به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، در طی سال‌های اخیر شاهد رشد چشم‌گیر جمعیت کلان‌شهر تهران و به‌تبع آن افزایش وسایل نقلیه بوده‌ایم. در پی این امر طرح‌هایی تحت عنوان طرح ترافیک به‌منظور مقابله با ازدحام و ترافیک خودروها، کاهش آلودگی هوا و کم کردن تقاضای سفر به مناطق مرکزیِ کلان‌شهر تهران پیاده‌سازی شده‌اند. البته اولین باری که طرح ترافیک در تهران به اجرا درآمد، مربوط به زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار با منع ورود چهارپایان باربر به محوطه میدان ارگ صورت پذیرفت و از آن زمان 150 سال می‌گذرد. اما اجرای طرح ترافیک به‌منظور ایجاد محدودیت برای خودروها در شهر تهران از سال ۱۳۵۸ اجرایی شد و تا امروز نیز مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته است.
آخرین تغییراتِ صورت گرفته در طرح ترافیک، مربوط به سال 1397 می‌شود که در تاریخ 15 اردیبهشت‌ماه سال جاری اجرایی شد. اجرایی که قبل و پس از آن با انتقاداتی از سوی افراد و نهادهای مختلفی همراه بود. ازجمله این انتقادات که می‌توان بدان‌ها اشاره کرد، عبارت است از: فراهم نبودن سازوکار تغییر در طرح ترافیک، ایجاد بی‌عدالتی در پایتخت با اعمال تغییر، افزایش تردد‌ها در محدوده طرح ترافیک با تغییرات جدید، ابطال نشدن کارت‌های شناور اشخاص، عدم تخصیص سهمیه مناسب به اقشار خاص.
بااین‌حال و باوجوداین انتقادات پورسید آقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و بانی اصلی طرح جدید ترافیک، در دفاع از این طرح عنوان نمود که در اجرای موفق طرح ترافیک تعللی صورت نخواهد گرفت به کسی اجازه دخالت در امور اجرایی نخواهیم داد. هم‌چنین ویایشان هدف از اجرایی شدنِ این طرح راتغییر شیوه دسترسی به محدوده طرح ترافیک، نشانده شدن ضابطه به‌جای رابطه، شفاف ساختن اینکه چه کسانی، چرا و به چه بهایی وارد محدوده مرکزی شهر می‌شوند و نهایتاً همه مردم در قبال عوارضی که پرداخت می‌کنند، برابر باشند، بیان نمود.
بام زمستان؛ شهرداری اعطای سهمیه خبرنگاری را رانت می‌داند!
یکی از حواشی کهپیرامون این طرح وجود داشت در خصوص عدم تخصیص سهمیه مناسب به اقشار خاص ازجمله خبرنگاران بود؛ خبرنگارانی که به‌حسب فضای شغلی‌شان و نیاز به تردد در فضاهای مختلف را دارند. اما در زمان‌های مختلف و درروند تدوین تا تصویب این طرح، آنچه رخ داد، ممانعت پورسید‌آقایی برای ارائه سهمیه به خبرنگاران بود. به اعتقاد ایشان، سهمیه خبرنگاران برای طرح جدید ترافیک نوعی رانت محسوب می‌شود و نباید این سهمیه در اختیار آن‌ها قرار گیرد.
به هر حال با چانه‌زنی‌های صورت گرفته در شورای شهر تهران، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران در لیست سهمیه بگیران قرار گرفتند که می‌توان این مسئله را در جوابيه شوراي اسلامي شهر تهران به نامه فرمانداری تهران با موضوع اعتراض هیئت تطبیق، به متن مصوبه «تعيين نرخ عوارض تردد وسايل نقليه در محدوده‌هاي مركزي شهر تهران» دید. بااین‌حال تغییر شیوه سابق توزیع سهمیه خبرنگاران در دستور کار معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران قرار گرفت؛ شیوه‌ای که در سال‌های گذشته به جهت احراز هویت، با ارائه کارت معتبر خبرنگاری حاصل می‌شد. اما در دوره جدید برای احراز هویت، سامانه‌ای طراحی‌شده است که علاوه بر ارائه مدارک عمومی، خبرنگار باید برای دریافت طرح ترافیک مستنداتی از قبیل معرفی‌نامه‌ای از محل کار خود همراه با مدرکی دال بر اشتغال مستمر به کار خبری( رد شدن بیمه با عنوان خبرنگاری یا اثر منتشره در ۳ ماه پایانی سال ۹۶) ارائه دهد.
بام تابستان؛ شهرداری تهران اسامی خبرنگاران را ناقص اعلام می‌کند!
قبل از قرار گرفتن اسامی خبرنگاران در لیست سهمیه دریافت‌کنندگان طرح ترافیک، معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران بر رانت بودن اعطای این سهمیه تاکید می کرد. اما پس از پذیرش این سهمیه، انتشار داوطلبانه اسامی دریافت‌کنندگان برای مقابله با رانت در دستور کار این معاونت قرار گرفت. لکن پس از نزدیک به دو ماه از اجرای طرح ترافیک یعنی از میانه اردیبهشت‌ماه، درنهایت در 6 تیرماه معاونت حمل‌ونقل و ترافیک تحت‌فشار افکار عمومی و رسانه‌ها مجبور شد تا لیست کسانی که از سهمیه خبرنگاری برخوردار شده‌اند، منتشر کند و درحالی‌که همه در انتظار لیست کاملی از اسامی بودند، این لیست به صورت ناقص منتشر شد. این در صورتی بود که بر اساس ماده هفت ابلاغیه شورای شهر تهران، معاونت حمل‌ونقل و ترافیک موظف بود نام، رسانه محل اشتغال و نوع فعالیت کلیه دریافت‌کنندگان سهمیه طرح ترافیک را اعلام کند. اما آنچه در این سامانه اعلام شده است تنها شامل تنها نام، نام خانوادگی و نام پدر افراد است و هیچ نشانی از رسانه یا خبرگزاری‌ای که اسامی اعلامی در آن‌ها فعالیت می‌کنند، وجود ندارد. در ادامه، این انتشار به‌گونه‌ای بود که انتقاد برخی از اعضای شورای شهر را در پی داشت.
اما نکته قابل‌توجهی که در انتشار اسامی وجود دارد برخورد با نام برخی از افرادی است که به نظر می‌رسد قرابتی با کار رسانه‌ای ندارند و از اقوام مسئولان و یا مدیران رسانه‌ها هستند و این حکایت از رانتی است که در ابتدا سعی در عدم شکل‌گیری آن بود.
در ذیل نام برخی از این افراد که در خبر گزاری تسنیم منتشر شده است آورده می شود:
1. سیدجعفر، سید مجتبی و سیده زینب دعایی فرزندان سیدمحمود دعایی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات
2. سیدسبحان بطحایی فرزند وزیر آموزش‌وپرورش
3. الهام، عباس، محسن و عبدالله جاسبی رئیس اسبق دانشگاه آزاد اسلامی
4. علی و نرگس حضرتی فرزندان الیاس حضرتی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و مدیرمسئول روزنامه اعتماد
5. راضیه و مهدی وکیلی فرزندان محمدعلی وکیلی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و مدیرمسئول روزنامه ابتکار
راه‌حل چیست؟!
اهمیت پیشنهاد انتشار فهرست اسامی دریافت‌کنندگان طرح ترافیک خبرنگاری که در راستای شعار مدریت جدید شهری -یعنی تحقق شهرداری شیشه‌ای و ایجاد زمینه برای کنترل همگانی- و به‌صورت داوطلبانه صورت پذیرفت بر کسی پوشیده نیست و قابل‌تقدیر نیز هست. اما نکته در اینجاست مبنی بر اینکه در ارائه این اطلاعات شاهد اشکالاتی هستیم = بنابراین در ادامه پیشنهاداتی ارائه می‌شود تا این کار ارزشمند برای آینده ثمر بیشتری به بار آورد.
- نخست در خصوص زمان انتشار اطلاعات؛ در اینجا مسئله‌ای که وجود دارد، آن است که اطلاعاتی می‌تواند مفید واقع شود که در زمان مناسب و با حداقل فاصله زمانی، نسبت به پدیده واقع‌شده در دسترس عموم قرار گیرد. در اعلام اسامی خبرنگاران دریافت‌کننده طرح ترافیک آنچه ما مشاهده کردیم تأخیری نزدیک به دو ماه در انتشار اسامی است که انتظار می‌رود در موارد مشابه در آینده این زمان کاهش یابد.
- دوم انتشار تقطیع شده و ناکامل اطلاعات؛ روشن است که انتشار گزینشی اطلاعات می‌تواند از اثرگذاری مطلوب این اطلاعات بکاهد. در خصوص اسامی خبرنگاران دریافت‌کننده طرح ترافیک ما شاهد آن بودیم که در انتشار اطلاعات تنها به نام، نام خانوادگی و نام پدر افراد کفایت شده است و این در حالی است که طبق مصوبه شورا باید نام رسانه خبرنگاران نیز اعلام می‌شد.
- سوم کیفیت فنی فهرست منتشرشده؛ فهرست‌های منتشرشده اگر با فرمت‌های استاندارد همچون اکسل و با امکاناتی همچون قابلیت جست‌وجو باشند، می‌توانند کارایی اطلاعات را بالا ببرند. در خصوص فهرست اسامی خبرنگاران شاهد بودیم که نام 2240 نفر از خبرنگاران را در 150 صفحه در سایت شفافیت شهرداری تهران بدون قابلیت جست‌وجو منتشرشده است.
درنهایت انتشار پیش‌دستانه، مستمر و استاندارد (به‌صورت اکسل و با ذکر نام رسانه و نوع فعالیت خبرنگار) فهرست کسانی که طرح ترافیک خبرنگاری را دریافت کرده‌اند، باعث تحقق نظارت عمومی و کاهش فساد در این زمینه می‌شود.
آخرین تغییراتِ صورت گرفته در طرح ترافیک، مربوط به سال 1397 می‌شود که در تاریخ 15 اردیبهشت‌ماه سال جاری اجرایی شد. اجرایی که قبل و پس از آن با انتقاداتی از سوی افراد و نهادهای مختلفی همراه بود. ازجمله این انتقادات که می‌توان بدان‌ها اشاره کرد، عبارت است از: فراهم نبودن سازوکار تغییر در طرح ترافیک، ایجاد بی‌عدالتی در پایتخت با اعمال تغییر، افزایش تردد‌ها در محدوده طرح ترافیک با تغییرات جدید، ابطال نشدن کارت‌های شناور اشخاص، عدم تخصیص سهمیه مناسب به اقشار خاص.
بااین‌حال و باوجوداین انتقادات پورسید آقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران و بانی اصلی طرح جدید ترافیک، در دفاع از این طرح عنوان نمود که در اجرای موفق طرح ترافیک تعللی صورت نخواهد گرفت به کسی اجازه دخالت در امور اجرایی نخواهیم داد. هم‌چنین ویایشان هدف از اجرایی شدنِ این طرح راتغییر شیوه دسترسی به محدوده طرح ترافیک، نشانده شدن ضابطه به‌جای رابطه، شفاف ساختن اینکه چه کسانی، چرا و به چه بهایی وارد محدوده مرکزی شهر می‌شوند و نهایتاً همه مردم در قبال عوارضی که پرداخت می‌کنند، برابر باشند، بیان نمود.
بام زمستان؛ شهرداری اعطای سهمیه خبرنگاری را رانت می‌داند!
یکی از حواشی کهپیرامون این طرح وجود داشت در خصوص عدم تخصیص سهمیه مناسب به اقشار خاص ازجمله خبرنگاران بود؛ خبرنگارانی که به‌حسب فضای شغلی‌شان و نیاز به تردد در فضاهای مختلف را دارند. اما در زمان‌های مختلف و درروند تدوین تا تصویب این طرح، آنچه رخ داد، ممانعت پورسید‌آقایی برای ارائه سهمیه به خبرنگاران بود. به اعتقاد ایشان، سهمیه خبرنگاران برای طرح جدید ترافیک نوعی رانت محسوب می‌شود و نباید این سهمیه در اختیار آن‌ها قرار گیرد.
به هر حال با چانه‌زنی‌های صورت گرفته در شورای شهر تهران، خبرنگاران و روزنامه‌نگاران در لیست سهمیه بگیران قرار گرفتند که می‌توان این مسئله را در جوابيه شوراي اسلامي شهر تهران به نامه فرمانداری تهران با موضوع اعتراض هیئت تطبیق، به متن مصوبه «تعيين نرخ عوارض تردد وسايل نقليه در محدوده‌هاي مركزي شهر تهران» دید. بااین‌حال تغییر شیوه سابق توزیع سهمیه خبرنگاران در دستور کار معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران قرار گرفت؛ شیوه‌ای که در سال‌های گذشته به جهت احراز هویت، با ارائه کارت معتبر خبرنگاری حاصل می‌شد. اما در دوره جدید برای احراز هویت، سامانه‌ای طراحی‌شده است که علاوه بر ارائه مدارک عمومی، خبرنگار باید برای دریافت طرح ترافیک مستنداتی از قبیل معرفی‌نامه‌ای از محل کار خود همراه با مدرکی دال بر اشتغال مستمر به کار خبری( رد شدن بیمه با عنوان خبرنگاری یا اثر منتشره در ۳ ماه پایانی سال ۹۶) ارائه دهد.
بام تابستان؛ شهرداری تهران اسامی خبرنگاران را ناقص اعلام می‌کند!
قبل از قرار گرفتن اسامی خبرنگاران در لیست سهمیه دریافت‌کنندگان طرح ترافیک، معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران بر رانت بودن اعطای این سهمیه تاکید می کرد. اما پس از پذیرش این سهمیه، انتشار داوطلبانه اسامی دریافت‌کنندگان برای مقابله با رانت در دستور کار این معاونت قرار گرفت. لکن پس از نزدیک به دو ماه از اجرای طرح ترافیک یعنی از میانه اردیبهشت‌ماه، درنهایت در 6 تیرماه معاونت حمل‌ونقل و ترافیک تحت‌فشار افکار عمومی و رسانه‌ها مجبور شد تا لیست کسانی که از سهمیه خبرنگاری برخوردار شده‌اند، منتشر کند و درحالی‌که همه در انتظار لیست کاملی از اسامی بودند، این لیست به صورت ناقص منتشر شد. این در صورتی بود که بر اساس ماده هفت ابلاغیه شورای شهر تهران، معاونت حمل‌ونقل و ترافیک موظف بود نام، رسانه محل اشتغال و نوع فعالیت کلیه دریافت‌کنندگان سهمیه طرح ترافیک را اعلام کند. اما آنچه در این سامانه اعلام شده است تنها شامل تنها نام، نام خانوادگی و نام پدر افراد است و هیچ نشانی از رسانه یا خبرگزاری‌ای که اسامی اعلامی در آن‌ها فعالیت می‌کنند، وجود ندارد. در ادامه، این انتشار به‌گونه‌ای بود که انتقاد برخی از اعضای شورای شهر را در پی داشت.
اما نکته قابل‌توجهی که در انتشار اسامی وجود دارد برخورد با نام برخی از افرادی است که به نظر می‌رسد قرابتی با کار رسانه‌ای ندارند و از اقوام مسئولان و یا مدیران رسانه‌ها هستند و این حکایت از رانتی است که در ابتدا سعی در عدم شکل‌گیری آن بود.
در ذیل نام برخی از این افراد که در خبر گزاری تسنیم منتشر شده است آورده می شود:
1. سیدجعفر، سید مجتبی و سیده زینب دعایی فرزندان سیدمحمود دعایی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات
2. سیدسبحان بطحایی فرزند وزیر آموزش‌وپرورش
3. الهام، عباس، محسن و عبدالله جاسبی رئیس اسبق دانشگاه آزاد اسلامی
4. علی و نرگس حضرتی فرزندان الیاس حضرتی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و مدیرمسئول روزنامه اعتماد
5. راضیه و مهدی وکیلی فرزندان محمدعلی وکیلی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و مدیرمسئول روزنامه ابتکار
راه‌حل چیست؟!
اهمیت پیشنهاد انتشار فهرست اسامی دریافت‌کنندگان طرح ترافیک خبرنگاری که در راستای شعار مدریت جدید شهری -یعنی تحقق شهرداری شیشه‌ای و ایجاد زمینه برای کنترل همگانی- و به‌صورت داوطلبانه صورت پذیرفت بر کسی پوشیده نیست و قابل‌تقدیر نیز هست. اما نکته در اینجاست مبنی بر اینکه در ارائه این اطلاعات شاهد اشکالاتی هستیم = بنابراین در ادامه پیشنهاداتی ارائه می‌شود تا این کار ارزشمند برای آینده ثمر بیشتری به بار آورد.
- نخست در خصوص زمان انتشار اطلاعات؛ در اینجا مسئله‌ای که وجود دارد، آن است که اطلاعاتی می‌تواند مفید واقع شود که در زمان مناسب و با حداقل فاصله زمانی، نسبت به پدیده واقع‌شده در دسترس عموم قرار گیرد. در اعلام اسامی خبرنگاران دریافت‌کننده طرح ترافیک آنچه ما مشاهده کردیم تأخیری نزدیک به دو ماه در انتشار اسامی است که انتظار می‌رود در موارد مشابه در آینده این زمان کاهش یابد.
- دوم انتشار تقطیع شده و ناکامل اطلاعات؛ روشن است که انتشار گزینشی اطلاعات می‌تواند از اثرگذاری مطلوب این اطلاعات بکاهد. در خصوص اسامی خبرنگاران دریافت‌کننده طرح ترافیک ما شاهد آن بودیم که در انتشار اطلاعات تنها به نام، نام خانوادگی و نام پدر افراد کفایت شده است و این در حالی است که طبق مصوبه شورا باید نام رسانه خبرنگاران نیز اعلام می‌شد.
- سوم کیفیت فنی فهرست منتشرشده؛ فهرست‌های منتشرشده اگر با فرمت‌های استاندارد همچون اکسل و با امکاناتی همچون قابلیت جست‌وجو باشند، می‌توانند کارایی اطلاعات را بالا ببرند. در خصوص فهرست اسامی خبرنگاران شاهد بودیم که نام 2240 نفر از خبرنگاران را در 150 صفحه در سایت شفافیت شهرداری تهران بدون قابلیت جست‌وجو منتشرشده است.
درنهایت انتشار پیش‌دستانه، مستمر و استاندارد (به‌صورت اکسل و با ذکر نام رسانه و نوع فعالیت خبرنگار) فهرست کسانی که طرح ترافیک خبرنگاری را دریافت کرده‌اند، باعث تحقق نظارت عمومی و کاهش فساد در این زمینه می‌شود.
پویا یگانگی
ارسال نظرات