باید مسئولیت اجتماعی و فعالیت داوطلبانه را بالاببریم / فرهنگ دینی عامل جلوگیری از خودکشی است

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، این روز‌های فشار‌های اقتصادی باعث درگیری‌ها و تنش‌های اجتماعی در جامعه شده است و شاید بتوان گفت: بررسی و ارائه راهکار برای از بین ردن این نوع تنش‌ها راهی به جلو باشد، از همین رو در یک گفتگوی صمیمانه با میکائیل دیانی روزنامه نگار، مستند ساز و فعال سابق دانشجویی درباره این حوادث و مستند «اعتراض خاموش» صحبت کردیم.
بخش دوم این مصاحبه را در زیر میخوانید

ساختار‌های اجتماعی باید خود را بعنوان مرجع رفع بحران، به مردم معرفی کنند

میکائیل دیانی گفت: ساختار‌های اجتماعی خودشان را به خوبی معرفی نمی‌کنند و گاهی اصلا معرفی نمی‌کنند و در برابر اینکه اقدامات و فعالیت هایشان رسانه‌ای شود تا مردم بیشتر در جریان قرار بگیرند؛ مقاومت هم می‌کنند، برای مثال اورژانس اجتماعی برنامه‌های خوبی دارد و سال گذشته از وقوع ۶ هزار خودکشی جلوگیری کرده است، اما هیچ کدام از این اقداماتش را رسانه‌ای و اطلاع رسانی نمیکند.
وی در خصوص یکی از مستند‌های خود گفت: یکی از مستند‌های ما در خصوص کودکان حاشیه است و با نامه نگاری‌هایی که با اورژانس اجتماعی شده ست به دنبال این هستیم تا این مستند را صرفا در مورد ۱۲۳ و خدمات آن‌ها کار کنیم و میخواهیم در نقطه‌ای امید بخش در مستند بگوییم که چنین خدماتی چه اثرات مثبتی دارد و طی چه فرایندی اثر مثبتی در جامعه میگذارد، اما متاسفانه با وجود اینکه چند ماه از نامه نگاری‌های ما با اورژانس اجتماعی گذشته، اما هنوز هم اتفاقی که کار این مستند را کلید بزند، نیافتاده است؛ بخشی از این موضوع بر میگردد به اینکه معمولا ساختار‌های خدمات اجتماعی، از معرفی خود و بیان اهداف و وظیفه خود دوری می‌کنند.

برخی جریانات از قبول بحران اجتماعی امتناع می‌کنند

دیانی گفت: بخشی از رسانه‌ها و جریان‌های سیاسی تلاش می‌کنند تا بگویند که چنین چیزی یا فلان بحران اجتماعی در جامعه وجود ندارد و وقتی خبر جلسه مقام معظم رهبری در یک جلسه ویژه آسیب‌های اجتماعی منتشر می‌شود که در ان بعد از شنیدن گزارشات گریه کرده اند جو رسانه‌ای درست می‌کنند که باید کاری کنیم و کارگره تشکیل دهیم و از این دست اقدامات، اما خیلی سریع هم آسیب‌های اجتماعی را فراموش می‌کنند و به نظر من کار این مستند «اعتراض خاموش» همین است که این موضوع را در جامعه به رسمیت بشناساند.


خودکشی‌های درون دانشگاه‌ها با هر دلیلی، اعتراضی است

وی در خصوص آمار خودکشی اعتراضی در دانشگاه‌ها گفت: بخشی از خودکشی‌های درون دانشگاه ها، اعتراضی است. یکی از دلایلی که منجر به خودکشی اعتراضی دانشجو می‌شود، تنهایی و مورد توجه نبودن در فضای تحصیلی است؛ یک نخبه علمی که بهترین توانایی را دارد و یک استعداد خیلی مهم برای اثرگذاری در فضای اجتماعی است، وقتی می‌بیند همه شرایط برای ظهور و بروز استعدادش، بسته است و هیچ راهی برای حضور در اجتماع و داشتن موقعیت اجتماعی ندارد، دچار ناامیدی و تنهایی می‌گردد و، چون دلیل این اتفاق را نهاد دانشگاهی می‌داند که باید از او حمایت می‌کرده، اما این کار را نکرده است، دست به خودکشی میزند تا تاثیری منفی بر فضای دانشگاه بگذارد و اعتراض خود را نسبت به عملکرد دانشگاه نشان دهد. البته همه خودکشی‌ها در دانشگاه دارای یک منشا نیستند، چنانکه اساسا خودکشی مسئله‌ای چند عاملی است و یک فاکتور در بروز آن قطعیت ندارد.

این مستند ساز گفت: بخشی از مهم‌ترین تاثیری که خودکشی اعتراضی در فضای جامعه می‌گذارد این ست که بازمانده‌های این خودکشی نیز احتمال دارد در ذهن شان تصمیم به خودکشی بگیرند برای مثال این پسری که در شهر کلیبر آذربایجان شرقی خودکشی کرده؛ تاثیری در خانواده اش گذشته که باعث شده مادرش نیز شش بار اقدام به خودکشی کند و پدر این خانواده می‌گوید حتما باید کسی در خانه مراقب همسرش باشد وگرنه امکان دارد مجدد دست به خودکشی بزند.

وی افزود: وقتی چنین اتفاقی برای بازمانده‌های خودکشی میافتد از لحاظ حکومتی، وظیفه وزارت بهداشت و درمان، تامین اجتماعی و سازمان بهزیستی است که برنامه ریزی کنند تا تحت درمان روانشناختی قرار بگیرند و از این بحران روحی در بیایند؛ در قبال این مقدار هزینه مالیات خدمات اجتماعی که جامعه پرداخت می‌کند باید این خدمات به جامعه ارائه شود.

 

دیانی در پاسخ به این سوال که چرا در کشور‌های مدونی که حق اعتراض نسبت ساختار‌ها را دارند مثل جوامع دموکراتیک در اروپا وآمریکا، خودکشی اعتراضی بیشتر از ایران است، گفت: درصد یا تعداد خودکشی در کشور‌های مختلف بیشتر از ایران است و در حال حاضر ژاپن که یک کشور دموکراتیک مدون و پایبند به لیبرال دمکراسی است.

وی ادامه داد: با وجوداینکه ژاپن یک کشور مدون است، اما یکی از بالاترین نرخ خودکشی‌ها را دارد، ولی این خودکشی صرفا ناظر به خودکشی اجتماعی نیست و در ژاپن عمده خودکشی‌ها روانی است؛ خلا عاطفی، خلا مسئولیت اجتماعی بی تفاوتی جوامع انسانی نسبت به هم در جامعه مدرن منجر به تنهایی انسان‌ها و در نهایت باعث خودکشی روانی شده است. از گسیختگی اجتماعی و فردگرایی و تنهایی در جوامع مدرن باعث شده نرخ خودکشی در آن‌ها بالا رود؛ ضمن اینکه دین و معنویت عاملی است مهارکننده که هر چه جوامع از آن فاصله می‌گیرند خودکشی در آن‌ها شایع‌تر می‌شود.

دیانی اظهار کرد: خودکشی را تک عاملی بررسی نمی‌کنیم؛ در برخی شهر‌ها فرهنگ غلط وجود دارد و، چون در فضای رسانه‌ای حضور ندارند، خودشان را در فضای عمومی ندیده‌اند و باور ندارند به علاوه آنکه این استان ها، از لحاظ موقعیت جغرافیایی جز استان‌های پیرامونی هستند و به همین دلیل توجه به آن‌ها در سیاست گذاری‌های کشوری کمتر است؛ همه این عوامل درکنار هم باعث شده چنین فرهنگ غلطی در این استان‌ها ایجاد شود و مردم ساکن در آن نتوانند این فرهنگ غلط را اصلاح کنند.


فرهنگ دینی در جامعه سنتی ایران از خودکشی جلوگیری می‌کند

وی در خصوص تاثیر فرهنگ دینی بر مسئله خودکشی اعتراضی گفت: نکته امیدوار کننده این است که، چون خودکشی در فرهنگ دینی مذموم و ناپسند انگاشته شده است هنوز در برخی مناطق بعنوان احرین راه برای ر‌هایی از وضعیت سخت در زندگی نیست که این نکته مثبتی است و به همین واسطه جامعه سنتی ایران، همبستگی اجتماعی بیشتری دارد؛ هرچه در ساختار‌های سنتی‌تر ورود می‌کنیم نزدیکی افراد به هم بیشتر است و این نزدیکی باعث می‌شود تا افراد ضمن با خبر شدن از اوضاع و احوال زندگی یکدیگر درصدد کمک در حل مشکلات هم برآیند لذا جامعه ما کمتر می‌طلبد که به سمت خودکشی رود.


باید مسئولیت اجتماعی و فعالیت داوطلبانه را بالاببریم

وی ادامه داد: به هر حال زمانی که در جامعه بحرانی رخ می‌دهد، آن بحران منجر به بروز انگیزه خودکشی در افراد آن جامعه می‌شود برای مثال ما الان در ایران درگیر بحران اقتصای هستیم و این بحران طبیعتا خودکشی اعتراضی و افزایش نرخ رشد خودکشی را بهمراه می‌آورد که باید با پذیرفتن وجود این بحران در جامعه، ساز و کار‌هایی را تعبیه کنیم تا این بحران اقتصادی به بحران اجتماعی منجر نشود.

دیانی افزود: ما باید در زمینه مدیریت بحران اقتصادی موجود در جامعه، مسئولیت اجتماعی را بالا ببریم، نهاد‌ها را درگیر کنیم، فعالیت‌های داوطلبانه را تقویت کنیم بطوریکه هر ایرانی یک روز از هفته را به فعالیت‌های اجتماعی اختصاص دهد تا بتوانیم با کمک هم از مبتلا شدن جامعه به بحران اجتماعی جلوگیری کنیم البته به نظر من جامعه ما مبتلا شده است و باید به فکر درمان باشیم.

---