این روزها، طوفان شن مردم سیستان و بلوچستان را بسیار درگیر خود کرده و مشکلات عدیدهای را برای آنها به وجود آورده است.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، معصومه شمسینی؛
در بین بادهای محلی ایران بادهای ۱۲۰ روزه سیستان در بخش شرقی سرزمین ایران برای مدتی از سال حاکمیت مییابند. محدوده وزش این بادها را خراسان جنوبی تا سیستان و زمان آن را فصل تابستان بیان کردهاند. بنا به نوشته دکتر علیجانی در کتاب آب و هوای ایران، باد ۱۲۰ روزه سیستان در دوره گرم سال یعنی از ۱۵ خرداد تا ۱۵ مهر به مدت ۱۲۰ روز از ارتفاعات شمال شرقی ایران به سرزمینهای جنوب شرقی ایران میوزد.
به گفته وی این بادها در دامنه جنوبی البرز بسیار مطبوع و خنک است؛ اما پس از عبور از بیابانهای خشک دشت کویر و دشت لوت بسیار گرم و خشک میشود؛ به طوری که در سیستان و بلوچستان پوشش گیاهی را از بین میبرد و خسارات جبران ناپذیری را ببار میآورد.
اما طوفان شن این روزها مردم سیستان و بلوچستان را درگیر و مشکلاتی برای آنها به وجود آورده است، تا به حال بیش از ۲۵۰ نفر تنها در زابل به خاطر این طوفان و مشکلات تنفسی، چشمی و پوستی ناشی از آن راهی بیمارستان شدهاند.
حداکثر سرعت وزش باد همراه با گرد و خاک در محدوده شهرستان زابل به ۱۰۴ کیلومتر بر ساعت رسید که موجب شد میزان دید افقی در محدوده فرودگاه زابل به ۱۵۰ متر و در محدوده شهرستان زهک به ۱۰۰ متر کاهش پیدا کند.
جواد اکبری زاده، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدماتی درمانی زابل در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو، در رابطه با افزایش طوفان گرد و غبار در زابل میگوید: وضعیت طوفان از روزهای گذشته بسیار شدیدتر است و به مردم توصیه میشود که محل زندگی خود را ترک نکنند.
اما در این روزها و شرایط بد جوی کودکان و سالمندان بیشتر از همه در معرض خطر هستند، اکبری زاده ضمن توصیه به سالمندان و کودکان در این شرایط اضطراری افزود: به دلیل افزایش طوفان این افراد منازل مسکونی را ترک نکنند؛ همچنین بیماران دارای بیماری قلبی، ریوی و افرادی که از بینایی کافی برخوردار نیستند در منازل خود بمانند؛ چرا که آمار حوادث و تصادفات در این ایام به دلیل کاهش دید افزایش مییابد.
در حالی که بیشتر مراکز و نهادهای شهر زابل حتی دانشگاهها تعطیل شده است؛ اما بیمارستانها آماده باش هستند و معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدماتی درمانی زابل در این رابطه میگوید که مراکزدرمانی و بهداشتی شهرستان زابل درهمه ایام به صورت آماده باش هستند؛ چرا که بر اساس تجربه آمار بیماران مراجعه کننده از جمله بیماران قلبی و ریوی به این مراکز بیشتر در این ایام بیشتر میشود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدماتی درمانی زابل در این رابطه میگوید: در طی این چند روز تعداد مراجعین به مراکز درمانی و بخش اورژانس افزایش داشته است و بیشتر بیماران دچار ناراحتی تنفسی و قلبی هستند، آمار دقیقی از این بیماران در دست نداریم؛ اما تعداد مراجعین به نسبت روزهای قبل چند برابر شده است.
اما حضور و شرایط بد جوی زابل در این چند روز نیاز به اقدامات پیشگیرانه ای دارد، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدماتی درمانی زابل در توصیه به این بیماران و مردم شهرستان زابل در این رابطه میگوید: مردم سعی کنند از تردد در فضای باز پرهیز کنند، مخصوصا ریزگردها برای افراد سالمند و کودکان خطرناک است و افرادی که مجبور به حضور در فضای باز هستند، از ماسک استفاده کنند.
اما اینکه آیا راه حلی برای مقابله با ریزگردها وجود دارد، کارشناسان و مسئولان در زابل نظرات مختلفی را میدهند.
احمدعلی کیخا، نماینده زابل، زهک، هیرمند و نیمروز در مجلس درباره وضعیت گرد و غبار در سیستان و بلوچستان و راهکار کاهش آسیبها می گوید: مسئله گرد و غبار و ریزگرد در طول سالهای گذشته وجود داشته، زیرا در این منطقه با پدیده وزش بادهای ۱۲۰ روزه مواجه هستیم، اما تغییرات آب و هوایی و سرعت وزش این بادها افزایش پیدا کرده به نوعی که بیش از ۱۲۰ روز وزش باد با سرعت بالای ۱۰۰ کیلومتر رسیده است.
این نماینده مجلس با بیان اینکه گرد و غبار سیستان و بلوچستان میزان دید را در این منطقه کاهش داده می افزاید: گرد و غبار از قبل انقلاب وجود داشته به نوعی که اداره تثبیت شن تنها در زابل وجود داشته است، اما هم اکنون مقابله با ریزگردها نیازمند کار صحیح برنامهریزی شده علمی و منطقی است.
وی ادامه می دهد: مردم عامه این منطقه بر این باورند که زلزله سیستان همان باد است، در حقیقت زلزله خیلی کمی در این منطقه رخ میدهد، زیرا هیرمند،جلگه آبرفتی است و به خاطر جنس خاک زلزله اتفاق نمیافتد، اما وزش بادهای طویل المدت خسارت بسیار و بیشتری از زلزله وارد میکند.
کیخا با تاکید بر اینکه مدیریت صحیح بحران نیاز مُبرم سیستان است، می گوید: متاسفانه با خشکسالیهای اخیر، کاهش آب هیرمند، دخالت در خاک افغانستان، مدیریت ناصحیح منابع آبی در دشت سیستان، خشک شدن بخشهای عظیمی ازتالاب بینالمللی هامون و کم کاری سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری و دستگاههای متولی باعث شده مردم منطقه شرایط بدتری از منظر گرد و غبار را تجربه کنند.
این نماینده مردم در مجلس با اشاره به مذاکرات و جلسات متعدد با رئیس سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری و سایر متولیان و نخبگان، می افزاید: بارها تاکید کردم باید اتاق فکری متشکل از روسای سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری، وزارت جاد کشاورزی، محیط زیست و کارشناسان تشکیل شود، زیرا گرد و غبار سیستان و بلوچستان به بحران ملی تبدیل شده است.
عضو مجمع نمایندگان استان سیستان و بلوچستان در مجلس حل نهایی ریزگردها را در یک سال امکانپذیر ندانستهو ادامه می دهد: ریزگردها سبب رسوب گرد و غبار در منازل و افزایش بیماران تنفسی و ریوی در منطقه سیستان و بلوچستان شده، این در شرایط وجود فقر گسترده در این استان، مشکلات بسیاری را رقم زده؛ بنابراین علاوه بر تثبیت شنهای روان، امکانات قبل و بعد از طوفانها باید در اختیار مردم قرار دهد، زیرا امکانات محلی پاسخگو نیست.