بازنگری رسانه‌ها و حمایت از حرفه رسانه موجب استقبال این رشته دانشگاهی می‌شود

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، امروز در دنیایی به سر می بریم که شاهد وقوع انفجار اطلاعات در آن هستیم و دیگر امروزه از اصطلاح دهکده جهانی و حتی کلبه جهانی هم بسیار پیشی گرفته ایم؛ بطوری که اخبار چهار گوشه دنیا در کف دست انسان در قالب گوشی های هوشمند قرار گرفته و خبرها با عبور از محدودیت‌های زمانی و مکانی در اختیار افراد قرار می گیرد.

به همین منظور، به سراغ رسول مرادی، مدرس دانشگاه، کارشناس رسانه و مسائل سیاسی رفتیم و با وی به گفت و گو نشستیم.

آنچه در زیر می آید مشروح گفت و گوی خبرگزاری دانشجو با این مدرس رسانه، کارشناس رسانه و مسائل سیاسی است:

رسانه ها به چه برنامه هایی برای قدرت نفوذ در جامعه نیاز دارند؟

در این عصر، رقابت کشورها دیگر از جنگ سخت و استعمار کهن و نو گذشته و به استعمار فرانوین رسیده که در آن ذهن انسان‌ها به تسخیر در می آید.

در این دنیای پیچیده اطلاعاتی جامعه ای موفق خواهد بود که در عرصه ارتباطات هوشمندانه تر، با برنامه تر و موفق تر عمل کند.

در جوامع امروزی که از رسانه ها به عنوان رکن چهارم دموکراسی یاد می شود، با توجه به تغییر و تحول بسیار سریع و فراوان رسانه ها در ابعاد کمی و کیفی، تکثر و تعدد رسانه ها و همچنین تغییر ذائقه مخاطبان و افزایش آگاهی آنان کار اهالی رسانه بسیار حساس تر و دشوارتر شده است.

در دنیای مدرن و پست مدرن امروزی رسانه ها تأمین کننده خوراک فکری مردم هستند؛ از این رو رقابت بسیار گسترده و تنگاتنگی بین رسانه ها شکل گرفته است.

وضیعت فعالیت رسانه های استان کرمانشاه در چه سطح وکیفیتی می بینید؟

بخش‌هایی از عملکرد رسانه ها در داخل کشور و به تبع آن در استان کرمانشاه بر اساس برخی از آمارها در حال حاضر در کشور حدود ۷۰۰۰ رسانه دارای مجوز داریم که البته همه این رسانه ها فعال نیستند و در استان کرمانشاه نیز با داشتن حدود 108 سال سابقه مطبوعاتی هم اکنون نزدیک به 30 نشریه و مطبوعه و حدود 16 خبرگزاری غیر از سایت‌های خبری فعالیت دارند هر چند با توجه به جمعیت استان می طلبد که تعداد این رسانه ها افزایش یابد.

که متاسفانه رسانه های ما در بحث کمی و بویژه کیفی با نقطه مطلوب بسیار فاصله دارند و به نیازهای مخاطبان خیلی نتوانسته اند پاسخ مناسب دهند.

انقلاب شکوهمند اسلامی ایران یک مکتب و الگوی جهانی برای کشورهای آزاده است و آرمان گرایی یکی از گفتمان های اصلی این انقلاب است در این میان آیا رسانه های ما بعنوان ابزار مهم آگاهی بخشی توانسته اند بخوبی انقلاب و اندیشه های والای آنرا به دنیا معرفی کنند؟!

رسانه های ما حتی در خیلی مواقع برای مخاطبان داخلی هم خیلی حرفی برای گفتن ندارند و برخی از اخبار و مطالب آنان تکراری و کلی گویی است.

مثلا شما اگر در یک روز مشخص اخبار یک خبرگزاری یا نشریه و یا یک بخش خبری رادیو و یا تلویزیون را پیگیری کنید دیگر خیلی نیاز نیست دیگر خبرگزاری‌ها ، نشریات و یا شبکه های رادیویی و یا تلویزیونی را دنبال کنید؛ چرا که اغلب خبرهای آنها تکراریست و عمده تفاوت در چینش اخبار و بعضا نحوه تنظیم آن است.

پایین بودن آمار اخبار واقعی و بویژه گزارشهای تولیدی یکی از مشکلات رسانه های ماست بطور مثال اگر در کرمانشاه در یک هفته هر نشریه و خبرگزاری فقط یک گزارش تولیدی منتشر کنند در یک هفته شاهد انتشار حدود 45 گزارش تولیدی در زمینه های مختلف خواهیم بود؛ این در حالی است که در یک هفته شاید تعداد گزارش‌های تولیدی در استان به تعداد انگشتان یک دست هم نرسد.

علت پایین آمدن سطح کیفی و کمی رسانه به نظر شما چیست ؟

در کشور و در استان کرمانشاه فعالان رسانه ای متعهد و متخصصی داریم که خیلی از این اهالی رسانه انگیزه چندانی برای کار ندارند.

بی انگیزه گی دلایل متعددی دارد که یکی از مهمترین آن ها مشکلات اقتصادی و معیشتی اهالی رسانه است؛ به گونه ای که بسیاری از نشریات ما حتی برای تأمین هزینه چاپ و پرداخت حق الزحمه همکاران خود مشکل دارند و نمی توانند بصورت منظم منتشر شوند. عدم وجود امنیت شغلی، پایین بودن میزان یارانه مطبوعات، نداشتن مسکن و مشکل بیمه اهالی رسانه از جمله مهمترین مشکلات پیش روی فعالان رسانه است.

 وی افزود: مسئولان مربوطه که سه وظیفه اصلی هدایتی، حمایتی و نظارتی را بر رسانه ها دارند وظایف خود را بخصوص در زمینه های حمایتی و هدایتی بخوبی انجام نداده اند و با توجه به اهمیت رسانه و سختی این شغل می طلبد که متولیان امر بصورت فوری و جدی به مشکلات این قشر پر زحمت، فراموش شده و بی ادعا رسیدگی کنند و فقط در روز خبرنگار بصورت نمادین و برای خالی نبودن عریضه به ذکر مصائب آنان نپردازند؛ بلکه این قشر فرهیخته نیاز به اقدام عملی برای حل مشکلاتشان دارند و بطور قطع هزینه ای که برای اصحاب رسانه صرف شود، یک سرمایه گذاری به جا و لازم برای جامعه است و البته در این راستا خود اهالی رسانه و صنف مطبوعشان هم باید هم افزایی و پیگیری بیشتر و بهتری داشته باشند.

کرمانشاه با داشتن سابقه مطبوعاتی دیرین و شیرین و بعنوان مرکز غرب کشور هنوز فاقد یک چاپخانه رل است و در حال حاضر خیلی از مطبوعات ما باید در چاپخانههای همدان چاپ شوند.

هنوز رسانه ای های ما باید دغدغه تأمین هزینه رسانه را به شدت احساس کنند و برای سرپا نگه داشتن رسانه و زندگیشان به شغل‌های دوم و سوم پناه ببرند.

به نظر شما بزرگترین مشکل در رسانه ها ی استان چیست؟

یکی از مشکلات رسانه ها ورود افراد غیر مرتبط به این عرصه حساس و مهم می دانم. در مشاغل مختلف حتی مشاغل خدماتی شرایط و مکانیزم هایی برای جذب افراد وجود دارد و این در حالیست که در رسانه های ما معمولا به روی هر فردی باز است و شرایط و فیلترهای حداقلی هم برای ورود به رسانه وجود ندارد به گونه ای که امروز شاهد هستیم رسانه ها به تسخیر بازاریاب ها و افراد غیر رسانه ای در آمده است و این موضوع موجب پایین آمدن کیفیت رسانه و سرخوردگی اهالی واقعی رسانه ای شده است و روی نیاوردن برای تحصیل دانشگاهی این رشته موجب ازبین رفتن جایگاه واقعی رشته و حرفه خبرنگاری می شود. امیدوارم مسئولان مربوطه ای که متولی انجام امور اهالی فرهیخته رسانه ای شده اند هم در این زمینه اقدام لازم را انجام دهند تا فضای رسانه ای به سمت حرفه ای حرکت کند.

 رسانه ها و دست اندرکاران آن باید در خصوص ارایه آموزش حرفه ای به فعالان آن اقدام لازم را نیز به عمل آورد و در عصر کنونی که عصر دانایی هم نام گرفته و در بیشتر مواقع حتی مخاطبان و مردم یک گام از رسانه ها جلوتر هستند، دیگر هیچ توجیهی برای آموزش گریزی وجود ندارد.

انتقاد شما از اصحاب رسانه چیست؟

از دیگر مشکلات عمده حوزه رسانه که مورد انتقاد است می توان به دولتی شدن و وابستگی آنها به ادارات و ... اشاره کرد که علت عمده بروز این موضوع هم به ضعف بنیه مالی رسانه ها بویژه مطبوعات است. مطبوعاتی که حیات آنان به آگهی ها وابسته است؛ از این رو به دنبال چاپ آگهی ادارات و ارگان‌ها هستند. نشریات برای قطع نشدن این آگهی ها بیشتر به تریبونی برای دولت و ادارات و نهادهای زیر مجموعه آن تبدیل شده و صدای مردم را کمتر منتشر می کنند که این موضوع زیبنده نیست و باید برای اقتصاد رسانه ها رویکردی مناسب را در پیش گرفت.

و دیگر انتقاد اینکه ما فعالان رسانه ای متاسفانه در خیلی از موارد، رویدادهای مهم را بجای بررسی عمیق و واکاوی مسائل بیشتر بصورت احساسی و مقطعی به آن می پردازیم.

پیشنهادات شما برای رسانه ها چیست ؟

امروزه با ظهور و گسترش شبکه‌های اجتماعی مجازی که محدودیتهای مختلف مانند محدودیت زمانی و مکانی را از میان برداشته است رسانه ها از رادیو و تلویزیون گرفته تا نشریات و خبرگزاریها برخی از کارکردهای خود مانند سرعت در انتشار خبر را از دست داده اند و در این زمینه از این شبکه های مجازی عقب افتاده اند در این شرایط رسانه هایی می توانند به حیات خود ادامه دهند و مخاطبان خود را از دست ندهند که خبرهای مهمتر جامعه هدفش را بخوبی و بصورت حرفه ای تحلیل و لایه شکافی کنند؛ چرا که شبکه های اجتماعی معمولا بیشتر جنبه اطلاع رسانی را دارند و واکاوی خبرها یک وظیفه مهم برای رسانه ها به شمار می رود.

راهکارهای تقویت رشته خبرنگاری در دانشگاه ها چیست ؟

شاید مجموعه مشکلات پیش روی رسانه ها علتی شده تا جوانان برای تحصیل در رشته خبر در دانشگاه‌ها نسبت به رشته های دیگر خیلی رغبت ندارند هر چند که در همین مرکز فرهنگ و هنر دانشگاه جامع علمی کاربردی کرمانشاه اخیرا رشته خبرنگاری راه اندازی شده و شواهد گویای آن بود که استقبال جوانان از آن در حد انتظار نبود و مشکل عدم اسقبال از رشته خبرنگاری در دانشگاه را می توان به نبود حمایت های شغلی در آینده دانست.

در پایان با قدردانی از زحمات و تلاش تمام فعالان عرصه خبر و اطلاع رسانی، به مقوله ضرورت رعایت کامل اخلاق رسانه ای از سوی رسانه ها و نهادینه شدن فرهنگ نقد پذیری هر چه بیشتر در مسئولان و مدیران اشاره می کنم و برای توسعه جامعه ابتدا باید افکارمان را توسعه دهیم و در این راستا رعایت اخلاق حرفه ای و نهادینه شدن نقدپذیری ضرورتی اجتناب ناپذیر است.