مقایسه ایران و هند در تعداد پرونده‌های قضایی/ اصحاب رسانه، قانون «انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» را بخوانند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از مشهد، عباس شیخ الاسلامی امروز در کارگاه «دانستنی‌های عمومی حقوق و جزا در حوزه رسانه و روابط عمومی» که در دانشگاه آزاد مشهد برگزار شد، با بیان این نکته که بحث حقوق ارتباطات جمعی بحثی جدید است که در کشور ما به آن پرداخته نشده است، گفت: مشهد به دلیل جایگاه خاصی که در امر رسانه و ارتباطات دارد توان داشتن چنین رشته‌ای را در دانشگاه‌های خود دارد و امید است که برگزاری این کارگاه بتواند به ایجاد چنین رشته‌ای کمک کند.

وی ادامه داد: چنانچه روابط عمومی را ایجاد هدفمندی میان سازمان و مخاطب تعریف کنیم در واقع این هدفمندی به این معناست که اعتمادی متقابل و منفعتی مشترکی بین مردم و سازمان باید ایجاد شود.

رئیس دانشگاه آزاد خراسان رضوی ابزار اصلی روابط عمومی را رسانه دانست و بیان کرد: محتوای رسانه رعایت حقوق و قوانین است که باید این حقوق اعلام شود در غیر این صورت با مشکل مواجه خواهد شد.

شیخ الاسلامی با اشاره به این مطلب که روابط عمومی‌ها نیازمند مهارت‌هایی همچون نحوه مقابله با بحران، برنامه ریزی، انعکاس اطلاعات، مهارت‌های حقوقی و غیره می‌باشند، تصریح کرد: حقوق دارای تعاریف متعددی است و به طور کلی مجموعه مقرراتی است که برای ایجاد نظم در اجتماع تعریف می‌شود و هدف آن نیز برقراری نظم عمومی می‌باشد.

وی در ادامه گفت: در حقوق دو گرایش اصلی به نام حقوق عمومی و حقوق خصوصی داریم که ارتباطات در هر دوی این حوزه‌ها جای می‌گیرد.

رئیس دانشگاه آزاد خراسان رضوی تاکید کرد: در اسلام و در عقل، اصل بر آزادی است، بنابراین حقوق باید حداقلی باشد و نه حداکثری، چراکه چنانچه حداکثری باشد به آزادی افراد لطمه وارد خواهد شد.

حقوق استثناست نه یک قاعده اصلی

شیخ الاسلامی ضمن تاکید بر این مطلب که حقوق استثنا است و یک قاعده اصلی تلقی نمی‌شود، خاطرنشان کرد: به همین دلیل در قوانین نباید مدام سخن از ممنوعیت و محدودیت گفت؛ اما این در حالی است که در رسانه و مطبوعات ما محدودیت بسیار است.

وی با بیان این‌که در حقوق، حقوق مدنی اصل است و حقوق جزا استثنا، تصریح کرد: در کشور ما بیش از این‌که حقوق مدنی مورد توجه قرار گیرد، بر حقوق جزا تاکید شده، به همین دلیل است که تعداد پرونده‌های قضایی در کشور ما بسیار است.

رئیس دانشگاه آزاد خراسان رضوی افزود: ایران با دارا بودن 80 میلیون جمعیت حدود 15 میلیون پرونده قضایی و دو هزار عنوان مجرمانه است در حالی که هند با دارا بودن یک میلیارد جمعیت تنها دارای دو میلیون پرونده قضایی و 700 تا 800 عنوان مجرمانه است!!.

شیخ الاسلامی با تاکید بر این موضوع که چند سال پیش آیت الله شاهرودی یک لایحه به نام لایحه جرم زدایی را مطرح کرد که متاسفانه به جایی نرسید، بیان کرد: در کشور انگلستان چنانچه به فردی توهین شود این عمل فرد اقدامی مجرمانه نیست؛ اما مسئولیت مدنی دارد که باید جبران خسارت شود. به طور مثال روزنامه گاردین دارای 20 وکیل است که این وکلا قبل از این‌که نشریه برای چاپ برود آن را مطالعه می‌کنند تا مجبور نباشند جبران خسارت کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود اخلاق را اصلی دیگر در حقوق خواند و خاطرنشان کرد: اخلاق مهم‌تر از حقوق است؛ به طوری که گاهی در دنیا مشاهده می‌کنیم که کدهای اخلاقی جای برخی قوانین را گرفته است و حتی روابط عمومی‌ها می‌توانند مرامنامه اخلاقی بنویسند و خود را ملزم به رعایت آن بدانند، البته ضمانت اجرای این مرامنامه حقوق نیست، بلکه اخلاق و وجدان آدمی است.

رئیس دانشگاه آزاد خراسان رضوی در ادامه گفت: امروز در جامعه ما توهین جرم محسوب می‌شود و قانونگذار برای این عمل مجازات در نظر گرفته است که مشاهده می‌کنید علی‌رغم جرم خواندن این عمل و تعیین مجازات برای آن، جواب نداده است؛ اما چنانچه بتوانیم سازوکار را به نحوی بچینیم که کدهای اخلاقی روی کار بیایند و به جای این‌که این اعمال را جرم تلقی کنیم برای آن مسئولیت مدنی تعریف کنیم، بهتر جواب خواهد داد.

شیخ الاسلامی با اشاره به این مطلب که رسانه کارکردهای بسیار دارد که یکی از این کارکردها امر به معروف و نهی از منکر است، خاطرنشان کرد: روابط عمومی  و رسانه وسیله بالا بردن آگاهی و اطلاعات و همچنین تحقق دموکراسی می‌باشد.

ماهیت رسانه دسترسی آزاد به اطلاعات، انتشار آزاد اطلاعات و حق انتقاد است

وی ماهیت رسانه را دسترسی آزاد به اطلاعات، انتشار آزاد اطلاعات و حق انتقاد برشمرد و بیان کرد: در وزارت اقتصاد کشور سوئد زیر زمینی وجود دارد که همیشه یک برگ از اسناد مالی این کشور به این زیر زمین منتقل می‌شود. در این مکان خبرنگاران به بررسی اسناد مالی می‌پردازند. روزی یکی از این خبرنگاران سندی را می‌یابد که در آن سند ذکر شده وزیر اقتصاد این کشور به همراه خانواده خود و یک مهمان خارجی برای صرف شام و با هزینه سازمان به رستوران می‌رود.

رئیس دانشگاه آزاد خراسان رضوی ادامه داد: این خبرنگار کتباً با وزیر اقتصاد تماس برقرار می‌کند و علت این تخلف را جویا می‌شود. وزیر در جواب می‌گوید شما خبرنگار دقیقی نیستید قانون به من اجازه داده که چنانچه مهمان خارجی داشتم وی را با هزینه سازمان به رستوران ببرم. خبرنگار به او می‌گوید: قانون به شما اجازه داده به خانواده شما که اجازه نداده، وزیر پاسخ می‌دهد ما علاوه بر قانون مسئله‌ای به نام عرف را نیز داریم. طبق عرف چنانچه مهمان خارجی داشته باشید بهتر است که برای پذیرایی از وی خانواده خود را همراه کنید.

شیخ الاسلامی در بخش دیگری از سخنان خود خواندن قانون «انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» را برای اصحاب بسیار مهم دانست و بیان کرد: این قانون در سال 88 مصوب شده؛ اما متاسفانه اصحاب رسانه اطلاعات دقیقی از این قانون ندارند.

وی در پایان به معرفی دو کتاب در عرصه قانون مطبوعات پرداخت و خواندن دو کتاب «بررسی جرایم مطبوعاتی» و «بررسی سیاست جنایی ایران و انگلستان در جرایم رسانه‌ای» به اصحاب رسانه و مطبوعات را توصیه کرد.