شرکت‌های کوچک رقیب اصلی دولت‌های بزرگ

ایجاد اشتغال برای افراد بیکار طی سال های گذشته همواره به عنوان یکی از اصلی ترین مسائل در اقتصاد مطرح بوده است. دولت ها نیز پس از انقلاب هر کدام بر اساس یک سری نسخه ها که اغلب هم شتاب زده اجرا شده اند، در‌صدد رفع مشکل بیکاری برآمدند.

برخی از این برنامه ها جز صرف مبالغ هنگفت و بازدهی پایین حاصلی نداشته‌اند. از نگاه برخی کارشناسان اقتصادی صرف 327 هزار میلیارد تومان از منابع بودجه سال 97 برای ایجاد یک میلیون فرصت شغلی، یک نوع بریز و بپاش پولی بوده است. به نوعی برای اییجاد هر شغل 300 تا 400 میلیون تومان هزینه می شود که بسیار غیر معقول و غیر منطقی است.

آن هم در شرایطی که دولت طی دو سال گذشته نیز با صرف ده ها هزار میلیارد تومان از منابع خود در طرح های اشتغال زایی، دستاورد چشمگیری نداشته است!

نکته قابل تامل این است که براساس آخرین آماری که از نرخ بیکاری و تعداد بیکاران در کشور رسانه‌ای شده است، تعداد بیکاران در سه ماه نخست سال جاری, ۳ میلیون و ۳۲۲ هزار نفر بوده است که حدود 12 درصد از این جمعیت یعنی ۴۰۱ هزار و ۹۶۲ نفر از آن‌ها نخبه دانشگاهی هستند.

درواقع وجود ۴۰۰ هزار نفر نخبه دانشگاهی بیکار در کشور گویای آن است که وضعیت اشتغال و کار آفرینی این قشر از جامعه علمی کشور، با وجود داشتن پتانسیل های بالقوه، در شرایط مناسبی قرار ندارد و باید دراین زمینه گام‌های موثری از سوی دولت برداشته شود.

این در حالی است که بسیاری از نخبگان در همین شرایط دست به کارٖآفرینی های بزرگی زده‌اند و پتانسیل های خود را بالفعل کرده‌اند!

یک مثال عینی شرکتی فعال در زمینه خدمت رسانی آنلاین به مردم است که با نام پین‌ورک شناخته شده است. این شرکت توسط چند جوان نخبه ایرانی مدیریت می‌شود و خدماتی شامل خدمت نظافت منزل، کارواش سیار، قالیشویی، خشکشویی و دیگر خدماتی نظیر موارد فوق ارائه می‌دهد. این جوانان سخت‌کوش با سرمایه‌ی اولیه نه چندان نجومی، گام های بلندتری در اشتغال زایی، نسبت به دولت برداشته‌اند!

حال سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا کارایی دولت برای اشتغال زایی  در مقایسه با استارتاپ ها عقلانی است؟ آیا تلاش نسبتا بی بازده دولت برای ایجاد کار، در ازای هزینه‌ و اختصاص بودجه‌ای هنگفت، توجیه پذیر است؟

آیا معقول تر نیست که دولت با بودجه‌ی موجود، برای سرمایه گذاری در استارت آپ های کارآفرینی، مانند استارت آپ های حوزه حمل و نقل مثل اسنپ، یا استارتاپ های فعال در حوزه خدمات آنلاین منازل مثل پین‌ورک ، اقدام کند؟

به طور مثال پین‌ورک با اشتغال زایی برای بیش از ۵۰۰۰ نفر از میان قشر متوسط و ضعیف نقش بسیار موثری در کاهش نرخ بیکاری ایفا می‌کند. در حالی که این موضوع یکی از اصلی ترین وظایف دولت است. هزینه‌ی راه اندازی یک شغل در استارتاپ هایی نظیر پین‌ورک به مراتب بسیار بسیار پایین تر از هزینه های محاسبه شده برای راه اندازی همان شغل، توسط دولت است.

پیشنهاد کارشناسانه به دولت، برای سامان‌دهی به اوضاع نا به سامان بیکاری جوانان، این است که راه را برای فعالیت اینگونه مجموعه های دانش بنیان هموار کند. این نکته کاملا قابل لمس است که خالی کردن میدان به نفع نخبگان جوان در نهایت به نفع خود دولت خواهد بود.