مرد «مؤدب و باهوش» کار دست روحانی داد/ چرا سناتورهای آمریکایی زیر میز توافق هسته‌ای زدند؟

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو –محمد آزادی، رئیس سازمان انرژی اتمی گفته: «در خلأ کار نکردیم، پیش‌بینی‌های لازم را انجام داده اما فعلاً نمی‌خواهم بگویم چه خواهیم کرد.» صالحی تأکید کرده مصوبه‌ی اخیر کنگره نقض صریح برجام است؛ وی هم‌چنین گفته روحانی و دولتش به‌دقت روند اجرای ایسا (ISA) را زیر نظر داشته و قبلاً در جلسه‌ای ترتیبات مناسب برای اقدام متقابل را تعبیه کردند. قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه هم علی‌رغم آن‌که تمدید تحریم‌ها را نقض برجام می‌داند، اما توپ رونمایی از بسته‌ی «اقدامات متقابل» را به زمین هیأت نظارت بر برجام انداخته است.

صالحی تا امروز عالی‌ترین مقام دولتی است که در برابر اقدام مجلسین ایالات متحده واکنش نشان داده؛ با این وجود شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی پیشتر تصویب ایسا را «لگد زدن به برجام» توصیف کرده و اقدامات متقابل ایران برای آمریکایی‌ها را "مبهوت‌کننده" خوانده بود. ظریف وزیر امور خارجه هم خردادماه سال‌جاری در بهارستان گفته بود به آمریکایی‌ها تذکر داده که تمدید «ایسا» صراحتاً نقض برجام است.

چه شد؟/ تمدید تحریم‌ها علیه ایران نقض کجای برجام است؟  

99 رأی؛ فقط «سندرز» رأی نداد؛ سناتور دموکرات ایالت «ورمونت» که از سربند باختش در انتخابات درون‌حزبی، حسابی منتقد هیأت حاکمه‌ی آمریکا و البته ترامپ شده است. آن‌طور که «المانیتور» نوشته، جان کری هم عصر سه‌شنبه به مقر سنا رفته بود تا ضمن یک ملاقات خصوصی رهبران حزب را از حمایت از تمدید تحریم‌ها منصرف کند. سناتورها اما علی‌رغم تلاش‌های اوباما و دولتش و البته بی‌اعتنا به غُرغُرهای سندرز، «ایسا» را به‌رأی گذاشتند تا برخلاف مجلس نمایندگان (که یک نفر مخالف داشت)، متفقاً به‌تصویب برسد. پیرمرد اگرچه تنها ماند، ولی حاضر نشد روز پنجشنبه در بازی کثیفی که سناتورهای هر دو حزب به‌راه انداخته بودند، شرکت کند.

بند 24 برجام؛ همان‌ بندی که قرار بود همه‌ی تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای علیه ایران را لغو کند. لیست مفصل تحریم‌هایی که بنا بوده لغو شوند در ضمیمه‌ی دوم برجام است. «ایسا» همان‌جا ذیل بخش چهارم که منحصراً درباره‌ی تحریم‌های یک‌جانبه‌ی ایالات متحده بحث می‌کند، قرار دارد. تحریم‌هایی که اولین بار در سال 1996 به پیشنهاد سناتور «آلفونسو داماتو» طراحی و به امضای رئیس‌جمهور بیل کلینتون رسید.

برای اطلاعات بیشتر درخصوص «ایسا» این گزارش را بخوانید: اوباما یا ترامپ؛ چه‌کسی زودتر توافق هسته‌ای را هوا می‌کند؟   

وقتی اوبامای «مؤدب و باهوش» قانون نقض برجام را امضا می‌کند

حالا اما برخلاف تصریحات نص معاهده، «ایسا» تمدید شده و برای اجرا منتظر امضای رئیس‌جمهور آمریکا است. اوباما اگرچه بارها با تمدید تحریم‌ها در مجلسین مخالفت کرده، اما نگفته آن‌را وتو می‌کند. حتی درصورت چنین اقدامی، طرح دوباره به رأی گذاشته می‌شود و اگر بتواند آرای بیشتر از دو-سوم نمایندگان را جمع کند، غیرقابل وتو خواهد شد. اتفاقی که ابداً دور از ذهن نیست؛ وقتی 419 رأی موافق کنگره (در برابر فقط یک مخالف!) و 99 رأی سنا را در کنار هم قرار بدهیم عزم جزم قانون‌گذران آمریکایی را از هر دو حزب برای لگد زدن به برجام نمایان خواهد شد.

کار تمام شده، این آخر برجام است؛ باراک اوباما حتی اگر می‌خواست نمی‌توانست آب رفته را به جوی بازگرداند. او به‌زودی سند نقض توافق هسته‌ای را امضا خواهد کرد؛ مردی که روحانی وی را سرخوشانه «مؤدب و باهوش» می‌نامید.

چرا سناتورهای آمریکایی زیر میز برجام زدند؟

«تصویب این قانون به‌این خاطر اهمیت دارد که دولت فعلی توسط ایران با تهدید به بیرون کشیدن از توافق هسته‌ای گروگان گرفته شده است. اوباما چشم‌هایش را روی تأثیری که رفتار این کشور بر تغییر معادلات قدرت در خاورمیانه‌ی بزرگ می‌گذارد، بسته.» این‌ها را میچ مک‌کانل رهبر اکثریت سنا در یک سخنرانی گفته؛ وی با اشاره به روی کارآمدن دولت جمهوری‌خواه ترامپ اضافه کرد: «من امیدوارم دولت جدید و کنگره‌ی آینده بر روی سیاست تعامل با ایران تجدیدنظر اساسی کنند.»

رئیس کمیته‌ی روابط خارجی سناتور «باب کورکر» گفته: «تصویب این قانون اطمینان می‌دهد رئیس‌جمهور آینده ابزار کافی برای مقابله با رفتار خصمانه‌ی دولت ایران را در اختیار دارد.» وی که از گزینه‌های جدی تصدی پست وزارت امور خارجه در کابینه‌ی ترامپ هم هست، اضافه کرده: «روی کارمان در آینده برای هرچه پاسخگوتر کردن ایران تمرکز خواهیم کرد.»

سناتور دموکرات جونی ارنست هم گفته تصویب این قانون پیام روشنی است خطاب به ایران که ایالات متحده کمترین تلورانسی در قبال رفتارهای این کشور علیه امنیت ملی و منافع متحدینش ندارد. وی با تأکید بر تمدید هرچه سریعتر «ایسا» گفته: «من به رئیس‌جمهور توصیه می‌کنم هرچه سریعتر این قانون را امضا کند تا بتوانیم برای ترمیم امنیت کشورمان در برابر اقدامات ایران با رئیس‌جمهور آینده(ترامپ) تعامل کنیم.»

کارشناسان آمریکایی چه می‌گویند؟

تحرکات خصمانه‌ی سناتورهای دموکرات و جمهوری‌خواه علیه ایران اما در همان آمریکا هم منتقدان فراوانی داشت. از جمله «الیزابت روزنبرگ» یکی از مقامات سابق خزانه‌داری، که گفته با تصویب متفقانه‌ی «ایسا» در سنا، ایرانی‌ها به‌خوبی فهمیدند مخالفان برجام و کسانی که دوست ندارند این معامله ادامه داشته باشد، بسیارند؛ همین از اعتماد آنان به برجام و از تعلقاتشان برای اجرای آن، خواهد کاست. روزنبرگ معتقد است اتفاق روز پنجشنبه اطمینان اطراف اروپایی ماجرا را هم مثل ایرانی‌ها به طرف آمریکایی سست کرده است.

«استمرار همین تحرکات خصمانه توسط ترامپ، ایرانی‌ها را بیشتر از گذشته عصبی و نگران خواهد کرد.» ریچارد نیفو از مقامات سابق وزارت امور خارجه این‌ها را به خبرنگار هافینگتون پست گفته و تأکید کرده: «با این وجود معتقدم آن‌ها یک بازی هوشمندانه را در پیش خواهند گرفت: بلند اعتراض خواهند کرد اما اقدامی که علناً برجام را نقض کند، انجام نخواهند داد تا بتوانند احساسات جهانی و افکار عمومی را علیه ایالات متحده بسیج کنند.»

بهارستان چه خواهد کرد؟

اتحاد نمایندگان مجلسین و اتفاق جمهوری‌خواهان و دموکرات‌های «مؤدب و باهوش» در دشمنی با ایران، ساکنان بهارستان را برای اقدام متقابل به تکاپو واداشت. نمایندگان مردم این روزها ارائه‌ی دو طرح را به‌طور همزمان دنبال می‌کنند: یکی طرح ممنوعیت خرید از آمریکا با قید دوفوریت؛ و یک طرح سه فوریتی که دولت را به‌علت نقض مکرر برجام، مکلف به شکایت از ایالات متحده در مراجع ذی‌صلاح بین‌المللی می‌کند. رنجبرزاده عضو هیأت رئیسه‌ی مجلس گفته این طرح یک ماده و پنج تبصره دارد و قرار است روز یکشنبه چهاردهم آذر ماه در صحن علنی قرائت شود.

محمدجواد جمالی عضو هیئت رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی هم در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو، با اشاره به تصویب طرح تمدید ۱۰ ساله قانون تحریم های ایران در سنا، اظهار داشت: «معتقدم برجام به طور کامل توسط آمریکایی‌ها نقض شده و فکر می‌کنم باید به فعالیت‌هایمان قبل از توافق هسته‌ای برگردیم.»

وی تصریح کرد: «چنانچه رئیس‌جمهور آمریکا قانون تحریمی داماتو را که باید تا سال ۲۰۱۶ خاتمه می‌یافت، تمدید کند، تیر آخر هم به این توافقنامه شلیک خواهد شد و دولت باید با هماهنگی مجلس و سایر قوا اقدام جدی و اساسی انجام دهد.»

جمالی افزود: «به‌موجب این قانون، هر شرکت یا دولتی که بیش از ۴۰ میلیون دلار در صنایع نفت وگاز ایران سرمایه‌گذاری کند، دچار مجازات اقتصادی آمریکا خواهد شد و این مسئله به این معناست که تحریم‌ها همچنان سرجای خودش باقی است و وقتی که سرجایش است یعنی آمریکا به تعهداتش عمل نکرده و برجام نقض شده است.»