دستاوردهای فناورانه/۴
به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجو، حوزه زیست فناوری یکی از بهترین حوزه‌ها برای سرمایه‌گذاری و خلق ثروت است و در حوزه دارو‌های بیوتکنولوژی بالاترین ارزش افزوده را در کل صنایع دنیا دارد. اهمیت این حوزه به قدری بالا است که معمولا ارزیابی‌های متعددی برای کشور‌های دارای این شاخصه انجام می‌گیرد و معمولا برترین‌های این حوزه اعلام می‌شوند.
به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی قصد داریم جایگاه این حوزه ارزشمند در کشور را به واسطه فعالیت‌های محققان و دانشگاهیان برجسته ایرانی بعنوان یکی از دستاوردهای پیروزی انقلاب اسلامی به بحث و بررسی گذاریم.
از لحاظ شاخص‌هایی که در حوزه زیست فناوری تعیین شده است، ایران در حال حاضر دارای رتبه اول منطقه و رتبه پانزدهم جهان را دارد و حدود ۳۰ درصد از تولید علم زیست فناوری منطقه برای جمهوری اسلامی ایران است.
این آمار در حالی است که ۴۰ سال قبل کسی در ایران به این حوزه آگاهی نداشت و نمی‌دانست که چقدر می‌تواند برای کشور مفید واقع شود، درحقیقت به واسطه وابستگی به کشور‌های غربی معمولا ایرانیان در زمان پهلوی به دستاوردهای دیگران اکتفا می‌کردند و از خود به ویژه در این حوزه چیزی نداشتند.
به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی قصد داریم جایگاه این حوزه ارزشمند در کشور را به واسطه فعالیت‌های محققان و دانشگاهیان برجسته ایرانی بعنوان یکی از دستاوردهای پیروزی انقلاب اسلامی به بحث و بررسی گذاریم.
از لحاظ شاخص‌هایی که در حوزه زیست فناوری تعیین شده است، ایران در حال حاضر دارای رتبه اول منطقه و رتبه پانزدهم جهان را دارد و حدود ۳۰ درصد از تولید علم زیست فناوری منطقه برای جمهوری اسلامی ایران است.
این آمار در حالی است که ۴۰ سال قبل کسی در ایران به این حوزه آگاهی نداشت و نمی‌دانست که چقدر می‌تواند برای کشور مفید واقع شود، درحقیقت به واسطه وابستگی به کشور‌های غربی معمولا ایرانیان در زمان پهلوی به دستاوردهای دیگران اکتفا می‌کردند و از خود به ویژه در این حوزه چیزی نداشتند.
جایگاه زیست فناوری در جهان و ایران
زیست فناوری یا بیوتکنولوژی به علم استفاده از فرآیند‌های بیولوژیکی و زیستی برای مقابله با برخی از بزرگترین مشکلات صنعتی و فناوری گفته می‌شود. هر چیزی که از سلول‌ها و مواد زنده استفاده می‌کند – از جمله ژن‌ها و توالی ژن‌ها در کاربرد‌های فناورانه- در رده این علم قرار می‌گیرد.
زیست فناوری یا بیوتکنولوژی به علم استفاده از فرآیند‌های بیولوژیکی و زیستی برای مقابله با برخی از بزرگترین مشکلات صنعتی و فناوری گفته می‌شود. هر چیزی که از سلول‌ها و مواد زنده استفاده می‌کند – از جمله ژن‌ها و توالی ژن‌ها در کاربرد‌های فناورانه- در رده این علم قرار می‌گیرد.
گرچه امروزه عمدتا از این علم برای برنامه‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولی علت اصلی پیدایش آن در دوره قبل از تمدن در صنعت کشاورزی بوده است.
کاربرد‌های مهم زیست فناوی
اصلاح ژنتیکی: این روش قدیمی‌ترین شکل استفاده از علم زیست فناوری و مهم‌ترین آنهاست. از آنجا که جمعیت انسانی همچنان در حال افزایش است و منابع طبیعی در حال کاهش، نیاز به محصولات کشاورزی بیشتر و باکیفیت‌تر دارد. در واقع با اصلاح ژنتیک می‌توان محصولات کشاورزی را در مقابل آفت‌ها و شرایط بد آب و هوایی ایمن‌تر کرد.
هیدروپونیک یا آب‌کشت: شیوه کشت گیاه بدون خاک است. در این نوع کشت متخصصان نیاز‌های غذایی گیاه را اندازه‌گیری می‌کنند و به جای خاک با استفاده از آبی که به گیاه داده می‌شود با افزودن عناصر ماکرو و میکرو و نگه داشتن گیاه توسط مواد نگهدارنده بی‌اثر مانند پرلیت عملا نیاز به خاک منتفی می‌شود. این روش به دلیل کمبود روز افزون خاک و همچنین مواد مغذی درون خاک حائز اهمیت است.
سوخت زیستی: یکی از بزرگترین چالش‌های جهان مدرن، تامین سوخت است. سوخت‌های فسیلی منبعی محدود هستند و به همین دلیل بحث روش‌های تولید انرژی تجدیدپذیر روی کار آمد تا جایگزین نفت، گاز و زغال سنگ شوند. هیدرو الکتریکی، انرژی خورشیدی و توربین‌های بادی رایج‌ترین روش‌های تولید انرژی سبز هستند، اما در حال حاضر مواد زیستی برای تولید سوخت‌های زیستی مانند علف میسکانتوس به کار می‌روند.
علوم حیوانی: به همان اندازه که تولید محصولات کشاورزی برای ما مهم است، تولید حیوان و توسعه دامپزشکی نیز اهمیت دارد. دانشمندان علاوه بر تولید دام می‌توانند از مواد زیستی آن‌ها همانند فضولاتشان به منظور تولید آفت‌کش و کود‌های طبیعی استفاده کنند.
با توجه به نکات بالا و کاربرد‌های زیست فناوری اهمیت این علم در دنیا به خوبی مشخص می‌شود و در این راستا دانشگاه‌ها برای تربیت و توسعه این علم نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.
دانشگاه‌های برتر در زیست فناوری و جایگاه ایران
بر اساس رده‌بندی آکادمیک زیست فناوری شانگ‌های در جهان، سه دانشگاه برتر جهان عبارتند از هاروارد، موسسه فناوری ماساچوست (MIT) و کالیفرنیا.
گفتنی است، که از ۱۰ دانشگاه برتر جهان در زمینه بیوتکنولوژی، نام ۶ دانشگاه آمریکایی، یک دانشگاه چینی و یک دانشگاه دانمارکی به چشم می‌خورند.
در ۱۰ دانشگاه بعدی این رده‌بندی نیز به غیر از دانشگاه‌های آمریکایی و انگلیسی، دانشگاه‌های سنگاپور، چین، کانادا، کره جنوبی و دانمارک دیده می‌شود.
در این رده‌بندی نام پنج دانشگاه ایرانی نیز دیده می‌شود که بهترین آن‌ها در رده ۲۱۹ قرار دارد و دانشگاه آزاد اسلامی است.
دانشگاه علوم پزشکی تبریز و تربیت مدرس نیز در این رده‌بندی به ترتیب در جایگاه‌های ۳۵۰ و ۳۵۱ قرار دارند. دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در رده ۳۵۵ جا دارد. همچنین در رده ۳۹۳ نیز نام دانشگاه تهران به چشم می‌خورد.
ارسال نظرات