باشگاه دانشجویان/
گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو»، یادداشت دانشجویی*؛ اقلیم کردستان عراق منطقه ای خودمختار که در سال ۱۹۹۱ و در زمان حمله ائتلاف بین المللی به عراق (به دلیل حمله صدام به کویت) از موقعیت متزلزل صدام استفاده کرد و با حل اختلافات گروهی در بین خود حکومت خود را تاسیس کرد.
پس از آن که آمریکایی ها بار دیگر به عراق حمله کردند و صدام را سرنگون کردند، کردها حکومت سرزمین کردستان را تشکیل دادند. کردها در سال ۲۰۰۵ به وحدتی تقریبا همه گیر رسیدند و مسعود بارزانی توسط پارلمان اقلیم کردستان عراق به ریاست این اقلیم برگزیده شد.
در سال ۲۰۰۹ مدت چهار ساله اش پایان یافت اما این بار توسط مردم این اقلیم و با آرای عمومی تا تابستان ۲۰۱۳ ریاست اقلیم کردستان عراق را کسب کرد. نمایندگان پارلمان اقلیم کردستان در نشست پارلمان کردستان در تاریخ (۹ تیر ۱۳۹۲/۳۰ ژوئن ۲۰۱۳) با تصویب ماده‌قانونی شماره ۱۹ سال ۲۰۱۳ توافق کردند که انتخابات ریاست منطقه و همه‌پرسی قانون اساسی برای دو سال به تعویق بیافتد و در این دو سال، ریاست مسعود بارزانی بر کردستان عراق ادامه یابد. در آن زمان تأکید کردند تمدید ریاست منطقه کردستان به دو سال محدود شود و قابل تمدید دوباره هم نباشد.
این دو سال نیز در ۲۸ مرداد امسال به پایان رسید. در همان روزها و در بین درگیری های سیاسی بین احزاب کرد برای انتخاب رئیس اقلیم کردستان عراق بود که، انجمن شورای قضایی اقلیم کردستان که وابسته به وزارت دادگستری دولت اقلیم است، اعلام کرد که در پی تصمیم این انجمن دوره ریاست مسعود بارزانی بر اقلیم کردستان، با حفظ اختیارات کنونی تا انتخاب رئیس بعدی اقلیم، تمدید می شود. (انجمن شورای قضایی اقلیم که تحت نظر حوزه قدرت اجرایی وزیر دادگستری اقلیم و با حضور ۱۵ الی ۹ عضو تشکیل شده است و به عنوان نهادی مشورتی و نظارتی در این وزارتخانه فعالیت می کند).
اما هنگامی که انجمن شورای عال قضایی ادعا کرد از پنج حزب مهم کردستان عراق (اتحادیه میهنی، جنبش تغییر، اتحاد اسلامی، جماعت اسلامی و حزب دمکرات) به جزء حزب دمکرات که شخص مسعود بارزانی ریاست آن را بر عهده دارد، سایر احزاب این حکم را قبول نکردند. آنان معتقد بودند که انجمن شورای قضایی اقلیم نهادی مشورتی است و ابقا کردن بارزانی در حیطه اختیارات آن نیست.
کشمکش و درگیری سیاسی در بین احزاب کرد اقلیم که از چندین ماه قبل از اتمام ریاست بارزانی شروع شده و تا به امروز هم ادامه پیدا کرده است هر روز وخیم تر و عمیق تر می شود و علیرغم وعده های پی در پی احزاب سیاسی برای حل معظل اقلیم کردستان عراق هنوز نشانه قابل توجهی از بهبودی مشاهده نمی شود و هر کدام از طرف های سیاسی دیگری را به کارشکنی در روند حل بحران محکوم می کند.
مشکل اساسی در حل نشدن بحران اقلیم این است که احزاب سیاسی اقلیم کردستان و روشنفکران اقلیم و اقشار مختلف مردم سه خواسته اصلی را در مطالبات خود از حزب دمکرات و شخص مسعود بارزانی دارند اما تا به امروز بارزانی و حزب دمکرات تن به این خواسته ها نداده اند و اختلافات هم چنان باقی است:
اول: نظام سیاسی اقلیم کردستان است که آن را شکست‌خورده می‌دانند و خواهان اصلاح آن می‌باشند.
به طور مثال: رابون معرف، نمایندۀ جنبش تغییر در پارلمان کردستان عراق معتقد است که «پس از قیام سال ۱۹۹۱ یک حاکمیت محلی در کردستان عراق ظهور کرد. ما چندین بار گفته‌ایم که این تجربه شکست‌خورده است، اما آن‌هایی که در عمل اداره این سرزمین را در دست دارند، به این شکست اعتراف نمی‌کنند.
وضعیت کنونی از آنچه برخی تصور می‌کنند ترسناک‌تر و خطرناک‌تر است. اگر آن‌هایی که این سرزمین را اداره می‌کنند، بسیار عاقلانه با وضعیت فعلی برخورد نکنند و شکست این حاکمیت بیست‌وچندسالۀ خود را نپذیرند و در دیدگاه و آرمان‌های سیاسی خود تجدیدنظر نکنند و آمادگی خود را جهت اصلاحات ریشه‌ای در نظام سیاسی کنونی نشان ندهند؛ وضعیت از این هم، بدتر خواهد شد، چراکه اساساً بحران اقتصادی نتیجۀ بحران سیاسی است و این بحران اقتصادی بدون تشکیل حکومتی عادل و معتقد به آزادی حل نخواهد شد در این میان؛ حزب دمکرات کردستان باید برای رسیدن توافق با جنبش تغییر، اتحادیه میهنی، اتحاد و جماعت اسلامی کردستان تلاش کند.»
دوم: بحث مشکلات اقتصادی، فساد و ایجاد تبعیض طبقاتی در اقلیم کردستان طی سالیان گذشته است و درخواست عدالت اجتماعی و رفع محرومیت و انجام اصلاحات گسترده در نهادهای حکومتی اقلیم کردستان است.
این مورد که بیشترین و مهم ترین خواسته توده مردم را تشکیل می دهد در روزهای اخیر باعث تظاهرات و درگیری های گسترده در اقلیم کردستان عراق و به خصوص استان سلیمانیه شده است آخرین اعتراضات در قلعه دیزه، سنگسر، ژاراوه و حاجی آباد، کلار و شهر زور چندین نفر کشته و زخمی شدند. شهر سلیمانیه نیز به مانند بسیاری دیگر از شهرهای این استان تظاهرات به خشونت کشیده شده و مرکز اورژانس و فوریت های پزشکی سلیمانیه از مجروح شدن دست کم ۳۱ تن در این تظاهرات خبر داد.
در پی این وضعیت، آسو فریدون استاندار سلیمانیه طی فرمانی اعلام کرد که تمامی ادارات و نهادهای رسمی و دولتی سلیمانیه به منظور آرام سازی و تحت کنترل گرفتن اوضاع تعطیل خواهند بود.
البته این درگیری ها که در چندین مورد با حمله به دفاتر حرب دمکرات برگزار شده بود در بعضی شهرها منجر به آتش کشیده شدن دفتر این حزب نیز شد.
با وقوع این تظاهرات حزب دمکرات احزاب مخالف را مسئول اتفاقات دانست اما اعضای جنبش تغییر اعلام کردند که: «جنبش تغییر به‌صورت سیستماتیک از اعتراضات حمایت نکرده است، اما اهداف اقتصادی و سیاسی معترضان همان اهداف اقتصادی و سیاسی جنبش تغییر است و در عمل درخواست‌های معترضان، منطقی و قانونی است.»
سایر احزاب سیاسی نیز نسبت به اظهارات حزب دمکرات واکنش نشان دادند. به دنبال این اتفاقات حزب دمکرات از حضور رئیس پارلمان و نزدیک به یک چهارم نمایندگان آن که وابسته به جنبش تغییر هستند به اربیل که پارلمان در ان قرار دارد خوداری کرد و باعث انتقادات و اتهامات گسترده ای از جمله دیکتاتوری به حزب دمکرات و شخص بارزانی شده است و بحران سیاسی این اقلیم را پیچیده تر کرده است.
البته قابل ذکر است که اقلیم کردستان عراق علاوه بر بحران سیاسی دچار بحران مالی نیز به دلایل فراوانی می باشد که از جمله این دلایل می توان به کاهش قیمت نفت، جنگ با داعش، اختلافات با دولت مرکزی را نام برد.
سوم؛ مطالبه ویژه احزاب است، آن‌ها تأکید می‌کنند که حاضر به تمدید دوساله ریاست بارزانی در اقلیم کردستان هستند، اما در مقابل، خواهان دریافت امتیازهایی می‌باشند، از جمله در دست گرفتن مناصب حساس دیگر حکومتی از جمله نخست‌وزیر، وزارت منابع طبیعی (نفت)، وزارت داخلی، نمایندگی‌های خارج از کشور، منصب ریاست شورای امنیت اقلیم (نهادهای امنیتی). این احزاب وجود اکثریت این مناصب در دست حزب دمکرات که از ۱۱۰ کرسی پارلمان کردستان ۳۸ کرسی را در اختیار دارد و در مقابل ۶۵ درصد مناصب را در اختیار گرفته ناعادلانه و نامتوازن می‌دانند.
به هر حال مردم از وضعیت موجود ناراضی هستند؛ و اقلیم کردستان عراق دارای بحران های سیاسی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی بسیاری است، بنا به گزارش سازمان شفافیت بین‌الملل، هم‌اکنون این اقلیم با ۴۱ بحران مختلف دست‌به‌گریبان است. عدم حل بحران‌ها وضعیت موجود را به دنبال داشته است.
حقوق کارمندان و حقوق‌بگیران دولت اقلیم کردستان نزدیک به چهار ماه است که پرداخت‌نشده و هیچ نهادی خود را جوابگوی مطالبات مشروع مردم نمی‌داند. وضعیت به‌ویژه در سلیمانیه و شهر قلعه دیزه به نقطه بحران رسیده و از کنترل خارج گردیده است.
سیاسیون کرد باید بدانند که وضعیت حساس‌تر از آن است که بخواهند با متهم کردن یکدیگر از زیر بار مسئولیت شانه خالی کرده و اتهام‌پراکنی در این شرایط وضعیت را بحرانی‌تر می‌کند و باید مسئولانه با وضعیت موجود برخورد کرد تا گسترش نیابد و از کنترل خارج نشود.
شاید آن روز که مسعود بارزانی رویای تجزیه عراق و استقلال اقلیم کردستان از عراق را در سر می پروراند، فکر آن را هم نمی کرد که مدتی بعد باید به فکر راهی برای جلوگیری از تجزیه اقلیم کردستان و رسیدن به راه حل با سایر احزاب سیاسی برای ماندن در قدرت باشد.
بارزانی که روزی به پشتوانه دلارهای نفتی و حمایت های آمریکا و حاکمان عرب منطقه بر طبل استقلال می کوبید امروز برای حل مشکلات اقتصادی خود دست به دامن بغداد و دولت مرکزی عراق شده است.
حمزه خسروی- فعال دانشجویی
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.
ارسال نظرات