دانشجویان در دیدار رهبری باید از پراکنده‌گویی و سطحی‌‎نگری پرهیز کنند / تمرین آزاداندیشی به دور از هیجانات

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- محمد کفیلی؛ جنبش دانشجویی در گذشته چه عملکردی داشته؟ جنبش دانشجویی در آینده چه عملکردی باید داشته باشد؟ این دو سوال را بارها از خودمان می‌پرسیدیم و به دنبال پاسخی کامل و همه‌جانبه برایشان بودیم. برای رسیدن به پاسخ سوال اول، مجموعه گفتگوهای «خط‌‌ کش» را آغاز کردیم. گفتگوهایی صریح با ادوار جنبش دانشجویی درباره کارنامه عملکرد تشکل‌ها و گروه‌های دانشجویی در سال‌های پس از پیروزی انقلاب.  سوال دوم اما هنوز پاسخی نداشت. «راهبرد» پاسخ ما به سوال دوم است.  اگر در «خط‌کش» به گذشته نگاه می‌کردیم، در «راهبرد» نیم‌نگاهی به آینده داریم. مسائل کلان کشور را روی میز می‎‌گذاریم و از فعالین جنبش دانشجویی می‌خواهیم درباره‌شان تبادل نظر کنند تا «راهبرد»ی برای کنش‌گری جنبش دانشجویی در آن مساله خاص، پیدا کنیم.

به نظر شما مهم‌ترین اولویت‌های جنبش دانشجویی برای دیدار با رهبر انقلاب چه مسائلی باید باشد؟
محمدی: تشکل‌های دانشجویی برای بیان مسائل مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی در دیدار رهبری براساس اولویت‌های مختلفی متن را تنظیم می‌کنند و این اولویت بندی براساس اقتضائات اتفاقات در سال اخیر لحاظ می‌شود.

اولویت اول اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در دیدار با رهبری در خصوص مسائل اجتماعی خواهد بود و با توجه به این که مسائل سیاسی نیز به دلیل مشکلات معیشتی متعددی که جامعه با آن مواجه است دیگر تاثیرگذاری خود را از دست داده، مسائل اجتماعی می‌توانند جایگاه بسیار مناسبی را به خود اختصاص دهند. سطح دغدغه‌ها از سطح مسائل خرد فرهنگی رشد پیدا کرده است و مشکلات خیلی فراگیرتر از مسائل و مشکلات ریز در کشور در حوزه فرهنگی و سیاسی به وجود آمده است.

قوه عاقله کشور در نهاد اجرایی کاملا مختل است. به همین دلیل سطح مباحث نیز در بعضی از موارد افزایش پیدا کرده و در کل پیش بینی که از محتوای متن سخنرانی عمده نمایندگان تشکل‌های دانشجویی می‌شود، توجه کردن به مسائل اجتماعی و معیشتی مردم می‌باشد.

عمده دانشجویانی که در دیدار با رهبری حاضر هستند عمدتا از مشکلات معیشتی رنج می‌برند. ازدواج یک مساله حل نشده برای آنهاست که غیرقابل حل نیز به نظر می‌رسد. در وضعیتی که یک قلم از لوازم خانگی بالغ بر ۵ الی ۶ میلیون تومان هزینه برمی دارد و حتی تعدادی از دانشجویان توانایی امرار معاش خود را ندارند و فرصت فعالیت اقتصادی برای آن‌ها در کنار تحصیل میسر نیس؛ بنابر همین دلایل نیاز است تا با مطالبه نمایندگان دانشجویان در دیدار با رهبری و مسئولان چاره اندیشی اساسی جهت وضعیت معیشتی و مشکلات اجتماعی صورت بگیرد که تمام مطالبات و دغدغه‌ها در حاشیه مسائل اجتماعی و معیشتی جامعه قرار می‌گیرد.

 

عاقلی: دیدار رهبری با دانشجویان یک دیدار راهبردی و گفتمانی است. یک دیدار به دور از هیجانات کاذب که در دیدار با رئیس جمهور ۱۶ آذر شاهد آن هستیم. خروجی این نشست یک راهبرد و سرفصل برای تشکل‌های دانشجویی است که می‌تواند سرمشق ادامه فعالیت جنبش دانشجویی خود را در سال پیش رو یا حتی سال‌های دیگر باشد.

این نشست قرار است سرفصل و راهبرد تشکل‌های دانشجویی را ترسیم بکند. تشکل‌های دانشجویی می‌دانند که بیانات رهبری اولویت‌ها و سرمشق جنبش دانشجویی در سال آینده و حتی سال‌های پیش‌رو نمایان خواهد کرد

نکته مهم‌تر این است که دانشجویان پس از ایراد سخنرانی نقطه‌های ضعف و قوت خود را با بیانات رهبری در تحلیل و بررسی می‌کنند. به عنوان مثال سال گذشته پس از سخنرانی یکی از نمایندگان دانشجویان در مقابل رهبری، ایشان به «صبر انقلابی» اشاره کردند و خواهان این بودند که در کنار هیجانات و شور انقلابی در دانشجویان جنبش دانشجویی به مسئله صبر نیز توجه داشته باشد که این بیانات خلا‌های جنبش دانشجویی را نمایان می‌کند.

این نشست را می‌توان به جلسه‌ای جهت ترسیم راهبرد یک سال روبه رو تعبیر کرد. نکته‌ای که این نشست را با دیگر نشست‌های دانشجویی -با سران قوا و مسئولین- متمایز می‌کند، اهمیت دادن رهبر انقلاب به جامعه جوان و دانشگاهی است. این حسن توجه رهبری به دانشجویان جزو نکات بسیار مثبتی استکه دانشجویان را نیز مجبور می‌کند تا با سطح بالاتری در دیدار حاضر شوند و با نگاه دقیق‌تر و به دور از سطحی نگری به مسائل توجه، و نظرات خود را بیان کنند.

نکته مهم درباره خود نشست، در خصوص فضای آزاد اندیشی است که رهبری چندین بار این مسئله را در سخنرانی‌های متفاوت خود به جامعه دانشگاهی گوشزد کرده است. نشست دانشجویان با رهبری تمرین آزاد اندیشی است. به این صورت که منِ دانشجو وقتی تریبون برای اظهارنظر دارم چه اندیشه‌ای برای بیان کردن و اظهار نظرات خود در مقابل رهبری دارم و در درجه دوم تا چه حد تحمل شنیدن صدای مخالف را دارم. این مسئله سرفصل مهمی برای قشر دانشجو است که تقویت آن توسط دانشجویان از مطالبات چندین ساله رهبری از آن‌ها است.

تشکل‌های مردمی و دانشجویی حلقه وصل بین مسئولین و جامعه و دانشجویان هستند. قرار است مجموع مشکلات جامعه و دانشجویان را ببینیم و فاکتور مشترک مطالبات مردم و دانشجویان را با تحلیل و زاویه دید نمایندگان دانشجویی در مقابل رهبری بیان کنیم.

نکته قابل توجه این است که دانشجویان قرار نیست در سخنرانی ده دقیقه‌ای خود تمام مشکلات اقتصادی سیاسی و اجتماعی دانشگاهیان و مردم را حل کنند و قرار نیست بیانات رهبری را به خودشان تکرار کنند و یا مطالبی را اشاره کنند که رهبری از آن باخبر نیست. بلکه باید با تحلیل و زاویه دید خودشان به نسبت به مسائل حادث شده، نظرات خود را بیان کنند.

 

شناخت جایگاه رهبر انقلاب و وظایف ایشان و شناخت دانشجو و نقطه تاثیرگذاری و مفید بودن در بحث مدیریت جامعه، اولویت‌های ما را در دیدار با رهبری تعیین می‌کند و این اولویت بندی را می‌توان «بازگشت به مردم» نامگذاری کرد به این شکل که از بطنی که از آن شکل گرفته اند و بیرون آمده اند در مقابل رهبری دغدغه‌های خود را بیان کنند.

ما اگر نسبت‌ها و جایگاه‌های مطالبه گر و مخاطب مطالبات را به خوبی نشناسیم، به جای یک مطالبه مدنی شاهد یک مطالبه قبیله‌ای که صرفا حل مشکلات کشور را از یک نفر مطالبه می‌کند هستیم.

بیژنی فر: دیدار با رهبری با توجه به سطح مطالبات از مقام اول کشور و ظهور و بروز شور و هیجاناتی که در جلسه حاکم است، تفاوت‌های بسیار زیادی با دیگر جلسات و دیدار با مسئولین دارد. نظر من درباره دیدار رهبری با دانشجویان به این شکل است که مطالبات دانشجویان و اظهار دغدغه‌ها در خصوص وضعیت کشور به ایشان، یک بستر و فضایی را برای رهبری نیز مهیا می‌کند تا به صورت دقیق‌تر با مخاطب خاص خود که جوانان و دانشجویان هستند گفتگو کنند. این مسئله به این صورت است که در این دیدار مطالبه گر صرفا دانشجویان نیستند و رهبری نیز در خلال جلسه مطالباتشان را از بدنه دانشگاهی و جوانان اظهار خواهند کرد.

 

جلسات با رهبری که به صورت مرتب و هر ساله برگزار می‌شود نمایانگر اهمیت دادن رهبری به قشر دانشجو و کنشگر اجتماعی است. اولویت نمایندگان اتحادیه‌های دانشجویی در دیدار با رهبری عمدتا باید حول محور مسائل سیاسی اقتصادی که نسبت مستقیمی با معیشت مردم دارد قرار بگیرد.

 

مهم‌ترین مطالبی که باید در این جلسه خدمت رهبری ارائه شوند چیست؟
محمدی:دغدغه‌ها و اولویت‌های دانشجویان که از طیف‌های سیاسی و تشکیلاتی متفاوتی در مقابل رهبری ده دقیقه سخنرانی می‌کنند با هم متفاوت است. نماینده نشریات دانشجویی در خصوص مطالبات دانشجویی و دانشگاهی خود در حوزه تخصصی که حول محور نشریات است اظهارنظر می‌کند و نماینده تشکل‌های دانشجویی مانند اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل نیز به فراخور شرایط سیاسی و اجتماعی خود در دانشگاه‌ها به مسائل خواهد پرداخت.

 

مسئله کلی که وجود دارد این است که تمام دانشجویانی که مقابل رهبری به سخنرانی می‌پردازند، چکیده‌ای از تمام دانشجویان هستند. نکته مثبتی که به مطالبات و دغدغه‌های جریان دانشجویی وارد است این نکته است که دغدغه‌های دانشجویان با دغدغه‌های عموم مردم مشترک است و خارج از خواسته‌های ۸۰ میلیون جمعیت ایران نمی‌باشد و این مطالبات صرفا برای یک صنف خاص نیست.

 

تشکل دانشجویی می‌تواند به صورت صادقانه مطالبات خود را بیان کند که مرز بین مطالبات دانشجویان و نماینده‌های دیدار با رهبری وجود نداشته باشد و این نماینده‌ها صدای بلند دانشجویان در مقابل رهبری و مسئولین هستند.

عاقلی: مطالبات صنفی و دانشجویی در این دیدار زمانی موثر واقع می‌شود که اعضای اتحادیه‌های دانشجویی با فعالیت‌های سالانه خود را معطوف به این حوزه کرده باشند. ما برای مطرح کردن مسائل خدمت رهبری باید توجه داشته باشیم که مسائلی را بیان کنیم که در بازه یک ساله فعالیت اتحادیه کار کرده باشیم و جزو دغدغه‌های اتحادیه بوده باشد و اگر فعالیتی را انجام نداده ایم، پس دلیلی برای مطرح کردن در جلسه وجود ندارد، زیرا اگر یک مطالبه به این صورت شکل بگیرد مطالبه بی پشتوانه و سطحی می‌باشد.

 

منِ عضو یک اتحادیه دانشجویی باید خواسته و دغدغه‌های بدنه‌ای که از آنجا شکل گرفته‌ام را تعیین بکنم و سپس به مابقی مسائل بپردازم. در جلسه نیز مطرح بکنم و در آخر نیز مجموع تحلیل و گزارشی که در این یک سال در اتحادیه صورت داده‌ایم را خدمت رهبری ارائه نمایم.

 

فرآیند نگارش متن سخنرانی در حضور رهبر انقلاب به چه صورتی است؟
محمدی: تدوین متن سخنرانی در دیدار با رهبری کار ساده‌ای نیست و سختی‌های خاص خود را دارد. اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل با برگزاری جلسات با دبیران دفاتر در دانشگاه‌های این اتحادیه و جمع آوری سوالات و دغدغه‌های دانشجویان عضو دفاتر این اتحادیه و ناظر بر جراید و نشریات دانشجویی دانشگاه‌های عضو اتحادیه، اعلام مواضع این تشکل در سال گذشته و مسائل سیاسی اجتماعی و اقتصادی روز کشور یک تحلیل نسبی و جامعی را در اولویت بندی متن سخنرانی تولید می‌کند.

فرایند نگارش متن سخنرانی به این شکل است که اعضای این اتحادیه در بازه سه هفته قبل از دیدار و عمدتا از آغاز ماه مبارک رمضان باید در دفتر اتحادیه به همراه اساتید و مشاوران در اتحادیه که همکاری‌های فکری را صورت می‌دهند حضور داشته باشند.

بعد از صورت گرفتن تمام مشورت‌ها و جمع آوری سوالات و دغدغه‌ها از سطح دانشگاه‌های کشور به یک جمع‌بندی کلی از اولویت‌ها و به صورت کلی نخ تسبیح متن سخنرانی پرداخته می‌شود که به عنوان مثال در سال گذشته «ارتجاع از آرمان‌های امام و انقلاب در بین مسئولین» نخ تسبیح سخنرانی این اتحادیه بود. پس از مشخص شدن نخ تسبیح مصادیق و محور‌های این متن در کنار همدیگر قرار داده می‌شود.

ویژگی مثبتی که متن سخنرانی تشکل‌ها در دیدار با رهبری به نسبت نمایندگان غیر تشکلی در این دیدار دارند انسجام محتوایی و متناسب بودن متن سخنرانی است که برخلاف متن نمایندگان غیر تشکلی است که «شب دیداری» تدوین می‌شود و غیرمنسجم و صرفا جهت خالی نبودن عریضه در این دیدار است.

ذکر این نکته هم ضروری است که نماینده نشریات دانشجویی در دیدار امسال بدون شک از جریان دانشجویی انقلاب اسلامی خواهد بود و تریبون به جریانی که هیچ علقه‌ای به انقلاب و نظام ندارد مانند سال گذشته داده نخواهد شد.

عاقلی: در رابطه با تنظیم متن سخنرانی باید گفت که پراکندگی مطالبات و دغدغه‌ها در دیدار با رهبری نشان دهنده وسعت دید‌ها به نسبت مسائل نیست، بلکه نمایش دهنده سطحی بودن دید ماست در نتیجه برای تدوین متن ترجیح می‌دهیم به مسائلی که به آن‌ها پرداخته ایم رسیدگی کنیم و از رهبری نیز بخواهیم دیدگاه خود را به نسبت فعالیت‌های ما بیان کنند.

هدف اصلی ما در اولویت بندی طرح مسائل و پاسخ گرفتن از رهبری شنیدن طرح بحث و تحلیل ایشان در قبال مسائل مورد نظر است. مانند مسئله مردم سالاری دینی و مسائل حوزه زنان- که در دیدار‌های دانشجویی سال‌های گذشته که پس از سخنرانی نماینده دفتر تحکیم وحدت در مقابل رهبری ارایه شد- از طرف ایشان طرح بحثی در این باره صورت گرفت و این مسئله ناشی از این است که از پرداختن به مسائل متعدد فاصله بگیریم و به موضوعات کلان که در یک سال اخیر مورد توجه اتحادیه بوده است و عمق محتوایی مناسبی را نیز دارا می‌باشد بپردازیم.

در دفتر تحکیم وحدت فرایند تدوین متن از یک ماه پیش از دیدار آغاز می‌شود. در درجه اول تحلیل‌ها و صحبت‌های اعضا در دفاتر را بررسی می‌کنیم و در شورای مرکزی نیز در کنار پرداختن به مسائل کف دانشگاهی، به موضوعاتی که دغدغه یک ساله اتحادیه بوده است و خط فکری و شعار سال اتحادیه را تحت تاثیر خود قرار داده توجه ویژه می‌کنیم. با در کنار هم قرار گرفتن دو عنصر «دلایل شکل گیری دغدغه ها» و «فعالیت‌های یک ساله اتحادیه» و راه حلی که به نظر اتحادیه می‌رسد و مجموع این‌ها به همراه مشورت با اساتید و کارشناسان به تدوین متن می‌پردازیم.

دفتر تحکیم وحدت با در نظر گرفتن یک رویکرد اساسی و ساختاری از واحد‌های اتحادیه سعی دارد در کنار پرداختن به کلان‌موضوع‌ها به نقد و بررسی و ارایه گزارش واحد‌های اتحادیه خود نیز در مقابل رهبری بپردازد تا از کم و کیف فعالیت‌های این اتحادیه ایشان را باخبر کنند و نظر ایشان را در قبال آن‌ها بدانند.

بیژنی فر: برای تدوین متن، عصاره فعالیت‌های یک ساله جنبش عدالت خواه برای ارائه به رهبری تنظیم می‌شود تا از نظر ایشان در قبال این برنامه‌ها مطلع شویم.

با استفاده از دغدغه‌ها و اولویت‌های دفاتر و اتحادیه جنبش عدالت خواه و به همراه گردآوری مطالبات دانشجویان -که امسال برای اولین بار به صورت کشوری از دانشجویان توسط جنبش عدالت خواه صورت گرفت- اولویت‌های متن سخنرانی مشخص می‌شود و جنبش عدالتخواه نیز مانند همیشه تمام مسائل را از پنجره عدالت خواهی نگاه می‌کند و زاویه دید را این گفتمان قرار داده است.

 

فرد سخنران در این دیدار با چه سازوکاری انتخاب می‌شود؟
عاقلی: هر سال برای انتخاب نماینده در مقابل رهبری در شورای مرکزی اتحادیه رای گیری صورت می‌گیرد و با توجه به همین ساختار شورایی، فرد منتخب که الزاما دبیر اتحادیه هم نیست نماینده در دیدار مشخص می‌شود.

محمدی: نماینده اتحادیه مستقل به صورت عرف عمدتا دبیر تشکیلات این اتحادیه می‌باشد، ولی باز هم براساس تصویب شورا، نماینده هر ساله انتخابات صورت می‌گیرد.