مثله شدن خاشقچی موضوع بین‌المللی شدن مدیریت حج را دوباره مطرح کرده است

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، وبگاه خبری «الخلیج آنلاین» در یادداشتی با عنوان «آیا مساله خاشقچی لقب خادم حرمین شریفین را از سلمان می‌گیرد؟» به بعد تازه‌ای از پیامد‌های ترور روزنامه نگار منتقد سعودی در استانبول برای حکومت عربستان پرداخت.

در این یادداشت آمده است: پیامد‌های مساله ترور «جمال خاشقچی»، منتقد سعودی که در استانبول به قتل رسید، به جایی رسیده که ترکیه هم تلویحا اعلام کرد اگر عربستان آمر قتل خاشقچی را معرفی نکند، منزوی می‌شود و عدم احساس آرامش و امنیت مسلمانان در جریان مراسم حج و عمره، موضوع بین المللی شدن اداره حج را جدی می‌کند.

نویسنده افزود: این نگرانی حفظ لقب «خادم حرمین شریفین» را برای ملک سلمان بن عبدالعزیز، شاه سعودی تهدید می‌کند، لقبی که به معنای محافظ یا کلیددار دو تا از مقدس‌ترین مساجد اسلامی، مسجدالحرام در مکه و مسجدالنّبی در مدینه است که پادشاهان آل سعود، به صورت رسمی و در مکاتبات اداری با این لقب خطاب می‌شوند.

 

«نعمان کورتلموش» نائب رئیس حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه روز شنبه بار دیگر از سعودی‌ها خواست تا مکان جسد جمال خاشقچی منتقد سعودی که در استانبول به قتل رسید را اعلام کند.

نائب رئیس حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه در این خصوص گفت: از ریاض می‌خواهیم تا آمر قتل وی را معرفی کند. مسلمانان نگران آن هستند که در جریان مراسم حج و عمره، دچار سرنوشت خاشقچی شوند.

وی در ادامه افزود: اگر مسلمانان به امنیت حج شک کنند، دیگر جایگاهی برای خادم حرمین شریفین باقی نخواهد ماند و مناسک حج با آرامش برگزار نخواهد شد.

الخلیج آنلاین آورده است: بنابراین جنایت ترور خاشقچی بنا به گفته کورتلموش پیامد‌هایی سیاسی خواهد داشت که می‌تواند به انزوای عربستان منجر شود و به عنوان یک قضیه جنایی باقی نخواهد ماند.

«در بیستم اکتبر گذشته ریاض به قتل خاشقچی در داخل کنسولگری خود در استانبول بر اثر آنچه درگیری فیزیکی خواند اعتراف کرد و گفت که ۱۸ شخصیت سعودی را برای بازجویی از آن‌ها در خصوص این قضیه بازداشت کرده است، اما مکان جسد خاشقچی را فاش نکرد.».

این وبگاه خبری افزود: روایت عربستان درباره قتل خاشقچی به شکلی گسترده مورد پرسش و تردید قرار گرفت بخصوص که با دیگر روایت‌های غیر رسمی عربستان در این باره مغایرت داشت، از جمله اینکه تیمی پانزده نفر از شخصیت‌های سعودی طی برنامه قبلی برای ملاقات با خاشقچی به استانبول فرستاده شدند تا او را بی هوش کرده و با خود ببرند، اما او بر اثر خفگی کشته شد.

الخلیج آنلاین نوشت: به دنبال این مساله نگرانی‌های زیادی به وجود آمد از جمله در ورود به هر کنسولگری یا سفارت وابسته به عربستان در هر کشوری یا حتی سفر به عربستان برای ادای مناسک حج؛ اما آنچه غیر از قضیه خاشقچی این نگرانی‌ها را عمیق‌تر می‌کند، موج بازداشت‌هایی است که عربستان علیه فعالان، سیاستمداران و شاهزادگان معارض سیاست‌های محمد بن سلمان، ولی‌عهد سعودی به راه انداخت و تصور اینکه چه اتفاقی برای هر فرد مخالفی دراین کشور روی می‌دهد دشوار است.

به باور نویسنده، به نظر می‌رسد اظهارات این مقام ترکیه نشانه جدیدی از بین المللی شدن اداره حج یا نزدیک شدن به این اتفاق است، خواسته‌ای که سالیان سال است مطرح می‌شود، اما عربستان به شدت با آن مخالفت می‌کند.

الخلیج آنلاین نوشت: بین المللی شدن مسائل از طریق مراجعه به نهاد‌های بین المللی به منظور تلاش برای حل بحران‌ها و مناقشات و اجتناب از وقوع جنگ بین کشور‌ها صورت می‌گیرد.

دلایل مطالبه بین المللی شدن اداره حج
دلایل درخواست‌ها برای بین المللی شدن حج به مسائل سیاسی یا حقوق بشری بازمی‌گردد و جدی شدن این خواسته‌ها مستلزم اصرار کشوری است که خواهان بین المللی شدن حج است و جدیتی که در پیگیری این قضیه دارد، بخصوص که عربستان حق خود در مدیریت حج و عدم اعطای آن به کسی دیگر را حفظ می‌کند.

به عنوان مثال عربستان سعودی تعداد مشخصی از هر کشوری را برای حج پذیراست و بعضی اوقات مانع ادای مناسک حج برخی می‌شود، به دلیل دیدگاه‌های سیاسی یا فکری و مذهبی که با آن در تعارض است.

الخلیج آنلاین نوشت: برای مثال عربستان در سال ۲۰۱۲، «علی المتغوی»، روحانی سرشناس بحرینی را از حج محروم کرد و طارق سویدان مبلغ کویتی را هم به دلیل اینکه دیدگاه‌های سیاسی وی در مخالفت با کودتا علیه محمد مرسی، رئیس جمهور وقت مصر بود از سفر به حج محروم کرد و نمونه‌های این چنینی زیاد بودند.

این وبگاه خبری تاکید کرد: همین رفتار‌های سعودی‌ها منجر به افزایش درخواست‌ها برای بین المللی شدن حج شد از این خاستگاه که عربستان برای به جا آوردن آزادانه شعائر دین را مطابق با آنچه در نص شریعت اسلامی آمده و مطابق با منشور‌هایی که به آن متعهد شده است، فرصت و زمینه مناسب را فراهم نمی‌کند.

به نوشته الخلیج آنلاین، دلایل دیگری هم برای افزایش درخواست‌های مبنی بر بین المللی شدن حج مطرح است، از جمله فاجعه منا در سال ۲۰۱۵ که بر اثر ازدحام حجاج در مراسم رمی جمرات در منطقه منا در شهر مکه رخ داد؛ و منجر به کشته شدن دست کم ۲٬۲۳۶ زائر شد.

هنوز آمار دقیق تلفات این حادثه رسماً اعلام نشده‌است. مقامات رسمی عربستان ۲ روز پس از وقوع حادثه تعداد جانباختگان را ۷۶۹ نفر اعلام کردند؛ بر اساس مجموع آمار استخراج‌شده از گزارش‌های جداگانه کشورها، تعداد فعلی جانباختگان ۲۴۳۱ نفر است.

در آن زمان ایران تعداد جانباختگان خود در این حادثه را ۴۶۴ نفر اعلام کرد و ضمن اینکه عربستان را مسئول کشته شدن شمار زیادی از حجاج دانست و موضوع بین المللی شدن حج را دوباره مطرح کرد.

الخلیج آنلاین آورده است: مقامات ایرانی بار‌ها خواهان این شدند که مدیریت اسلامی شایسته‌ای برای حرمین شریفین و امور حج و عمره با مشارکت همه کشور‌های اسلامی برگزیده شود، آن‌ها از سوء مدیریت عربستان در مراسم حج را که منجر به تکرار فجایع انسانی می‌شود، انتقاد می‌کنند.

به نوشته الخلیج آنلاین برخی ناظران در آن زمان اظهار داشتند که ایران می‌خواهد از حادثه منا علیه عربستان که ده‌ها سال است به حجاج خدمات می‌دهد سوء استفاده کند و هیات علمای ارشد الازهر (که نهادی وابسته به عربستان است) هم با بین المللی شدن مدیریت حرمین شریفین مخالفت کرد.

این هیات در سپتامبر ۲۰۱۶ در بیانیه‌ای گفت: این برنامه عجیب باب جدیدی از ابواب فتنه است که باید آن را بست، زیرا عربستان مسوول برنامه ریزی و اداره امور حج است و نیازی به دخالت هیچ مرجع خارجی نیست. این طرح پیشنهادی بوده که در دهه هفتاد قرن گذشته مطرح شد و جهان اسلام هم آن را رد کرد.

درا ین بیانیه همچنین با تقدیر از نقش عربستان در اداره امور حج از همه خواسته شده امورعبادات شرعی را از اختلاف‌های قومی و فرقه‌ای و سیاسی جدا کنند، زیرا سیاسی کردن شعائر دینی درجهت منافع و خیر و صلاح امت اسلام به ویژه دراین پیچ تاریخی حساس نیست.

این وبگاه خبری آورده است: بحران منطقه خلیج فارس که به دنبال محاصره زمینی و خشکی قطر توسط عربستان، امارات، بحرین و مصر در ژوئن ۲۰۱۷ آغاز شد نیز بر حج امسال تاثیرگذاشت و عربستان از هیچ کارشکنی در پذیرفتن حجاج قطری دست برنداشت.

وزارت اوقاف و امور اسلامی قطر هم بار‌ها از مقامات سعودی خواست برای احترام به شعائر الهی و حفظ موقعیت دینی عربستان در اداره امور حرمین شریفین و حج و عمره، حساب فرایض دینی را از تصمیم‌های سیاسی جدا کنند.

الخلیج آنلاین نوشت: از آن زمان تا به امروز این پرونده حجاج قطری باز نشده است؛ قضیه خاشقچی و شناخته نشدن آمر قتل وی و مجازات او و همچنین مجهول ماندن سرنوشت شمار زیادی از مخالفان سعودی در سایه سیاست‌های آل سعود این رژیم را در تنگنای شدیدی قرار داده است.

این وبگاه خبری در پایان آورده است: از جمله پیشنهاد‌هایی که در موضوع بین المللی شدن اداره حج مطرح شد این است که مدیریت و هماهنگی امور حج در دست عربستان بماند مشروط به اینکه به اصلاح بعد حقوق بشری حج متناسب با پیمان‌های بین المللی متعهد باشد و از سیاسی کردن حج دوری کند یا اینکه حج توسط کمیته‌ای مستقل یا به نوبت توسط برخی کشور‌های اسلامی اداره شود.