آیا اختلافات عربستان و امارات در جنوب یمن رو به وخامت است؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، یمن در پنجمین سال جنگ ائتلاف سعودی اماراتی علیه خود، شاهد اختلافات بیشتر ریاض و ابوظبی است.

پس از آنکه با عقب‌نشینی نیرو‌های ارتش و کمیته‌های مردمی (انصارالله) از شهر‌های جنوبی و قرار گرفتن کنترل چهار پنج استان جنوبی یمن، اندک اندک اختلافات عربستان و امارات آغاز شد و این اختلافات در درگیری نیرو‌های متحد امارات با نیرو‌های دولت «عبدربه منصور هادی» که مورد حمایت ریاض است، آشکار شد.

در جدیدترین مورد درگیری‌های دو طرف، روز دوشنبه (۲۳ ژوئن، دوم تیرماه) منابع محلی در شهر «عتق» مرکز استان شبوه اعلام کردند، نیرو‌های مورد حمایت امارات به فرودگاه این شهر حمله کرده‌اند و درگیری‌های شدیدی میان نیرو‌های مذکور و نیرو‌های دولت مستعفی آغاز شده است.

وبگاه خبری «الخبر الیمنی» گزارش کرد که نیرو‌های موسوم به «النخبه الشبوانیه» [نیرو‌های ویژه شبوه] مورد حمایت امارات بر ورودی‌های شهر عتق در مرکز استان شبوه مسلط شده‌اند. در پی این درگیری‌ها حداقل پنج نفر از نظامیان دولت مستعفی یمن و یک نیروی امنیتی از النخبة الشبوانیة زخمی شدند.

در کشاکش این اختلاف، آنچه «شورای انتقالی جنوب» نامیده می‌شود، و مورد حمایت امارات است، از روز گذشته هواداران خود را به تجمع در استان شبوه فراخوانده است؛ طبق گزارش وبگاه خبری «اخبار الیوم»، این فراخوان «اعلام جنگ علیه دولت هادی» توصیف شده است.

این شورا از هواداران خود خواسته امروز در شهر عتق (مرکز استان شبوه) تجمع کنند و با این کار حمایت خود را از نیرو‌های «النخبة الشبوانیة» نشان بدهند. این شورا به دنبال تأیید مردمی برای اقدامات نظامی این نیرو‌ها علیه دولت عبد ربه منصور هادی است که مورد حمایت عربستان سعودی است. اختلافات نیرو‌های متحد امارات و عربستان تا جایی بالا گرفته که شورای انتقالی جنوبی، نیرو‌های هادی را «نیرو‌های تروریسم و اشغالگر شمالی» توصیف کرده است.

طبق سایت اطلاع‌رسانی شورا، در بیانیه و فراخوانی که شورای انتقالی جنوب منتشر کرده، خود را به «آزادسازی صحرای حضرموت، بیحان و میکراس» متعهد دانسته است تا اینکه جنوب یمن قوای خود را بازیابد و مستقل شود.

منابع خبری و تحلیلگران امور یمن، اختلافات اخیر میان نیرو‌های متحد ریاض و ابوظبی در جنوب یمن را، کودتای امارات علیه عربستان توصیف کرده‌اند. تحرکات اخیر نیرو‌های متحد امارات علیه نیرو‌های دولت مستعفی یمن به ریاست هادی، در چند استان جنوبی، در راستای کودتای ابوظبی علیه دولت هادی تعبیر شده که هدفش جدا کردن جنوب یمن و حمایت از آن تحت عنوان «استقلال جنوب» است که عملا به معنای تجزیه یمن خواهد بود.

در مقابل فراخوان متحدان امارات، متحدان ریاض نیز بیانیه هشدار آمیز دادند. طبق گزارش وبگاه خبری «المشاهد» یمن، سرتیپ احمد مساعد حسین عضو گروه موسوم به «الهیئة الشعبیة» درباره فراخوان‌ها تحریک‌آمیز برای «تجمع و کوبیدن بر طبل فتنه در مرکز استان شبوه در شهر عتق» هشدار داد.

سرتیپ حسین در این خصوص اعلام کرده، آنانکه دعوت به تجمع برای تأیید یک طرف علیه طرفی دیگر می‌کنند، فتنه‌گر و خصم مردم شبوه و مخالف ثبات و امنیت آن هستند و مسئولیت ناامنی بر عهده آنان است و تجمع‌کنندگان بازداشت خواهند شد.

این مقام نظامی یمنی نزدیک به دولت مستعفی یمن، درباره هرگونه درگیری نظامی هشدار داده و خواستار تشکیل کمیته‌ای بی‌طرف برای روشن شدن حقایق و پایان دادن به دو دستگی‌ها در شبوه شده است.

شورای انتقالی کیست؟

شورای انتقالی جنوب که خواستار جدایی جنوب یمن از شمال یمن است، یازدهم ماه می‌سال ۲۰۱۷ (اردیبهشت ۱۳۹۶) در شهر عدن، جنوبی‌ترین شهر یمن و دومین شهر بزرگ این کشور اعلام موجودیت کرد.

این شورا با حضور شماری از سیاسیون و مسئولان قبیله‌ای و نظامیان شهر عدن به همراه «عبدروس الزبیدی» استاندار وقت عدن که تصاویرشان به همراه پرچم «جمهوری یمن جنوبی» زنده از تلویزیون محلی پخش شد، اعلام موجودیت کرد.

طبق گزارش «بی. بی. سی عربی»، ریاست این شورا را «هیئت رئیسه شورای انتقالی جنوبی» بر عهده دارد. الزبیدی در آن روز اعلام کرد که این شورا ۲۶ عضو دارد که پنج نفرشان استانداران پنج استان جنوبی یمن و دو نفر از وزرای دولت (مستعفی) یمن هستند و این هفت نفر مسئولیت مدیریت و نمایندگی استان‌های جنوبی را بر عهده دارند.

هر چند این شورا در ماده دو اساسنامه یا بیانیه موجودیت خود از «ادامه شراکت جنوب با ائتلاف عربی در مقابله با توسعه نفوذ ایران در منطقه و شراکت با جامعه بین‌الملل در جنگ علیه تروریسم» سخن گفته بود، اما این شورا با مخالفت منصور هادی و دولت او روبه‌رو شد و در بیانیه‌ای که پس از بیانیه شورای انتقالی، در ریاض از طرف دولت هادی منتشر شد، بر «رد قاطع» این شورا تأکید شد.

اختلافات عربستان و امارات از بدو تشکیل این شورا در سال ۲۰۱۷ آغاز شده و تاکنون ادامه یافته و به درگیری‌های نظامی در استان شبوه و عدن رسیده است. عدن از دیگر شهر‌های جنوبی یمن است که نیرو‌های متحد امارات این روز‌ها در آن بشدت فعال شده اند. هفته جاری، یکی از فرماندهان نظامی دولت مستعفی یمن اعلام کرد، امارات طرحی دارد تا با حمایت از جدایی‌طلبان، بر یمن مسلط شود.

«مهران قباطی» فرمانده تیپ زرهی چهارم گارد ریاست جمهوری دولت مستعفی یمن در فایل صوتی فاش شده می‌گوید؛ در پی بسیج نیرو‌های موسوم به شورای انتقالی جنوب یمن برای تسلط بر این شهر ساحلی، اوضاع در عدن بد است.

یک هفته قبل، سه‌شنبه هجدهم ژوئن، «ژرالد وایرشتاین» سفیر سابق آمریکا در یمن، در رأس هیأتی از کارشناسان آمریکایی، با «عیدروس قاسم الزبیدی» رئیس شورای انتقالی دیدار کرد.

برخی ناظران سیاسی این دیدار را حمایت از شورا می‌دانند که رویکرد جدایی‌طلبانه از یمن دارد. این هیأت شامل هجده پژوهشگر و کارشناسان از اندیشکده‌های مهم و راهبردی مختلف در آمریکا بوده است که الزبیدی در این دیدار از حضور این هیأت آمریکایی بشدت ابراز خرسندی و ابراز امیدواری می‌کند که این دیدار، باب دیدار‌های بیشتر و در سطوح عالی‌تر را باز کند.

الزبیدی در این دیدار با رویکرد جدایی‌طلبانه این شورا تأکید و از هیأت آمریکایی خواست که «پیام شورا و مردم جنوب یمن را به مردم آمریکا و سران آن برسانند تا حق مردم جنوب یمن در بازپس‌گیری کشورشان با مرز‌های ۲۱ می ۱۹۹۰ را درک کنند».

به نظر می‌رسد آنچه در جنوب یمن در جریان است، از یک سو قربانی شدن منافع مردم جنوب یمن میان ابوظبی و ریاض است و از سویی دیگر تجزیه شدن یمن که در نهایت به سود آمریکا خواهد بود.