گزارش/
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-سها صالح، ارزشیابی اساتید. کاری که بسیاری از دانشجویان از روی بی‌میلی و به ضرب و زور سایت آموزش که تهدید می‌کند اجازه انتخاب واحد ترم بعد را به آنها نمی‌دهد؛ انجام می‌دهند. نظرسنجی یک کانال تلگرامی در دانشگاه بوعلی سینا همدان نشان می‌دهد که 30 درصد دانشجویان این دانشگاه اطلاعات دقیقی در این سامانه وارد نمی‌کنند. اما علت بی‌میلی دانشجویان برای شرکت در این فرآیند چیست؟
دانشجویان: ارزشیابی هیچ تأثیری ندارد!
«وقتی هر ترم می‌گوییم فلان استاد بد است اما ترم بعد استاد با همان روش درسی و اخلاق، همان درس را به صورت انحصاری ارائه می‌دهد، یعنی کسی به این نظرسنجی‌ها اهمیت نمی‌دهد.» این استدلال یکی از دانشجویان درباره بی‌تأثیر بودن ارزشیابی اساتید است. استدلالی که ظاهرا بسیاری دیگر هم به آن اعتقاد دارند. هفته گذشته کانال تلگرام خبرگزاری دانشجو از دانشجویان خواست تا نظرشان را درباره تأثیرگذار بودن این کار ابراز کنند. بیش از 90 درصد 650 شرکت‌کننده در این نظرسنجی باور داشتند که این ارزشیابی هیچ تأثیری ندارد.
ارزشیابی اساتید از جنبه‌های مهم کیفیت آموزش در دانشگاه‌های مهم دنیا است. موضوعی جذاب برای پژوهشگران حوزه آموزش. بر اساس مطالعات انجام گرفته اکثـر پژوهشگران بر این باورند که ارزشیابی دانشجویان روشی معتبر، قابل اعتماد و ابزاري با ارزش براي ارزشیابی تدریس است. درواقع، ارزشیابی دانشجویان تنها شاخص تعیین کننده اثر بخشی تدریس است که اعتبار آن ها به طور کامل و قـاطع ثابـت شـده است.
مسئولان: به نظر دانشجویان اهمیت می‌دهیم
بر خلاف دانشجویان، مسئولان معتقدند این نظرسنجی‌ها اثرگذار هستند. وثوقی معاون دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف درباره نتیجه نظرسنجی خبرگزاری دانشجو می‌گوید: «این طور هم نیست نظرسنجی دانشجویان برای ارتقای پایه اساتید مورد توجه قرار میگیرد و براساس نمرات دانشجویان اساتید ارزیابی می‌شوند. شاید دلیل بی اعتمادی دانشجویان نامحسوس بودن تاثیر نظرات آنها در نظرسنجی ارزیابی اساتید است که روی آن کم کار شده است.»
طهرانچی، رئیس دانشگاه شهید بهشتی هم در این خصوص معتقد است: «اینکه نظرات دانشجویان در ارتقا و ارزشیابی اساتید در نظر گرفته نمی‌شود، اشتباه است؛ چون در دانشگاه شهید بهشتی به صورت جدی نظرات دانشجویان در روند ارتقای اساتید تاثیر دارد و در راستای مشکل و مواردی که دانشجویان مطرح می‌کنند، برای توانمندسازی اساتید، کلاس های آموزشی در نظر گرفته می شود. نکات مورد نظر دانشجویان را استخراج کرده و در اختیار اساتید قرار می دهیم.»
سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی بر اثرگذار بودن این ارزیابی‌ها تأکید دارد و می‌گوید: «نظرات دانشجویان هم در ترفیع اساتید موثر است، هم در ارتقا؛ که ترفیع اساتید به معنای پایه های سالانه و ارتقا تبدیل شدن آنها به دانشیار است. اساتیدی که در ارزشیابی علمی امتیاز پایین تر از یک حدی را کسب کنند، نه امکان ترفیع دارند و نه ارتقا.»
قانون چه می‌گوید؟
در «ماده 1» آيين‌نامه ارتقاي مرتبه اعضاي هيأت علمي دانشگاه‌ها و مؤسسه‌هاي آموزش عالي، پژوهشي و فناوري، آمده است: «در پايان هر نيمسال تحصيلي كاربرگ (الف) در اختيار هر يك از دانشجويان و طلاب هر درس قرار مي‌‌گيرد و امتياز كسب شده در هر درس شامل: (الف)- امتياز كل (حاصل از تمامي شاخص‌هاي ارزشيابي مندرج در كاربرگ)، (ب)- امتياز توان علمي – آموزشي و (ج) – امتياز رفتار علمي و اجتماعي، به شرح مندرج در كاربرگ (ب) در پرونده عضو هيأت علمي ضبط مي‌گردد. در زمان ارتقاي عضو هيأت علمي امتيازهاي سه گانه كسب شده در هر درس (حداكثر 20 امتياز) در تعداد واحد آموزشي‌آن درس ضرب مي‌گردد و از تقسيم حاصل جمع اعداد هر يك از بخش‌هاي (الف)، (ب) و (ج) بر مجموع واحدهاي تدريس شده، به ترتيب امتياز كل كيفيت تدريس، امتياز توان علمي – آموزشي و امتياز رفتار علمي و اجتماعي عضو هيأت علمي استخراج و در كاربرگ (ج) ضبط مي‌گردد.»
در «تبصره 3» این ماده آمده است: «براي ارتقاي مرتبه اعضاي هيأت علمي «مؤسسه»هاي آموزشي به مرتبه استادياري، دانشياري و استادي به ترتيب كسب حداقل 14، 15 و 16 از امتياز كل كيفيت تدريس ضروري است.» البته نظرسنجی از دانشجویان بخشی از این امتیاز کیفی است. ارزیابی دانشجویان ممتاز و کارکنان دانشگاه هم در این فرآیند موثر است.
ضرورت شفاف‌سازی
مطالعه دقیق قوانین ذکر شده به خوبی نشان می‌دهد بر خلاف تصور دانشجویان، قانون اهمیت زیادی برای ارزیابی آنها از اساتید قائل است. مشکل از اجرایی نشدن قانون است یا شفاف نبودن ساختار اداری دانشگاه‌ها؟ وثوقی می‌گوید: «شاید دلیل بی اعتمادی دانشجویان نامحسوس بودن تاثیر نظرات آنها در نظرسنجی ارزیابی اساتید است که روی آن کم کار شده است؛ اما دانشجویان بدانند که اگر براساس نظرسنجی استادی نمره کمتر از حد نصاب را کسب کند آن دانشکده یا دانشگاه موظف است درس مورد نظر را به آن استاد ارائه ندهد.»
بی‌شک احساس بی عدالتی می‌تواند عاملی مخرب در فضای آموزشی باشد. احساسی که دانشجو را نسبت به پیگیری حقوق خود بی‌انگیزه می‌کند. مسئله ارزشیابی اساتید تنها راهی است که می‌تواند دانشجویان را قانع کند که یک نظام قرون وسطایی بر دانشگاه‌های ما حاکم نیست که ملایی بر مسند بنشیند و هر کاری که می‌خواهد بکند.
ارسال نظرات