گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، در طی سالهای جنگ جهانی دوم، آمریکا از یکسو به دلیل دوری از مرکزیت جنگ و خسارت های ناشی از آن و از سوی دیگر به دلیل فروش مهمات و ادوات جنگی به کشورهای غربی، به یک قدرت اقتصادی و سیاسی تبدیل شده بود.
آمریکا با استفاده از شرایط موجود که به تضعیف قدرت کشورهای اروپایی منجر شده بود، با برگزاری کنفرانس برتن وودز (the bretton woods conference) در جولای ۱۹۴۴، توافقنامه برتون وودز با شرکت ۴۴ کشور به امضا رساند.
برتن وودز یک نظام ارزی است که طبق آن ارز دلار به عنوان ارز پایه در معاملات تجاری معرفی شد و تنها آمریکا می توانست به میزان مساوی و برابر با دلارهای منتشر شده، طلا ذخیره کند. نظام برتن وودز در واقع یک نظام پایه طلا-دلار بود.
دیگر کشورها نیز باید دلار را به‌عنوان پشتوانه نگهداری می‌کردند و در صورت ضرورت در قبال تحویل دلار از سوی آنها به آمریکا، دولت ایالات متحده موظف بود که به آنها طلا بدهد.
این توافقنامه ارزی تا سال ۱۹۷۱ ادامه داشت تا سرانجام ریچارد نیکسون رئیس جمهور وقت آمریکا در نطق تلویزیونی اعلام کرد که آمریکا دیگر به شروط تعیین شده در مذاکرات برتون وودز متعهد نخواهد ماند.
کلاهبرداری نفت دلاری (Petrodollar Scam)
دلیل لغو سیستم ارزی برتن وودز که بعدها به «شوک نیکسونی» معروف شد، تامین هزینه های جنگ ویتنام و هزینه هایی تحمیل شده به آمریکا برای حضور در جنگ سرد و حل مشکلات اقتصادی این کشور بود.
از سال ۱۹۴۴ که نظام پایه طلا-دلار شکل گرفت، آمریکا در قبال ارزی که چاپ می کرد و آن را به عنوان وام یا معاملات تجاری دیگر به کشورهای جنگ زده اروپایی میفروخت و ذخایر طلای خود را افزایش می داد.
با کم ارزش شدن ارزش دلار به دلیل جنگ ویتنام و هزینه هایی که بر اقتصاد آمریکا تحمیل شده بود، فشارها از جانب فرانسه و دیگر کشورها بر آمریکا شدت گرفت و شارل دوگل، رئیس‌جمهور وقت فرانسه درخواست غیرمنتظره‌ای را از آمریکا عنوان کرد؛ دلارهای خود را بگیرید و در مقابل آن طلا تحویل دهید. این درخواست در چارچوب قرارداد برتون وودز کاملا قانونی بود.
اما آمریکا که ۵ برابر ذخیره طلای خود دلار چاپ کرده بود، نمی‌توانست تمام دلارهای منتشر شده را با طلا معاوضه کند. رابطه دلار و طلا شکسته شد و سیستم نرخ شناور جایگزین سیستم قبلی شد.
در چنین شرایطی که نظام ارزی در پایه دلار در حال فروپاشی بود، آمریکا برگ برنده خود را رو کرد؛ یعنی عربستان!
این رژیم ارتجاع منطقه ای که بیشترین ذخایر نفتی جهان را داراست، بعد از اینکه مقام های آمریکایی در سال ۱۹۷۵ برای مذاکره به عربستان رفتند، ناگهان اعلام کرد که تمامی معاملات نفتی خود را تنها بر پایه دلار انجام می‌دهد! لذا از این پس در معادلات جهانی پشتوانه دلار طلا نبود، بلکه نفت بود.
در اینجا می توان دریافت که چرا آمریکا سالهاست که دوست ندارد نظام های سیاسی مرتجع منطقه، تغییر کند. نفتی که در اقتصاد آمریکا تبدیل به ستون خیمه دلار شده بود، به عاملی برای منازعات منطقه ای و جهانی تبدیل شد و هر عاملی که این این ستون را تهدید می کرد، به بهانه ای برای شروع جنگی جدید تبدیل میشد.
شاید اکنون بتواند دلیل حمله آمریکا به عراقی که دیکتاتور آن صدام، شروع به فروش نفت به یورو کرده بود را دریافت! زیرا با وجود بیش از ۴۰۰مرتبه بازرسی صورت گرفته توسط سازمان ملل، هیچ مدرکی مبنی بر تلاش عراق برای گسترش سلاح‌های کشتار جمعی یافت نشد.
یا دلیل کودتا در ونزوئلا و سوءقصد چندباره به جان چاوزی که تمایل به فروش نفت به واحدهای ارزی غیر دلار بود و…