سپردن سکان موسسه «مطالعات تخصصی جمعیت» به دست منتقد جدی افزایش جمعیت

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ چند روز پیش وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، طی حکمی دکتر محمد جلال عباسی شوازی را به سمت ریاست موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور منصوب کرد.

این در حالی است که پیش از این، محمدجواد محمودی، رئیس این موسسه بود و پیش بینی هایی که موسسه مطالعات و مدیریت جمعیت در دوره مدیریت او از روند رشد جمعیت و تغییرات ترکیب جمعیتی داشت، موجب شد موج انتقاد از شیوه تنظیم خانواده و کنترل جمعیت راه بیفتد.

وی که دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه بهوپال هندوستان گرفته پروژه های تحقیقاتی فراوانی با موضوعات تحولات جمعیتی، چالش‌های پیش رو و لزوم تجدیدنظر در سیاست‌های جمعیتی ایران، سیمای سلامت و جمعیت ( در جمهوری اسلامی ایران)، شاخص توسعه انسانی در کشور، استان و شهرستان‌های تهران و معیارهای توزیع درآمد در کشور، شاخصهای توسعه شهری، بررسی آسیب‌شناسی مفاسد و تخلفات اداری، عنوان ثبت نابهنگام و کامل وقایع حیاتی (طرح پوشش) نقاط روستائی و شهری، اشتغال و توسعه پایدار،  نا برابری های اقتصادی در مناطق مختلف ایران (جنبه صنعتی)،  بررسی ضوابط توسعه و جمعیت با ملاحظات فرهنگی- سیاسی و اجتماعی و ارائه الگوی متناسب با شرایط کشور، بررسی سطح و روند انتقال ساختار سنی جمعیت و نتایج سیاستی مرتبط با آن در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی(اکو): وضع موجود در افق آینده، نقد سیاست‌های اشتغال و بیکاری در ایران، بررسی روند تحولات مهاجرت‌های داخلی و شهرنشینی در ایران طی دوره زمانی 1385-1355 ، آسیب شناسی تولید آمارهای جمعیتی انجام داده است.

از آن طرف، محمدجلال عباسی شوازی، یکی از منتقدین جدی کسانی است که کنترل جمعیت را درست نمی دانند. این استاد دانشگاه، آماری که نشان می دهد وضعیت جمعیتی ایران در بحران قرار دارد را قبول ندارد و قائل به برداشتن سیاست های کنترلی جمعیت نیست!

وی جمعیت‌شناس ایرانی و استاد تمام گروه جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران است و دوره کارشناسی را در رشته علوم اجتماعی در دانشگاه اصفهان (1367)، دوره کارشناسی ارشد را در رشته جمعیت‌شناسی در دانشگاه تهران (1371) و دکتری را در رشته جمعیت‌شناسی در دانشگاه ملی استرالیا (1377) گذرانده است.

محمدجلال عباسی تحقیقات متعددی در زمینه تحولات جمعیتی ایران از جمله باروری، خانواده، بهداشت باروری، پناهندگان و مهاجران بین‌المللی به انجام رسانده است.

عباسی در سال‌های 1382 تا 1385 به عنوان مدیر گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران فعالیت داشته و دانشجویان متعددی در رشته جمعیت شناسی تربیت کرده است. وی از سال 1381 تاکنون نیز عضو هیأت مدیره انجمن جمعیت شناسی ایران بوده است.

همچنین در سال 90 جایزه سال جمعیت‌شناسی سازمان ملل متحد به دکتر محمد جلال عباسی شوازی استاد جمعیت‌شناسی دانشگاه تهران تعلق گرفت که وی در این مراسم ضمن تشریح مباحث جمعیت شناختی موجود در جهان، به جایگاه جمهوری اسلامی ایران در این زمینه اشاره و تاکید کرد: در جامعه مذهبی ایران، همراهی علمای دینی در حمایت از برنامه های کنترل جمعیت،‌ نقش بسزایی در موفقیت این برنامه ها و کمک به برنامه های دولت داشته است.

جایزه جمعیت شناسی ملل متحد هر سال به یک نفر از محققان یا سیاستگذاران جمعیتی تعلق می‌گیرد که در توسعه آموزش و پژوهش جمعیت ‌شناسی و سیاست‌های جمعیتی نقش بسزائی ایفا کرده اند.

نکته قابل تامل دیگر این است که جایزه جهانی جمعیت ملل متحد پیش از این، در سال 1999 میلادی به دکتر مرندی و در سال 2007 میلادی نیز به دکتر ملک افضلی، دو محقق دیگر از کشورمان تعلق گرفته بود!

مواضع عباسی در مورد جمعیت

استاد جمعیت شناسی دانشگاه تهران از آن دسته کارشناسانی است که معتقد است ما با مشکل کاهش جمعیت روبرو نیستیم. وی که این ادعاها را در محافل خصوصی تر مطرح می کرد، با شرکت در برنامه نبض چند هفته پیش ادعاهای خود را علنی کرده و مخالفت صریح خود را با منویات مقام معظم رهبری از تریبون صدا و سیما اعلام کرد و بار دیگر گفت که ما مشکلی تحت عنوان کاهش جمعیت نداریم.

وی در برابر اظهارات مخالفانش که به آمار استناد می کردند ایستادگی کرد و برای به اثبات رساندن حرف هایش ادعا کرد که که آمارهای داده شده در داخل غلط است و خصوصاً اشاره کرد که آمار ثبت احوال را قبول نداریم.

همچنین عباسی در بخش دیگری از اظهاراتش اقدامات جمعیتی که در حال حاضر انجام می شود را غیرعلمی و شتابزده دانست و کسانی که در زمینه کاهش جمعیت هشدار می دهند را متهم به شتاب زدگی و بی برنامگی کرد.

این استاد جمعیت شناسی که باید به پایه های علمی جمعیتی اشاره کند، وقتی با نظرات اثبات شده در زمینه لزوم افزایش جمعیت مواجه شد بلافاصله بحث را سمت امنیت شغلی و روانی و اقتصادی کشاند و با این سخنان سعی کرد مخاطب را با خود همراه کند.

نکته ای که نمی توان از آن غافل شد این است که مخالفین بحث های افزایش جمعیت، همگی به نوعی با سازمان ملل در ارتباطند و حتی از این مرکز جوایزی به پاس خدمات جمعیتیشان دریافت کرده اند. علاوه بر عباسی، ملک افضلی و مرندی که از پایه گذاران سیاست های کنترلی جمعیت در ایران بوده اند نیز جایزه جهانی جمعیت ملل متحد را دریافت کرده اند و ارتباط آن ها با سازمان ملل بر کسی پوشیده نیست.

با توجه به این که طی سه سال گذشته، مقام معظم رهبری در 14 سخنرانی خود به کرات نگرانی خود را از کاهش جمعیت اعلام کرده اند و سیاست های جمعیتی نیز ابلاغ شده است، انتخاب یک منتقد جدی بحث افزایش جمعیت به سمت رئیس موسسه مطالعات تخصصی جمعیت کشور که می تواند پایه گذار علمی سیاست های جمعیتی باشد، قابل تأمل به نظر می رسد.