کسانی که می‌گویند هنرمند ارزشی و غیرارزشی نداریم دنبال کاسبی‌اند/ همه ایدئولوژی هالیوود ضداسلامی نیست / شرط جهانی شدن جشنواره عمار

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، حسن رحیم پور ازغدی در نشست مفهوم یابی اسلامی در سینمای دینی که روز گذشته در جشنواره فیلم عمار برگزار شد، گفت: تعاریف مختلفی از نسبت فرم و محتوا و سینما ارائه شده است، طبیعتا  تعاریف ارائه شده از دین هم متنوع است؛ به همین دلیل با هر تعریفی از دین مفهوم سینمای دینی هم تغییر می کند.

وی ادامه داد: تعابیری که از دین در بودیسم، کاتولیک، پروتستان و سایر آیین های مشرکانه وجود دارد به اندازه تعریف دین در اسلام جامع نیست؛ البته زمانی که از دین تفسیر مادی ارائه می شود با اصول اسلامی سازگار نخواهد بود. در اسلام  تفاسیری از دین وجود دارد که اختلافات زیادی با هم دارند؛ به عبارت دیگر  رویکرد تصوف در بین مسلمین با رویکرد تفکیری ها کاملا متفاوت است و وقتی قرار است از سینمای اسلامی سخن بگوییم باید یک تفکیک مفهومی و یک مرزبندی و به معنای طلبگی تقریر محل نزاع صورت بگیرد.

ازغدی با بیان اینکه متاسفانه در بحث های روشنفکری و ژورنالیستی محل نزاع دقیق مشخص نمی شود، اظهار داشت: به همین دلیل در این گونه بحث ها  حرفهای مبهم و تصادف های مصنوعی و غیرضروری پیش می آید، گاهی اوقات یک تعبیر واحد است ولی اصلا منظور واحدی از آن وجود ندارد این مسئله مشکل ما در بسیاری از عرصه های هنر هم به شمار می رود.

 
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه پرسش هایی که طرح می شوند باید با پیش فرض های درست همراه باشد، ادامه داد: چرا که وقتی سوال غلط طرح شود نابغه هم در پاسخ دادن به آن فقط مشکلات موجود در سوال را لایه بندی می کند؛ در مفاهیم سینما و دین هم مشکل ما طرح سوال های غلط است.

وی  با بیان اینکه در این جلسه سعی می کنم در سه بعد خیال، جمال، و آمال به سوالات پاسخ بدهم، اظهار داشت: دین عرصه های متنوع ای داشته و با سایر مذاهب هم دارای مشترکاتی است، از این رو نمی توان همه مسائل را به اسلامی و غیراسلامی تقسیم کرد؛ در واقع یک اثر هنری مانند فیلم هم می تواند از جهاتی اسلامی و از جهات دیگر غیر اسلامی باشد.

رحیم پور با بیان اینکه هر فیلم و اثر هنری می تواند اسلامی و اسلامی تر باشد، تصریح کرد: از این رو این اثر صفت مشکک را داراست؛ قطعا اگر آموزه های اسلامی هنرمندانه و درست در اثری هنری مطرح شده و دخل و تصرفی درآن صورت نگیرد، آن اثر هنری مخاطب جهانی خواهد داشت.

 
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: در آثار هنری اسلامی یک ظرفیت بزرگی برای نفوذ در مخاطب جهانی وجود دارد و قطعا کسانی که در دنیا اهل فکر، عدالت و بشر دوست واقعی اند به احترام سینمایی اسلامی بلند شده و کف خواهند زد.

وی با بیان اینکه اگر جشنواره عمار با عقلانیت اسلامی که در راس آن توحید وجود دارد؛ به راه خود ادامه دهد، در 10 سال آینده جهانی خواهد شد، افزود: باید اصطلاح سینمای اسلامی را به جای سینمای دینی و سینمای معنوی به کار بریم؛ چرا که سینمای دفاع از خانواده و سینمای اخلاق و سینمای نظم و اخلاق و مدیریت و مدارا و سینمای برابری همه در ذیل سینمای اسلامی قرار می گیرد.

ازغدی در همین زمینه افزود: اگر با نگاه اسلامی به سینما نگریسته شود هر صفجه از قرآن و هر روایتی می تواند به عنوان سوژه های سینمایی مورد استفاده قرار گیرد. متاسفانه وقتی که یقین را با تکبر و تعصب؛ مدارا را با انفعال، تواضع را با ذلت و  جهاد فعالانه را با دنیاطلبی و حرص  اشتباه بگیریم، می تواند مفاهیم اسلامی را به مفاهیم ضد اسلامی در هر اثر هنری تبدیل کند. 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: ایدئولوژی هالیوودی را قبول داریم و معنی اش این نیست که هر چیزی که از این ایدئولوژی آمده حاوی مفاهیم ضداسلامی است؛ به طور مثال فیلمی که مفهوم وفا را نشان می دهد، این مفهوم اسلامی است به شرطی که از توحید جدا نشود.
 
وی ادامه داد: سینمای اسلامی دارای مخاطب جهانی است، در این سینما آدم ها سیاه و سفید نیستند؛ ولی حق و باطل در آن سیاه و سفید نشان داده می شوند؛ سینماگری که می خواهد پیرو خط انبیا باشد باید مانند انبیاء هم به اندازه عقل مردم سخن بگوید، البته این کار مشکل است ولی تاریخ ساز خواهد بود.

ازغدی با اشاره به اینکه عده ای می گویند هنر ارزشی و ضدارزشی وجود ندارد را نمی فهمم، افزود: یعنی سینمایی که مروج شرک و خرافه است با سینمایی که مروج توحید و عبادت مساوی است؟ بعضی ها اصلا به این چیزها فکر نمی کنند و تنها به دنبال این هستند که مردم برایشان کف بزنند؛ متاسفانه این افراد دغدغه حقیقت ندارند و تنها دغدغه آنها ریاست است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه افرادی که می گویند هنر ارزشی و ضدارزشی نداریم، درواقع کاسبی می کنند، ادامه داد: طبق قرآن شعرا و هنرمندان دو دسته اند، یک دسته اهل اغوا و یک دسته به دنبال ترویج حق و عدل و دفاع از مظلوم اند. آیا شعر دعبل و شاعران انقلابی با شعر شاعران درباری نوکران حکومت مساوی است؟ یکی کردن اینها درست در مقابل خط امام و خط انقلاب و خط انبیا قرار دارد.
 
وی افزود: باندی نگاه کردن به هنرمندان کار اشتباهی است؛ چرا که از لحاظ قانون اجتماعی خودی و غیر خودی نداریم، همه خودی اند تا وقتی که قانون نقض نشده باشد؛ البته از لحاظ ارزشی خود خدا هم آدمها را به ارزشی و غیرارزشی تقسیم کرده است.

ازغدی با بیان اینکه یکی از عرصه های تولی و تبری عرصه هنر و فرهنگ است، تصریح کرد: این کار باید با روشی درست انجام شود. انقلاب دنیا را دو صف کرد، پس تولی و تبری برای انقلاب هم مطرح است. قرآن می گوید مردم با هم اهل فساد و خرابی بودند و انبیا با آمدن شان آنها رابه دو دسته تقسیم کردند؛ اولیای خدا به بعضی بشرها توهین کردند ولی از اصل بشریت دفاع کردند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: مکتب هنر اسلامی اهل مدارا است و به دیگران احترام می گذارد؛ با این حال این مکتب باید به تکنیک و صنعت مسلط باشد.
 
وی با اشاره به شروع انقلاب اسلامی گفت: شروع انقلاب با توهین به امام در یک مقاله شروع شد که  اولین شهید آن فرزند آقای خزعلی بود. متاسفانه عده ای هستند که اجازه نقد نمی دهند و خودشان را مرکز عالم می دانند و در کشور ما تا زمانی که هنرمندی نمیرد، از او تجلیل نمی شود؛ چرا که فکر می کنند این هنرمند ممکن است در آینده کاری خود اشتباهاتی را داشته باشد.

ازغدی افزود: باید از آزادی توام با اخلاق و منطبق با قانون حمایت شود؛ علاوه بر آن باید نسبت به مرزهای انقلاب غیرت داشت. به برخی از افراد نباید اجازه ورود به سینمای اسلامی را دارد؛ چرا که کسی که نمی تواند حتی قرآن را از رو بخواند چطور می تواند در سینمای اسلامی فیلم بسازد؟

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه وقتی جذب مطلق به عنوان تاکتیک مطرح می شود نتیجه  آن حرفهای اخیر پاپ است، افزود: پاپ در چند روز گذشته حرف هایی را مطرح کرده که در تاریخ کاتولیک سابقه نداشت. وی گفته که دیگر جهنم را قبول نداریم، و خلقت آدم و هوا صرفا یک اسطوره بوده، ما همجنس بازها و لیبرال ها و کمونیست ها را دوست داریم و همه با هم به بهشت می رویم! البته آنها در گذشته در عمل اینگونه رفتارمی کنند ولی هیچگاه به طور رسمی درباره این مسائل سخن نگفته بودند.

وی با بیان اینکه ما باید در مقابل آنها خط مقاومت و حساسیت را تقویت کنیم و اگر این اتفاق نیفتد با خطر ارتجاع پس از انقلاب مواجه می شویم، گفت:  این خطر همه انقلاب ها را تهدید می کند و بعضی ها یادشان می رود که ما وسیله بودیم و هدف مکتب بود، بلکه برعکس می شود طوری که گمان می کنند آنها هدف هستند و مکتب وسیله.

ازغدی ادامه داد: دین دولتی یعنی دین را طوری تفسیر کن که همه افراد خوششان بیاید تا  دولت ما برقرار بماند؛ ولی دولت دینی معتقد است که دولت هدف و وسیله ای برای ترویج دین است.
 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی  گفت: طبیعتا ورود به عرصه هنر از نوعی اسلامی هم مانند سایر عرصه ها مشکل است، اما ممکن. در هر عرصه ای از جمله سینما ظرف و مظروف می توانند نسبت های متنوعی داشته باشد. عده ای سینمای غرب را مساوی با نفسانیت، لذت، صنعت، تکنیک و عقلانیت و غفلت می دانند؛ در حالی که این مسئله اصلا درست نیست.

وی با بیان اینکه مفاهیم اسلامی در چهار دسته قابلیت سوژه شدن برای آثار سینمایی را دارند، خاطر نشان کرد: تاریخ دینی مثل قصص انبیا، حوزه شناخت و معارف دین، ارزش های اخلاقی و اخلاقیات اسلامی و رفتارسازی و سبک زندگی مفاهیم اسلامی است که می تواند سوژه اثار سینمایی قرار گیرد؛ البته سبک زندگی اخلاقی و عقلانی مورد تاکید اسلام در حال حاضر بهترین سوژه برای فیلم سازی است.