ششمین همایش سالانه مرزهای دانش اقتصاد توسعه به مناسبت سالگرد درگذشت استاد فقید حسین عظیمی با تاکید بر لزوم برخورد فعال با مسئله فقر و نابرابریهای ناموجه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، ششمین همایش سالانه مرزهای دانش اقتصاد توسعه با عنوان فقر نابرابری و توسعه ملی به مناسبت بزرگداشت پانزدهمین سالگرد درگذشت حسین عظیمی، استاد برجسته کشور ظهر امروز در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.
در ابتدای این مراسم کلیپی از فعالیتها و ویژگیهای برجسته حسین عظیمی در دوران تحصیل و خدمت نشان داده شد و سپس فرشاد مومنی، دبیر علمی همایش مرزهای دانش اقتصاد توسعه درباره این مراسم بیان کرد: در شرایط خطیر عمومی کشور به طور طبیعی هر انسان شرافتمند و میهن دوستی از خود میپرسد که از من و ما چه برمی آید و چه طور میتوانیم نقشی برای برون رفت از دشواریها و چالشهای کوچک و بزرگ ایفا کنیم.
وی ادامه داد: در این مسیر کاری که از این همایش برمی آید و تلاش کردیم که آن را انجام دهیم این بود که بر این اساس که بزرگترین دستاورد تمدنی بشر جستجوی پاسخ برای هر مسئلهای از طریق روش علمی است زیربناییترین چالش در شرایط کنونی کشور یعنی مسئله فقر و نابرابری را در دستور کار قرار دهیم.
مومنی اظهار داشت: این موضوعی بود که با روح حاکم بر این همایش یعنی نام و یاد استاد فقید حسین عظیمی هم راستایی داشت. همه میدانیم که شایستگی محوری عظیمی چه در ساحت نظر و چه در ساحت اخلاق و عمل حساسیت جدی او به مسئله فقر و نابرابری بود. یکی از پیامهایی که در این همایش جستجو میکنیم بازگشت به ایده راهگشایی است که نیوتن (قرار گرفتن بر شانههای پیشینیان) مطرح کرد.
وی ادامه داد: اگر در این مسیر بخواهیم گامهای اصولی برداریم (در شرایطی که کشور با حادترین مسائل اقتصادی روبروست) آنچه میتوانیم هدیه کنیم این است که برای آغاز از نقطه اصولی ذخیره دانایی موجود در دانش توسعه میگوید هیچ کشوری نمیتواند از بحرانهای دست به گریبان عبور کند مگر اینکه ابتدا بنیانهای اندیشهای شکل دهنده وضع موجود را بفهمد.
دبیر علمی همایش مرزهای دانش اقتصاد توسعه توضیح داد: مطالعات و شواهد ارزشمند ما نشان میدهد که به طور متوسط بیش از ۸۲ درصد منابع ارزی و ریالی کشور هم از نظر گستره و هم از نظر عمق بحرانهای این دوران در تمام زمینهها مثال زدنی است؛ بنابراین باید برنامه تعدیل ساختاری را زیر ذره بین گذاشت.
وی با تاکید به تمرکز بر بازارگرایی عنوان کرد: اهل علم و خرد را به مطالعه بحثهای درخشانی که نهادگراهای تاریخی داشتند دعوت میکنم. از دیدگاه آنها وقتی به سمت نابرابریهای ناموجه حرکت میکنید الگوی مسلط اجتماعی به سمت ستیز و هجو کشیده میشود.
مومنی ادامه داد: آنها به صراحت مطرح میکنند از منظر سازههای ذهنی حاکم بر چنین مناسباتی نهادهای مشوق فعالیتهای نامولد برای بقای خود و دامن زدن به مناسبات مبتنی بر ستیز به تعصبهای عقیدتی کورکورانه دامن میزنند.
مومنی گفت: اگر بخواهیم به میراث اندیشهای حسین عظیمی برگردیم توصیه میکنم که کتاب درخشان مدارهای توسعه نیافتگی را بخوانید. باید امیدوار بود که به لطف اندیشههای عظیمی ضرورت و اهمیت برخورد فعال با مسئله فقر و نابرابریهای ناموجه به عنوان برون رفت از بحرانهای کنونی استفاده شوند.
وی بیان کرد: چنین رویکردی به مسئله توسعه منحصرا از طریق برنامه ریزی امکان پذیر است. متاسفانه در برنامه تعدیل ساختاری برنامه ریزی در ایران تبدیل به یک مناسک بی روح و مضحک شد و در حالی که در آستانه تدوین برنامه ششم توسعه بعد از انقلاب نیاز کشور به یک برنامه مشارکت جویانه و عالمانه در بالاترین سطح خود را داشت، شاهد سهل انگارترین برخورد با مسئله برنامه ریزی بودیم.
دبیر علمی همایش مرزهای دانش اقتصاد توسعه گفت: برداشت حسین عظیمی این بود که راه نجات ما بازگشت نظام وار و اجرای بدون تنازل قانون اساسی است. مسئولان کشور اعلام کردند علی رغم آنکه تنها از یک سوم ظرفیت تولیدی کشور استفاده میشود، اما سه برابر بیشتر از ظرفیت زندانها بهره میگیریم.
در ادامه برنامه نشست اول تحت عنوان توانمندسازی، محور اساسی کاهش فقر برگزار شد و مقاله توانمندسازی و مسئله فقر توسط سعید مدنی، جامعه شناس و پژوهشگر حوزه فقر و نابرابری، مقاله مشاغل خرد و کوچک و مسئله فقر توسط حسن طاعی، عضو هیئت علمی و ریاست دانشکده اقتصاد و مقاله تحلیلی بر رابطه جانشینی زمان و درآمد بر پایه رویکرد قابلیت انسانی همزادی فقر درآمد و فقر زمانی در ایران توسط وحید محمودی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ارائه شد.
سعید مدنی در ارائه مقاله خود با بیان اینکه به جای واژه توانمندسازی از واژه مقتدرسازی استفاده میکند، اظهار داشت: مقتدرسازی در بسترهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، معانی متفاوت و در هر حال ارزش ذاتی و راهگشا دارد.
وی ادامه داد: مقتدرسازی با هر دو سطح فردی و اجتماعی مرتبط بوده و ماهیت آن آزادی انتخاب و عمل است.
مدنی با اشاره به تعریف عام مقتدرسازی گفت: مقتدرسازی فرآیندی است پویا و خودجوش از متن بافت فرهنگی اجتماعی یک جامعه که به افراد و جوامع افزایش قدرت و توانایی میدهد تا بتوانند برای بهبود وضعیت زندگی خویش اقدام کنند.
وی همچنین در ادامه ارائه خود تعریفی کلی از مقتدرسازی بیان کرد و گفت: گسترش داراییها و قابلیتهای فقرا برای مشارکت در مذاکره با نفوذ و اثرگذاری بر کنترل، جلب توجه نهادهای پاسخگو که بر زندگی آنان اثر میگذارد تعریف کلی مقتدرسازی است.
وحید محمودی نیز در ارائه مقاله خود بیان کرد: طبق تحلیلهای استاندارد موضوعات درآمد و فراقت فرد میتواند بین ساعات کار و فراقت جانشینی انجام دهد تا میزان درآمد و دستمزد و در نتیجه مطلوبیت خود را افزایش دهد.
در انتهای نشست اول طاعی به مقالات دورههای گذشته همایش اشارهای داشت و درباره توسعه کسب و کارهای خرد و کوچک براساس گسترش اشتغال پذیری دانش آموختگان جوان توضیح داد.
سپس نشست دوم با عنوان کاهش فقر پیش نیاز توسعه ملی آغاز شد و به ترتیب فیروزه خلعتبری مقاله کیفیت فقر برای توسعه ملی، بایزید مردوخی مقاله مدیریت تغییر و نگاه به آینده پیش نیاز توسعه ملی و زهرا ذاکری مقاله نابرابری منطقهای به مثابه عنصر تهدیدکننده توسعه ملی را ارائه کردند.
در پایان این مراسم میزگرد پیش نیازهای شکل گیری فرآیند پایدار توسعه ملی در ایران تشکیل شد و در آن علی رضاقلی، فرشاد مومنی و محسن رنانی به بررسی موضوع پرداختند.