مسئول تغییر کاربری فضاهای ورزشی خوابگاه‌ها کیست؟

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ دانشگاه‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی یکی از پویاترین و جوان‌ترین فضاها بوده و یکی از نیازهای اساسی دانشجویان ورزش و مخصوصاً ورزش همگانی است تا علاوه بر تضمین سلامتی این نیروی عظیم و آینده‌ساز، فضای خوابگاه‌ها از رخوت فاصله بگیرد و از ایجاد آسیب‌هایی مانند تفریحات ناسالم، وقت‌گذرانی‌های بیهوده و انحرافاتی مانند اعتیاد و ... جلوگیری شود.

با وجود اینکه ورزش در خوابگاه‌ها و اماکن دانشجویی یکی از ضرورت‌های غیرقابل انکار است و سرانه فضای ورزشی روباز در خوابگاه‌های دانشجویی بر اساس استانداردها باید به 4.5 متر مربع برسد، آمارها نشانگر نبود توجه کافی به این موضوع است.

مسئولان تربیت‌بدنی دانشگاه‌ها چه می‌گویند؟

مهدی مقدم‌منش، سرپرست اداره تربیت‌بدنی وزارت بهداشت گفت: سرانه فضای باز ورزشی برای هر دانشجو در دانشگاه‌های علوم پزشکی یک و نیم تا دو متر است.

وی افزود: این در حالی است که بسیاری از فضاهای ورزشی و حتی نمازخانه‌ها برای ایجاد خوابگاه، دچار تغییر کاربری شده‌اند.

آسیب‌های بسیاری در کمین خوابگاه‌های دانشجویی است که بسیاری از آنها را می‌توان در رسانه‌ها مشاهده کرد. از اقدام به خودکشی در برخی خوابگاه‌های دانشجویی تا اعتیاد و انحرافات اخلاقی و ... که می‌تواند خوابگاه‌های دانشجویی را از یک فضای علمی به مکانی آسیب‌زا و خطرناک تبدیل کند. توجه صرف وزارت علوم و وزارت بهداشت به پر کردن بیش از پیش خوابگاه‌ها و تبدیل نمازخانه و فضای ورزشی به اتاق‌های اسکان دانشجویان، نشانه‌ای روشن از بی‌توجهی جدی مسئولان آموزش عالی کشور به مسائل و مشکلات جدی فرهنگی، روحی و روانی در خوابگاه‌هاست.

با وجود همه کمبودها در فضای ورزشی خوابگاه‌های دانشجویی، با این حال می‌توان با مدیریت صحیح و استفاده مناسب از فضاهای موجود، دانشجویان را به ورزش‌های همگانی تشویق کرد. در همین زمینه دکتر محمد کشتی‌دار، مدیرکل تربیت بدنی سازمان امور دانشجویان در چهل و دومین گردهمایی مدیران تربیت‌بدنی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور گفت: یکی از اهداف اصلی ما برنامه‌ریزی برای انجام ورزش در خوابگاه‌هاست تا دانشجویان تعطیلات آخر هفته خود را به فعالیت‌های ورزشی اختصاص دهند.

آمارهای غیرواقعی یا مسئولان بی‌توجه؟

آمارها و پژوهش‌های میدانی نشان می‌دهد خوابگاه‌های دانشجویی یکی از محروم‌ترین فضاها از نظر فعالیت‌های ورزشی است، در حالی که یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها و اولویت‌های مدیران آموزش عالی کشور باید توجه به ساخت فضاهای آموزشی در خوابگاه‌های دانشجویی، برنامه‌ریزی برای فراگیر شدن ورزش‌های همگانی در خوابگاه‌ها و افزایش مشارکت دانشجویان در فعالیت‌های ورزشی دانشجویان خوابگاهی باشد.

بر اساس یک پژوهش که در هشتمین کنگره بین‌المللی پزشکی ورزشی ایران از سوی محمد کوشکی، محقق و مدیر تربیت‌بدنی دانشگاه علوم پزشکی تهران ارائه شد، پسران در مقایسه با دختران کم‌تحرک‌تر هستند و فعالیت ورزشی دانشجویان خوابگاهی کمتر از دانشجویان غیرخوابگاهی است.

یافته‌های این پژوهش که با مشارکت دانشجویان دختر و پسر 18 تا 21 ساله دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده، نشان می‌دهد 55 درصد دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی تهران دارای فعالیت بدنی سبک، 40 درصد فعالیت ورزشی متوسط و 3 درصد نیز مشغول به ورزش حرفه‌ای هستند. در پسران، 64 درصد فعالیت ورزشی سبک، 29 درصد فعالیت ورزشی متوسط و نزدیک به 6 درصد در سطح حرفه‌ای است. نبود انگیزه و امکانات آموزشی، اصلی‌ترین عواملی است که از سوی دانشجویان برای کم‌تحرکی اعلام شده است.

در پژوهش دیگری که در بهار 1390 در فصلنامه مدیریت ورزشی منتشر شده، نگرش دانشجویان ساکن در خوابگاه‌های دانشگاه تهران به ورزش همگانی مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده است که 73 درصد کل دانشجویان در فعالیت‌های ورزش همگانی مشارکت می‌کنند و 26 درصد نیز در هیچ گونه فعالیت ورزشی مشارکت ندارند. بر اساس این پژوهش موانع و محدودیت‌های مشارکت دانشجویان در ورزش‌های همگانی به ترتیب مشغله زیاد، پرداختن به مسائلی غیر از ورزش، تنبلی و بی‌حوصلگی عنوان شده است.

فضای ورزشی هست، امکانات و تجهیزات نیست

برخی از دانشگاه‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی با وجود برخورداری از فضاهای مناسب ورزشی، با کمبود تجهیزات ورزشی مواجهند که عدم دسترسی آنها به این امکانات مانع تمایل آنها به انجام فعالیت‌های ورزشی شده است. در همین زمینه مسئول امور عمومی تربیت‌بدنی دانشگاه لرستان در هفته خوابگاه‌های دانشجویی گفته است: عبر خلاف وجود فضاهای ورزشی در کنار خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه لرستان، عمده‌ترین مشکلی که با آن مواجه هستیم، کمبود تجهیزات ورزشی است.

این مسئول تربیت‌بدنی دانشگاه لرستان همچنین افزوده است: بنابر اعلام معاونت دانشجویی دانشگاه لرستان، در چند ماه اخیر اعتباری برای تجهیزات ورزشی اختصاص پیدا نکرده است.

در همین زمینه عبدالعلی کرمشاهی، معاون دانشجویی دانشگاه ایلام هم اعلام کرده است: اگر امسال بودجه تعمیرات خوابگاه‌ها واریز شود، امکانات و زمین‌های ورزشی خوابگاه‌ها مرمت و تجهیز خواهد شد.

این مقام دانشگاه ایلام که به مناسبت هفته خوابگاه‌های دانشجویی سخن می‌گفت، افزود: قرار است چند مسابقه در این هفته برای دانشجویان پسر و دختر برگزار شود؛ ورزش‌هایی مانند فوتسال، پرتاب حلقه، دارت و دو همگانی.

داوود عندلیب اردکانی، رئیس مرکز آموزش علمی-کاربردی اردکان هم با تاکید بر ضرورت تجهیز فضاهای ورزشی خوابگاه‌های دانشجویی اردکان، این اقدامات را برای جلوگیری از انحراف دانشجویان و ممانعت از گرفتاری آنان در دام اعتیاد لازم دانست.

وی اضافه کرد: فراهم کردن فضاهایی از قبیل سالن ورزشی مناسب و سالن‌های چندمنظوره با امکاناتی از جمله سالن فوتبال، بدن سازی، شنا و همچنین ایجاد مراکز کامپیوتر و اینترنت، می‌تواند نقش مثبتی در زندگی بهتر و سالم‌تر دانشجویان در خوابگاه‌ها داشته باشد.

کمبود فضاهای ورزشی و همچنین کافی نبودن امکانات و تجهیزات ورزشی در این فضاها، می‌تواند بحران‌های جدی به بار بیاورد. در همین زمینه دکتر امیرمحمود حریرچی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه دانشجویان مستقر در خوابگاه‌های دانشجویی نسبت به دانشجویانی که در کنار خانواده زندگی می‌کنند بیشتر دچار اختلالات روانی و افسردگی می‌شوند، گفت: باید شرایط مناسبی ایجاد شود تا خوابگاه فقط محل خواب دانشجویان نباشد، بلکه امکانات ورزشی، سالن مطالعه و حتی نمایندگی کانون‌های فرهنگی دانشگاه باید وجود داشته باشد.