بچه سر راهی وزارت علوم این روزها چه می‌کند؟/ دانشگاهی که همیشه خواسته‌اند نباشد

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-زینب امیدی، از چند سال پیش حرف ادغامش با دانشگاه فنی حرفه‌ای مطرح شد، سال گذشته تصمیم گرفتند بسیاری از کد رشته هایش را حذف کنند، امسال وزارت بهداشت اعلام کرد رشته‌های علوم پزشکی این دانشگاه فاقد مجوز است و توکلی مشاور سازمان سنجش هم می‌گوید با توجه به ظرفیت ۱۸۱ هزار نفری پذیرش در دوره‌های کارشناسی این دانشگاه، امسال فقط ۷۲ هزار نفر یعنی کمتر از نیمی از این ظرفیت ثبت نام کرده اند. «دانشگاه علمی کاربردی» روزهای خوبی را سپری نمی‌کند و بیشتر شبیه یک بچه سر راهی برای وزارت علوم شده است تا دانشگاهی که روزی با هدف افزایش سطح مهارت شاغلین بخش‌های مختلف اقتصادی و افزایش مهارت‌های حرفه‌ای دانش‌آموختگان مراکز آموزشی تاسیس شده بود!

سریال ناتمام ادغام دو دانشگاه

بحث ادغام دو دانشگاه جامع علمی کاربردی و فنی و حرفه‌ای که گفته می‌شود رسالتی شبیه به یکدیگر دارند، از زمانی قوت گرفت که فرجی دانا وزیر علوم پیشین در تیرماه سال ۹۳، مسعود شفیعی را با حفظ سمت سرپرستی دانشگاه فنی و حرفه‌ای به عنوان سرپرست دانشگاه جامع علمی کاربردی منصوب کرد. خبر ادغام این دو دانشگاه یک بار توسط شفیعی تکذیب و یک بار تایید شد. وی ابتدا با رد شایعه ادغام این دو دانشگاه گفته بود این مساله که من با حفظ سمت مسئولیت دانشگاه علمی کاربردی را برعهده گرفته‌ام به معنی ادغام این دو دانشگاه نیست.

 

اما چندی بعد در بیست و دومین جشنواره سراسری فرهنگی و هنری دانشجویان دانشگاه فنی و حرفه‌ای کشور در شهریورماه سال ۹۳، ضمن تاکید بر لزوم بازنگری بر آموزش‌های دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای و موسسات علمی و کاربردی، تاکید کرده بود که باید صلاحیت حرفه‌ای در کشور ایجاد شود و موسسات علمی و کاربردی و دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای را که در آینده‌ای نه چندان دور با یکدیگر ادغام می‌شوند، با حفظ ساختار‌ها و سیاست‌ها پیش ببریم و مجموعه‌ای شبیه دانشگاه MIT ایجاد کنیم.

خبر ادغام دو دانشگاه فنی و حرفه‌ای و علمی کاربردی که در زمان کوتاهی سروصدای زیادی در جامعه دانشگاهی به پا کرده بود و صف مخالفان و موافقان این طرح مقابل هم شکل گرفته بودند، پس از استیضاح فرجی دانا و سپردن هدایت سکان وزارت علوم به نجفی به عنوان سرپرست که وی نیز مخالفت صریح خود را با ادغام دو دانشگاه مذکور اعلام کرده بود، کم کم به دست فراموشی سپرده شد. سرپرست وزارت علوم در مراسم بیست و دومین سالگرد تاسیس دانشگاه جامع علمی‌کاربردی در این مورد گفته بود وقتی مسئولیت سرپرستی وزارت علوم را پذیرفتم دکتر فرجی دانا از وجود طرحی تحت عنوان ادغام دانشگاه فنی و حرفه‌ای و دانشگاه جامع علمی کاربردی خبر داد. اما من به این نتیجه رسیدم که این ادغام درست نیست و اگر قرار بود در وزارت علوم ماندگار شوم اقداماتی برای عدم ادغام این دانشگاه‌ها انجام می‌دادم.

دانشگاه سر راهی مساله این است!

دانشگاهی که تاسیس آن سال ۱۳۷۰ تصویب شده بود و اهداف بلند بالایی برایش ترسیم کرده بودند حالا از این سو به آن سو پاس کاری می‌شد. موضوع ادغام دانشگاه‌های فنی و حرفه‌ای و علمی کاربردی، با انتصاب دکتر فرهادی به عنوان وزیر علوم همچنان یک موضوع مختومه به نظر می‌آمد تا اینکه معاون آموزشی وزیر علوم در حاشیه مراسم نخستین کنگره آموزش عالی که در فروردین ۹۵ برگزار شد، مجددا به این موضوع اشاره کرد.

 

شریعتی نیاسر به خبرنگاران گفته بود: ساماندهی آموزش‌های مهارتی و ایجاد نظام یکپارچه یکی از بندهای طرح آمایش آموزش عالی است و ساماندهی آموزش‌های مهارتی لزوما به معنی تجمیع نیست؛ اما تجمیع هم یکی از گزینه‌ها است! اما اظهار نظرهای روسای دو دانشگاه در خصوص تصمیم وزارت علوم، رضایتی از اجرایی شدن این ادغام نشان نمی‌داد.

 
همچنان پس از گذشت بیش از سه سال از ماجرای این ادغام ماجرا در سکوتی که وزارت علوم اختیار کرده است در حاله‌ای ابهام به سر می‌برد. اینکه این دو دانشگاه ادغام می‌شوند یا خیر مشخص نیست. اینکه وزارت علوم بالاخره دانشگاه علمی کاربردی را می‌خواهد یا خیر مشخص نیست؛ و اینکه اگر دو دانشگاه فنی حرفه‌ای و علمی کاربردی هر دو یک کار را انجام می‌دهدند و کارشان موازی کاری است چرا باید از روز بنا اول به صورت دو دانشگاه مجزا افتتاح شوند، آن هم مشخص نیست!

ریزش ثبت نامی‌ها

پس از این ماجرا، سال گذشته بحث حذف برخی کدرشته‌ها از دانشگاه جامع علمی کاربردی، یکی از مباحثی بود که واکنش‌های زیادی را از سوی جامعه دانشگاهی مخصوصا مسئولان مراکز خصوصی این دانشگاه درپی داشت. مخالفین حذف کدرشته‌های دانشگاه جامع علمی کاربردی درمورد احتمال تعطیلی ۵۰ درصدی مراکز این دانشگاه هشدار دادند و خواستار بازنگری مجدد ارائه کدرشته‌ها به دانشگاه جامع علمی کاربردی توسط وزارت علوم بودند. آن‌ها همچنین عقیده داشتند حذف رشته‌ها از دانشگاه جامع علمی کاربردی باعث بیکار شدن جمع کثیری از کارکنان مراکز این دانشگاه می‌شود.

اعتراضی که در نهایت، محمدحسین امید، سرپرست دانشگاه جامع علمی کاربردی با ارائه آمار و اخباری به آن خاتمه داد. اما پس از گذشت یک سال و درست در بازه ثبت نام داوطلبین تازه کنکوری برای دانشگاه ها، توکلی مشاور سازمان سنجش اعلام می‌کند: با توجه به ظرفیت ۱۸۱ هزار نفری پذیرش در دوره‌های کارشناسی دانشگاه علمی کاربردی، تعداد ۷۲ هزار نفر یعنی کمتر از نیمی از این ظرفیت ثبت نام کردند. علت این ریزش چسیت؟ سوال خبرنگار ما از مسئولین دانشگاه علمی کاربردی نشان می‌دهد آن‌ها نمی‌خواهند زیر بار پذیرش این ریزش بروند.

حذف بعضی کد رشته‌ها طبیعی است/ احتمال کمی به عدم استقبال از دانشگاه علمی کاربردی می‌دهم

قاضی عسگر، سرپرست دانشگاه علمی کاربردی استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو، در این خصوص می‌گوید: «ریزش ثبت نام کنندگان به دنبال این قضیه رخ داد که در دولت‌های گذشته رشد بی رویه‌ای در ظرفیت دانشگاه‌ها رخ داد و این امر متناسب با تعداد دانشجویان کشور نبود و متاسفانه فقط به کمیت توجه می‌شد. به تبع آن این اتفاق باعث شد تا در سال‌های اخیر شاهد مشکلات بسیاری اعم از نزول کیفیت آموزش عالی و بیکاری فارغ التحصیلان در دانشگاه‌ها باشیم.»

سلجوقی، سرپرست دانشگاه علمی کاربردی استان خراسان نیز اینطور ماجرا را مطرح می‌کند که: «این بررسی نمی‌تواند به صورت مطلق برای دانشگاه علمی کاربردی صورت بگیرد بلکه باید نسبت داوطلبان در سایر دانشگاه‌ها را نیز مورد بررسی قرار دهیم و اگر نسبت کاهش ثبت نام داوطلبان در دانشگاه علمی کاربردی با سایر دانشگاه‌ها برابر باشد یعنی اتفاق خاصی نیفتاده است.

وی ادامه داد: اگر نسبت ریزش ثبت نام داوطلبین در دانشگاه علمی کاربردی بالا باشد معنی آن عدم استقبال آموزش‌های علمی کاربردی است که من این احتمال را خیلی کم می‌دانم. به نظر من دلیل اصلی این است که ترکیب جمعیتی کشور تغییر پیدا کرده است یعنی جمعیت نیروی انسانی به لحاظ سنی دچار تغییراتی گشته است و در حال حاضر بیشترین فراوانی را در سن میانسالی داریم. از طرف دیگر تعداد مراکز آموزش عالی نیز در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است که این نیز می‌تواند به پراکندگی داوطلبین برای ثبت نام در این مراکز تاثیر گذاشته باشد.»

وزات بهداشت: هیچ کدام از رشته‌های علوم پزشکی در دانشگاه علمی کاربردی مجوز ندارند

مساله مهمی که ذکر آن در این قسمت از ماجرای دانشگاه علمی کاربردی ضروری است، قول و قراری است که آقای امید سال گذشته در بحبوحه نگرانی بخش خصوصی و اعتراضات گسترده در خصوص حذف کد رشته‌های این دانشگاه داد. وی در یکی از نشست‌های خبری خود اعلام می‌کند: نگرانی‌ها درمورد حذف رشته‌ها از دانشگاه جامع علمی کاربردی باعث شد با هماهنگی‌هایی که با شورای گسترش وزارت علوم صورت گرفت، رشته‌های دانشگاه علمی کاربردی مجدداً مورد بررسی قرار گیرند و در نهایت پس از بررسی‌های به عمل آمده، در حال حاضر حدود ۱۵ درصد از کدرشته محل‌ها حذف شده‌اند.

سرپرست دانشگاه علمی کاربردی از سال گذشته قول پذیرش دانشجو در بیش از ۸۵ درصد از رشته‌های مهارتی پیشنهادی دانشگاه جامع علمی کاربردی داده بود و این نقطه امیدی برای ادامه حیات این دانشگاه به حساب می‌آمد. اما چند روز پیش وزارت بهداشت با انتشار خبری مبنی بر اینکه «رشته‌های دانشگاه علمی کاربردی در حوزه علوم پزشکی مجوز ندارد» آب پاکی را روی دست مسئولان این دانشگاه می‌ریزد.

بیش از ۶۵ درصد مراکز دانشگاه علمی کاربردی تا امروز توسط بخش خصوصی راه اندازی شده است. به همین خاطر سال گذشته صاحبان مراکز خصوصی از حذف برخی رشته‌ها ابراز نگرانی می‌کردند و موافقت سرپرست دانشگاه را مبنی بر پذیرش دانشجو در ۸۵ درصد رشته‌های مهارتی، دلیل قانع کننده‌ای برای پایان نگرانی‌های خود نمی‌دانستند. اما در این میان اظهار نظرهای برخی مسئولان دانشگاه علمی کابردی جالب است.

ما هنوز در رشته‌های علوم پزشکی دانشجو جذب می‌کنیم!
قاضی عسگر، سرپرست دانشگاه علمی کاربردی استان اصفهان معتقد است: «وزارت بهداشت این موضوع را بد مطرح کرده است. بسیاری از رشته‌های دانشگاه علمی کاربردی مربوط به وزارت بهداشت نمی‌شود و تن‌ها تعدادی از رشته‌های پزشکی که در شاخه تجهیزات پزشکی محسوب می‌شوند، در دانشگاه علمی کاربردی تدریس و مابقی مربوط به رشته‌های مهندسی می‌شوند.

سرپرست دانشگاه علمی کاربردی استان اصفهان ادامه داد: دانشگاه علمی کاربردی توانایی اداره رشته‌های زیر مجموعه علوم پزشکی را نیز دارد و علی رغم مطلبی که دیروز آن را اعلام کردند ما همچنان در رشته‌های زیر گروه علوم پزشکی دانشجو جذب می‌کنیم و اگر کلاس‌ها به حد نصاب برسد کلاس‌ها نیز دایر خواهد بود چرا که عده‌ای از این دانشجویان حتی اگر مدارک آن‌ها مورد تایید وزارت بهداشت نباشد و نخواهند در مراکز دولتی مشغول به کار شوند می‌توانند در بازار کار آزاد مشغول به کار شوند.»

سلجوقی، سرپرست دانشگاه علمی کاربردی استان خراسان نیز به طور کل تایید مدارک تحصیلی دانشجویان را در صلاحیت وازت بهداشت نمی‌داند و می‌گوید: آیا وزارت علوم صلاحیت تایید مدارک دانشگاه علمی کاربردی دارد یا خیر؟ اگر دارد پس مراحل تایید مدارک تحصیلی دانشجویان توسط شورای گسترش وزارت علوم باید صورت گیرد نه وزارت بهداشت و درمان.

بیچاره دانشجو
آنطور که از شواهد و قرائن پیداست هر کسی بر طبل بی عاری خود می‌کوبد و شاید رنجورترین دسته در میان این گرو کشی‌ها فقط دانشجویان دانشگاه علمی کاربردی باشند و بس. آن‌ها نمی‌دانند رشته‌ای که امسال انتخاب می‌کنند تا سال دیگر پابرجا هست یا طی بررسی‌های مسئولین ناکارآمد محسوب می‌شود و بی اعتبار؛ و یا اینکه حرف وزارت بهداشت را قبول کنند که رشته‌های پزشکی دانشگاهشان فاقد مجوز است یا برگزاری کلاس‌ها و جذب دانشجو از سوی دانشگاه؟ آینده دانشجویان چیز ساده‌ای نیست که بتوان به این راحتی با آن بازی کرد. کاش مسئولین این را به معنای واقعی کلمه می‌فهمیدند.