چگونه ازامتحانات خرداد ماه در ماه مبارک رمضان سربلند بیرون بیاییم؟

 به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، ماه رمضان ماهی است که قرآن در آن نازل شده برای هدایت بشر و برای راهنمایی و امتیاز حق از باطل، پس هر که دریابد ماه رمضان را باید آن را روزه بدارد، و هر که ناخوش یا در سفر باشد (به شماره آنچه روزه خورده است) از ماههای دیگر روزه دارد، که خداوند برای شما حکم را آسان خواسته و تکلیف را مشکل نگرفته و خواسته تا اینکه عدد روزه را تکمیل کرده و خدا را به عظمت یاد کنید که شما را هدایت فرموده باشد که (از این نعمت بزرگ) سپاسگزار شوید. (سوره بقره آیه 185)

از همان ابتدای دوران تحصیل اگر معلمان شرایطی را ایجاد می‌کردند که ناگزیر به دادن دو امتحان در یک روز می‌شدیم، نسبت به آن اعتراض می‌کردیم. از آن نظر که هم زمان مطالعه کم می‌شود و هم به قول بچه‌های مدرسه با هم قاطی می‌کنیم. خلاصه که سخت می‌شود و همیشه طوری با معلمانمان چک و چانه می‌زدیم که دو امتحان را در یک روز ندهیم؛ اما امسال در یک ماه دو نوع امتحان داریم؛ امتحانات درسی و معنوی. خیلی هم شور و شوق داریم که در هر دو امتحان سربلند بیرون بیاییم.

حوالی خرداد ماه هر سال برای دانش‌آموزان و برخی دانشجویان زمان آزمون فرا می‌رسد. خصوصا دانش‌آموزان، که ثمره یک سال تلاش خود را در امتحانات پایان ترم و بعضا امتحانات نهایی کشوری می‌بینند. در چرخش ماه‌های قمری، امسال به نقطه‌ای رسیده‌ایم که ماه امتحانات مدرسه و دانشگاه با ماه امتحان الهی مصادف شده‌اند.

چند روز پیش وزیر آموزش و پرورش گفت: «با توجه به فرارسیدن ماه مبارک رمضان، در دوره ابتدایی اگر تدریس کتاب‌ها و ارزشیابی تا پایان اردیبهشت ماه به پایان برسد، نیازی نیست دانش‌آموزان در خرداد ماه در مدرسه حضور پیدا کنند.»

در گزارش امروز و فردا به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.

عادات ساعات خواب و تغذیه در ماه رمضان خصوصا برای قشر نوجوانان به گونه‌ای متفاوت از روزهای معمول است. در ایام ماه مبارک رمضان نحوه استراحت و بیداری نوجوانان غالبا به این صورت است که آنان از افطار تا سحر را بیدار هستند و بعد از اذان را تا نزدیک ظهر استراحت می‌کنند. این در حالی است که در ایام امتحانات دانش‌آموزان ناگزیر هستند ساعات آغازین روز را در جلسه امتحان باشند و بعد از آن را هم در خانه به مطالعه بپردازند.

حمیدی یک دانش‌آموز دوره متوسطه دوم در گفت‌و‌گو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «در سال‌های گذشته، ماه رمضان پس از امتحانات خرداد ماه بود و روزه داری در ایام ماه رمضان مصادف با امتحانات نبود، اما امسال ناگزیر هستیم که برخلاف سال‌های گذشته روز را هم به دادن امتحان و بعد از آن مطالعه بپردازیم.»

وی همچنین ادامه می‌دهد: «اما به اعتقاد من روزه‌داری در شرایط دشوار امتحانات پاداشی بیشتر خواهد داشت و خدا هم ما را در پشت سر گذاشتن هر دو امتحان یاری خواهد کرد.» می‌توان هم روزه گرفت و از برکات و معنویات این ماه مهربان استفاده کرد و هم سرحال بود و به درس خواندن و تکالیف رسید. خاصه برای دانش‌آموزان که سن و سال کمتری دارند، نیاز است که والدین نکاتی را به فرزندان خود گوشزد کرده و در رسیدن به الگوی موثر و مفید آنها را یاری کنند و البته بخشی از مسئولیت نحوه مدیریت امتحانات دانش‌آموزان به عهده اولیا مدرسه نیز می‌باشد.گرچه وزیر آموزش و پرورش در اقدامی پسندیده مدارس ابتدایی را به شرط به پایان رسیدن تدریس کتاب‌ها مجاز به عدم حضور در خرداد ماه اعلام کرد.

ماه مبارک رمضان از راه می‌رسد، ماه روزه‌داری، ماهی که به طور خاص به خداوند مهربان منسوب شده است و با برکت، رحمت و مغفرت همراه است. ماه نزول قرآن، دربردارنده شب با عظمت قدر، ماهی که افضل ماه‌های سال است و روزها و شب‌های آن و ساعات و لحظات آن برترین زمان‌ها می‌باشد. مصادف شدن ماه مهمانی خداوند با ایام امتحانات برای دانش‌آموزان سختی‌هایی را به همراه دارد. با این وجود دانش‌آموزان ما نیازمند مدیریت هم در خانه و هم در مدرسه هستند. از این رو پای گفت‌و‌گو با مدیران مدارس می‌نشینیم تا تدابیر اندیشه شده برای موفقیت دانش‌آموزان در این ایام را بررسی کنیم.

مدیر دبیرستان اسوه تهران که خود را اسدالله یزدانپور معرفی می‌کند در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان درباره نکاتی که به طور کلی دانش‌آموزان باید در ایام امتحانات رعایت کنند، می‌گوید: «ما به جهت اهمیت امتحانات پایان سال و خصوصا امتحانات نهایی، هر سال جلساتی را برای توجیه اولیا و دانش‌آموزان برگزار می‌کنیم.»

یزدانپور درحالی که آرامش روحی و روانی دانش‌آموزان در ایام امتحانات را مهم‌ترین عامل موثر می‌داند، می‌گوید: «به عبارتی اگر بتوانیم زمینه‌ای را فراهم کنیم که دانش‌آموزان در شرایطی خوب، آرام و با روحیه درس بخوانند؛ قطعا از پس امتحاناتشان بر خواهند آمد.»

در سال‌های اخیر برخی از مدارس مجهز به سالن مطالعه شده‌اند که این شرایط را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کنند تا در همان فضای مدرسه خودشان با آرامش و شرایط مطالعاتی که شاید در خانه موجود نباشد به مطالعه می‌پردازند.

یزدانپور در ادامه می‌گوید:«نظم در همه شرایط زندگی انسان حرف اول را می‌زند؛ در بحث تغذیه دانش‌آموزان باید برنامه منظم و تایید شده‌ای را به اجرا گذاشت.»

در ادامه درباره مصادف شدن ایام ماه مبارک و امتحانات با او به گفت‌و‌گو می‌پردازیم؛ مدیر مدرسه اسوه معتقد است وجود شرایط معنوی حاکم بر دشواری‌هاست و می‌گوید: «اینکه دانش‌آموزان بتوانند بدن و جسمشان را با این ایام تطبیق بدهند کار دشواری نیست؛ چرا که وعده‌های غذایی مثل سحر، افطار وشام البته با تغییر زمان وجود دارد. ضمن اینکه براساس آنچه اطبا می‌گویند پس از یک هفته الی 10 روز بدن خودش به این نظم عادت می‌کند و چون شرایطی معنوی خصوصا در سن و سال جوانی برآنان حاکم می‌شود، یقینا موفق‌تر عمل خواهند کرد.»

وی در ادامه می‌افزاید: «به نظر می‌رسد معنویات خاص موجود در ماه مبارک رمضان می‌تواند جایگزین تغذیه‌های موجود در غیر این ایام باشد و حتی بالاتر از آن عمل کند.»

کنار آمدن با ساعت امتحانات در ماه رمضان

بر اساس آنچه افراد خود را با آن وفق داده اند؛ ساعت زندگی در ایام ماه مبارک رمضان برایشان تغییر می‌کند و جای روز و شب کمی تغییر می‌کند. حال آنکه دانش‌آموزانی که به خواب روز در ایام ماه رمضان و بیداری تا سحر عادت کرده‌اند با چه شرایطی می‌توانند هم به درس و امتحان و هم به روزه داری برسند.

اسدالله یزدانپور، مدیر یک دبیرستان متوسطه دوم دراین باره می‌گوید: «جابه جا شدن ساعت خواب، متاسفانه یک فرهنگ غلط است که البته دانش‌آموزان در ایام غیر ماه مبارک هم وقتی امتحان دارند این کار را انجام می‌دهند. این در حالی است که براساس یافته‌های پزشکان بهترین زمان استراحت برای آنان شب است. لذا من توصیه می‌کنم که با یک برنامه‌ریزی استراحت ظهرگاه هم داشته باشند، اما درسشان را هم مطالعه کنند.»

یک مشاوره که خود را مسلمی معرفی می‌کند در گفت‌و‌گو با گزارشگر کیهان ضمن‌اشاره به آنکه انگیزه سازی برای دانش‌آموزان در مصادف شدن ایام ماه رمضان با امتحانات عامل مهمی است، می‌گوید: «اولیا باید با فرزندانشان صحبت کنند تا بدانند که امتحان دادن با زبان روزه، آن قدرها هم که فکر می‌کنند، سخت نیست و ظلمی به آنها نشده است. به آنها بگویند که درس خواندن، به تنهایی یک امر معنوی و مورد رضایت خداست، وقتی روزه گرفتن هم به آن اضافه می‌شود، یعنی دانش‌آموز روزه دار تمام مدت مشغول عبادت است. از آنها بخواهند که برای درس خواندن از خدا کمک بخواهند. وضو بگیرند؛ دعای مطالعه را بخوانند و مطمئن باشند خداوند به زمان و ذهنشان برکت می‌دهد.»

او همچنین در ادامه می‌افزاید: «باید از افراط و تفریط هم پرهیز شود و والدین به گونه‌ای رفتار نکنند که دانش‌آموز شق القمر نکرده که یک روز روزه گرفته و باید مثل بقیه روزها درسش را هم بخواند و نه از آنها هم نباشند که از این ور بام می‌افتند و مدام در حال باد زدن بچه‌اند و قربان صدقه رفتنش و می‌گویند فدای سرت، درس نخواندی هم نخواندی!»

مطمئنا دانش‌آموز روزه‌دار نمی‌تواند و فایده‌ای هم ندارد که به اندازه روزهای دیگر درس بخواند. پس بهتر است به او کمک شود تا کیفیت مطالعه و درس خواندنش را بالا ببرد به جای کمیت آن. ماه رمضان ماه مهمانی رفتن هم هست. همه اقوام و دوستان و آشنایان می‌خواهند در ثواب افطاری دادن شریک شوند، به همین دلیل بسیاری از خانواده‌ها، شب‌های زیادی را به مهمانی رفتن مشغول‌اند. مشاوران تحصیلی در توصیه‌ای به اولیا دانش‌آموزان می‌گویند: «اگر دانش‌آموزی در خانه دارید، بهتر است در این زمینه اعتدال را رعایت کنید. نه قید همه مهمانی‌ها را بزنید و نه بی‌توجه به فرزندتان همه را شرکت کنید و توقع داشته باشید او یا تنها در خانه بماند و درس بخواند و یا خودش زمان جایگزین را پیدا کند.»

اولیا بهتر است کنار فرزندشان بمانند تا دانش‌آموزان بتوانند با خیال راحت به مطالعه درس‌هایشان بپردازند و هرکدام از مهمانی‌ها را که زمان مناسب‌تری دارد و با برنامه خانواده جور در می آید را جهت استراحت و نفس تازه کردن و انرژی گرفتن، شرکت کنند.

گذشته از همه نکات و توصیه‌ها که باید در مدرسه و خانه تا حد ممکن رعایت شود به برخی مشاوران می‌رسیم که در این دوره جدول برنامه‌ریزی را زمین می‌گذارند و فتوای شرعی می‌دهند. با وجود مصادف شدن امتحانات با ایام روزه داری و همچنین اینکه چند سالی است ماه رمضان پیش از برگزاری آزمون سراسری برخی مشاوران حکم می‌دهند که ‌اشکالی ندارد اگر دانش‌آموزان امتحان یا کنکور دارند، روزه نگیرند و مطالعه کنند! حتی برخی مدارس غیردولتی و موسسات کنکوری برنامه‌ای خاص برای این دوره دانش‌آموزان کنکوری دارند؛ به این نحو که دانش‌آموزان را تحت عنوان اردو مطالعاتی به جایی خارج از شهر می‌برند. هر چند که از نظر مسافت سفر منافاتی با قوانین شرعی ندارد، اما این سفر واجب نیست و دانش‌آموز در خانه و مدرسه هم می‌تواند همان درس را بخواند و با این کار دانش‌آموزان را از واجبات الهی دور می‌سازند. در مقابل آنها البته مدارسی هم وجود دارند که از همین حالا جلساتی برای دانش‌آموزان و اولیا برگزار می‌کنند تا دانش‌آموزان برای رسیدن به اهداف دنیایی و موفقیت در آزمون و از هدف نهایی غافل نشوند و بدانند بهره مندی از توفیق روزه داری در ایام امتحانات حتما گام‌هایی جلو برنده بیش از آنچه که تصور می‌کنند برای آنان رقم خواهد زد.

 

منبع: کیهان