکمی، حالت تهوع، مشکلات خواب، تب، سر درد، گوش درد و زمانی هم بیماری‌های بدنی.

چرا کودک می ترسد؟

مدرسه هراسی دلایل زیادی دارد. عامری، متخصص رفتار کودک در این باره می گوید: مدرسه هراسی رفتاری است که از چهار سالگی باید جدی گرفته شود؛ این در حالی است که اعزام فرزند به مهد کودک و روند اجتماعی شدنش، مدرسه هراسی را از بین خواهد برد.

میزان وابستگی نوآموزانی که دوره‌های پیش دبستانی را گذرانده‌اند به مادرشان کمتر است، با این وجود هنوز هم برخی از کلاس اولی ها دچار نوعی ترس از مدرسه هستند، تا آنجا که برخی از آنها سر کلاس درس گریه می‌کنند.

محمدرضا عامری می گوید: ترس از مدرسه به عنوان یکی از مشکلات پیش روی کلاس اولی ها مطرح است که شناسایی آن در شرایط کنونی که دانش آموزان دوره های پیش دبستانی را می گذرانند راحت تر صورت می گیرد.

این روان شناس وابستگی دانش آموز به مادر را اصلی ترین علت ترس نوآموزان از مدرسه می داند و معتقد است: در مورد نوآموزانی که وابستگی آنها به مادر در حدی است که سبب ایجاد اختلال در نوآموز می شود، بی توجهی به این ترس می تواند مشکلات زیادی را برای او بوجود آورد.

عامری می افزاید: این مسئله تا حدی است که در صورت بی توجهی به آن از سوی خانواده، احتمال بازگشت علائم آن در سنین بزرگسالی نیز وجود دارد.

به گفته این متخصص ترس از مدرسه اختلالی است که بیشتر در بچه های حساس دیده می شود و حتی موارد خفیف آن به درمان توسط روان شناسان نیاز دارد.

این ترس علل مختلف می تواند داشته باشد؛ ناآشنا بودن به محیط، وارد شدن به شرایط جدید، ترس از بزرگترها و جدایی از والدین مهمترین علت های این جریان است.

کارشناسان معتقدند که کودک در حالت عادی نباید ترسی از رفتن به مدرسه داشته باشد. آنها برای این قضیه راهکارهایی هم ارائه می دهند که حضور پدر و مادر در روز اول کنار دانش آموز یکی از آنهاست.

با یک کلاس اولی دچار ترس چه کنیم؟

راهکارهای عملی برای برطرف کردن ترس کودک چندان سخت نیست و با یک توجه کوچک می توان آن را مرتفع کرد.

1. فرستادن کودک به مهدکودک پیش از سال های دبستان، بزرگترین کمک برای کم شدن وابستگی است. توجه به این نکته در سال های اولیه زندگی کودک، از مشکلات کم خواهد کرد.

2. ساعت های خوشی را برای کودک ایجاد کنیم؛ به این معنا که همیشه بداند زمان رفتن به مدرسه از مفرح ترین ساعت های روزش است. نشان دادن چهره شاداب و خندان به کودک در ساعت های اولیه روز و پرهیز از ایجاد استرس به او، اهمیت زیادی دارد.

3. از مدرسه بگوییم و از خاطراتمان. خاطرات قشنگی که کودک خودش را در آن فضا تصور کند و به عشق تجربه کردن آنها، به مدرسه برود !

4. یکی از مهمترین راهکارهای برطرف کردن ترس، آشنا کردن کودک با محیط مدرسه، پیش از بازگشایی مدارس است. ترسیم فضای مدرسه و آشنا کردن کودک با افرادی که در مدرسه با آنها روبرو می شود، بسیار کمک کننده است.

5. نودانش آموز را در روزهای اول تا مدرسه همراهی کنیم.

6. در پیدا کردن دوست در همان روزهای اول، به دانش آموز کمک کنیم. تنهایی کودک را از مدرسه بیزار می کند.

7. به حرف ها و درددل های کودک گوش دهیم و سعی کنیم مشکلاتی که برای او مهم است را حل کنیم. چیزی که برای ما اهمیت ندارد، بزرگترین دغدغه اوست.

8. کودک را به این باور برسانیم که مدرسه خانه دوم اوست و معلم، مثل پدر یا مادر، عزیز و قابل احترام است.

در هر حال، هر سال یک‌روز قبل از بازگشایی رسمی مدارس برای آغاز سال تحصیلی جدید، جشن شکوفه‌ها برای دانش‌آموزان ورودی به پایه اول دبستان و جشن جوانه‌ها برای دانش‌آموزان ورودی به پایه اول راهنمایی برگزار می‌شود و هر سال هم کمابیش شاهد صحنه ترس کودکان و نرفتن آنها به مدرسه هستیم و والدین نگران هر سال دغدغه های زیادی در این رابطه دارند، ولی جای شکرش باقیست که تا به حال حتی یک مورد هم گزارش نشده که دانش آموزی به خاطر ترس از مدرسه، برای همیشه ترک تحصیل کرده باشد!