یک پایگاه عرب زبان در گزارشی به بررسی احکام دادگاه عربستان درباره محکومان در پرونده قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد سعودی پرداخت و با تسمخر نوشت: این احکام نشان میدهد که همگان در قتل خاشقجی دست داشته اند؛ به جز قاتلانش.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، پایگاه عرب زبان "الخلیج آنلاین" در گزارش خود آورده است: بیش از یک سال از جنایت قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد رژیم سعودی در کنسولگری عربستان در شهر استانبول ترکیه میگذرد و تحقیقات عربستان به صدور حکم اعدام برای پنج متهم و زندانی کردن سه نفر دیگر تا ۲۴ سال زندان ختم شد. دادگاه سعودی سه نفر دیگر را تبرئه کرد و این درحالی بود که این سه نفر بیشتر از دیگران متهم به ارتکاب این جنایت بودند.
دادستانی کل سعودی دیروز دوشنبه گفت: هرکس دست داشتنش در این پرونده ثابت شده، محکوم شده است. دادگاه ۹ جلسه در پرونده خاشقجی برگزار و در دهمین جلسه خود حکم صادر کرد.
دادستانی در عین حال گفت که علیه ۱۱ متهم در پرونده خاشقجی احکام بدوی صادر شده است.
براساس اعلام دادستانی سعودی، احمد عسیری معاون رئیس سابق سازمان اطلاعات به علت ثابت نشدن اتهامات آزاد شده است. از سعود القحطانی مشاور سابق محمد بن سلمان ولیعهد سعودی و متهم اصلی این پرونده نیز تحقیق شده است، اما هیچ اتهامی به وی وارد نشده و آزاد شده است.
دادستانی کل سعودی همچنین گفت که حکم آزادی محمد العتیبی کنسول سعودی در شهر استانبول ترکیه نیز صادر شده است، زیرا ثابت شده که او در ساعت وقوع جرم در خارج از کنسولگری بوده است.
تبرئه این سه متهم انتقادهای شدیدی را در بین مسئولان ترکیه و چندین مرجع حقوقی و بین المللی به همراه داشت و آنها صدور چنین احکامی را تمسخر آمیز توصیف کردند.
نکته قابل توجه این است که اظهارات جدید عربستان درباره عسیری با آنچه در نوامبر گذشته درباره او گفته بود، تناقض دارد. عربستان در ماه نوامبر گفته بود که عسیری دستور احضار خاشقجی را داده بود و القحطانی نیز در جنایت دست دارد. این مطلب را شلعان الشلعان قائم مقام دادستان کل عربستان در دقیقه ۱۳ کنفرانس مطبوعاتی گذشته خود گفته بود.
تبرئه شدگان چه کسانی هستند؟
در ژوئن گذشته، گزارش سازمان ملل درباره جنایت قتل خاشقجی تایید کرد که مسئولان سعودی سعود القحطانی متهم اصلی این جنایت را در کنار افراد دیگر تیم قاتلان محاکمه نکرده است.
دادستانی کل عربستان سوم ژانویه گذشته بدون ذکر نام به افکار عمومی جهان گفته بود که ۱۱ متهم در دادگاه به خاطر ارتباط با جنایت قتل خاشقجی در دادگاه حاضر شده اند.
گزارشی که اگنس کالامارد گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره اعدامهای خارج از چارچوب قضایی تدوین کرد، حاوی اسامی این ۱۱ متهم با استناد به اطلاعاتی بود که از منابع حاضر در جلسه محاکمه در ریاض به دست آورده بود. آنها فهد شبیب البلوی، ولید عبدالله الشهری، ترکی مشرف الشهری، ماهر عبدالعزیز مطرب، صلاح محمد الطبیقی، منصور عثمان با حسین، محمد سعد الزهرانی، مصطفی محمد المدنی، سیف سعد القحطانی، احمد محمد عسیری و مفلح شایع المصلح بودند.
این افراد به جز مفلح شایع المصلح که گفته شده بود، از کارمندان کنسولگری عربستان در شهر استانبول ترکیه بود و احمد عسیری معاون سابق رئیس دستگاه اطلاعاتی سعودی جزء تیم قاتلان بودند که به شهر استانبول آمدند. براساس گزارشهای امنیتی ترکیه، این تیم ۱۵ نفره متهم به قتل خاشقجی شدند.
نکته قابل توجه این است که نام القحطانی مشاور سابق محمد بن سلمان ولیعهد سعودی و نیز محمد العتیبی کنسول کل سابق سعودی در بین این ۱۱ فرد وجود نداشت، با وجود اینکه تحقیقات ترکیه این دو نفر را به شرکت در اجرای جنایت متهم کرده است.
دادستانی کل در شهر استانبول ترکیه دستور دستگیری القحطانی و عسیری به اتهام "قتل عمد با انگیزه بی رحمانه یا شکنجه با اصرار و نظارت" صادر کرد.
مسئولان امنیتی ترکیه نیز تردد العتیبی کنسول کل سعودی بین ساختمان کنسولگری و خانه اش در شهر استانبول به هنگام به قتل خاشقجی را کشف کردند و این مورد در گزارش سازمان ملل درباره قتل خاشقجی هم آمده است.
داستان عربستان
بر اساس گزارش شبکه تلویزیونی شبه رسمی العربیه عربستان در روز ۲۱ اکتبر سال ۲۰۱۸ میلادی در توییتر خود، سرتیپ احمد عسیری معاون رئیس اطلاعات عربستان تیمی امنیتی متشکل از ۱۵ نفر را برای متقاعد کردن خاشقجی برای بازگشت به عربستان تشکیل داد. عجیب این است که گزارش با صراحت به نقل القحطانی در انتخاب سرهنگ ماهر مطرب یکی از اعضای تیم قاتلان به بهانه مذاکره با خاشقجی اشاره کرد، زیرا رابطه خاصی با این روزنامه نگار داشته است.
ریاض با اعلام بازداشت ۱۵ نفر و سه کارمند کنسولگری، به موضوع بازداشت القحطانی و عسیری نپرداخت؛ با وجود اینکه این دو به خاطر این پرونده از کار خود برکنار شدند.
این گزارش افزود: القحطانی به تیم یاد شده دستور داد که بدون مراجعه به مافوق عمل کنند.
شبکه العربیه در گزارش خود مدعی شد که قبل از اینکه مطرب به خاشقجی بگویید که ما تو را بیهوش و با خود به عربستان میبریم، برنامه این بود که خاشقجی را به خارج از استانبول برده و با او درباره بازگشتش به عربستان مذاکره کنند. خاشقجی با آن مخالفت کرد و تیم یاد شده علیه او وارد عمل شد و سپس صلاح الطبیقی کارشناس کالبدشکافی برای پاک کردن آثار جرم و پنهان کردن جسد با کمک یک همکار محلی اقدام کرد.
چند روز قبل از اینکه شبکه العربیه گزارش خود را منتشر کند، خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع بلندپایه عربی مرتبط با خاندان حاکم سعودی نوشت که القحطانی معزول همان کسی است که عملیات قتل خاشقجی داخل کنسولگری عربستان در استانبول را مدیریت کرد.
القحطانی علاوه بر مسئولیتش به عنوان مشاور دفتر سلطنتی سعودی، ریاست هیئت مدیره اتحادیه امنیت سایبری و نرم افزاری و پهپادی را برعهده داشت.
مسئولان سعودی به سرزنش کردن تیم مجری عملیات در استانبول بسنده کردند و چشم خود را به روی مسئولان اصلی در عربستان یعنی القحطانی و عسیری بستند و به برکنار کردن آنها از پستهای خودشان بسنده کردند.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور تیکره در سخنرانی خود در ۲۳ اکتبر سال ۲۰۱۸ میلادی تاکید کرد: کشورش "دلایلی قوی" دارد که نشان میدهد جنایت قتل خاشقجی برنامه ریزی شده بود و نه تصادفی، و متهم کردن عناصری امنیتی به قتل خاشقجی نه ما و نه افکار عمومی جهان را قانع میکند.
رئیس جمهور ترکیه در چندین مناسبت دیگر نیز بر این گفتههای خود تاکید کرد.
در تاکید صحبت اردوغان، خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع بلندپایه عرب بدون ذکر نام گفت: تماسی از طریق اسکایپ بین خاشقجی و القحطانی صورت گرفت و در آن، "القحطانی به خاشقجی اهانت و ناسزا گفت و خاشقجی نیز جوابش را داد و سپس القحطانی از نیروهایش خواست تا او را به قتل برساند. او به آنها گفت که سر این سگ را برام بیاورید".
به گفته این منبع عربی، روشن نیست که آیا القحطانی شاهد بقیه جزئیات عملیات قتل خاشقجی در داخل ساختمان کنسولگری بوده است یا خیر. وی این عملیات را شکست خورده توصیف کرد.
اما این منبع و یک منبع ترک تایید کردند که این فایل ضبط شده در اختیار رئیس جمهور ترکیه است و او از دادن آن به آمریکاییها خودداری کرد. همین امر باعث شد که آمریکا جینا هاسبل مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) را روز دوشنبه ۲۳ اکتبر سال ۲۰۱۸ میلادی به ترکیه بفرستند و او بعد از آگاهی از این فایل ضبط شده گفت که "عملیات برنامه ریزی" شده بوده است.
گفتههای عربستان درباره جنایت، کشورهای غربی یا آمریکا یا ترکیه را قانع نکرده است. این درحالی است که رئیس جمهور ترکیه خواهان محاکمه ۱۸ فرد بازداشت شده در عربستان، در استانبول شد. او همچنین خواهان تحقیقاتی دقیق درباره قتل خاشقجی از سوی یک کمیته کاملا عادلانه و بی طرف شد.
العتیبی دور از روند تحقیقات
به طور طبیعی، باید محمد العتیبی سرکنسول سعودی در استانبول در صدر صحنه پرونده قتل خاشقجی میبود، زیرا او مدیریت کنسولگری را برعهده داشت که خاشقجی در آن به قتل رسید. اما العتیبی بسیار پریشان شد، زیرا بعد از اذعان عربستان به ارتکاب جنایت در داخل کنسولگری، پوچی ادعایش مبنی بر نبود خاشقجی در کنسولگری برملا گشت.
بعد از افشای زوایای پنهان جنایت هولناک تیم قاتلان سعودی، العتیبی از دیدهها پنهان شد و به طور رسمی، دادگاه کیفری ریاض هیچ اتهامی به او وارد نکرد یا نامش را در بین ۱۵ محکوم پرونده قتل خاشقجی به میان نیاورد؛ با وجود اینکه او حامل اسرار قتل و محل پنهان کردن جسد بود که هنوز نامعلوم است.
اولین ظهور العتیبی در یک فایل ویدئویی بود که خبرگزاری رویترز از داخل کنسولگری کشورش در استانبول منتشر کرد تا تاکید کند که خاشقجی ساختمان کنسولگری را ترک کرده و در داخل محدوده دیپلماتیک به سر نمیبرد. العتیبی این کار را در گردشی سریع در داخل کنسولگری به همراه خبرنگار رویترز انجام داد.
العتبیی در این گردش برای نشان دادن نبودن خاشقجی در کنسولگری یکی از کمدها را باز کرد. این مصاحبه العتبیی با خبرگزاری رویترز خشم زیادی را در شبکههای اجتماعی برانگیخت.
العتبیبی یکی از مهمترین شاهدانی است که اطلاعات دقیقی درباره قتل خاشقجی دارد، زیرا در زمان اجرای قتل و پنهان کردن جسد در کنسولگری بود. او همه کسانی را که در ارتکاب این جنایت سهیم بودند، میشناسد.
بعد از مدتی فریبکاری و آوردن تیمهای ویژه سعودی برای پاک کردن کامل شواهد قتل، عربستان به مسئولان ترکیه اجازه دادند که خانه سرکنسول آنها در استانبول تفتیش شود، اما این کار بعد از آن صورت گرفت که العتیبی خاک ترکیه را به مقصد عربستان ترک کرده بود.
براساس نوشته روزنامه صباح ترکیه به نقل از منابع امنیتی موثق، یک کارشناس شیمی و یک سم شناس برای خلاص شدن از آثار جسد خاشقجی به کنسولگری اعزام شدند. این کار بعد از گذشت ۹ روز از ارتکاب جنایت انجام شد.
رئیس جمهور ترکیه از مسئولان سعودی انتقاد کرد، زیرا آنها هیچ اقدامی علیه العتیبی که جلوی رسانهها دروغ گفت و چند روز بعد از حادثه از ترکیه فرار کرد، به عمل نیاورد.
عملا از زمان ورود العتیبی به خاک عربستان، مسئولان سعودی هیچ اقدامی علیه او در برابر انظار جهانیان انجام نداده یا او را محاکمه نکرده اند، زیرا او بدترین نمایش و دروغ پردازی را درخصوص به قتل رساندن علیه شهروند سعودی انجام داد.
بعدا، شبکه تلویزیونی الجزیره از ایجاد یک کوره گاز در داخل خانه العتیبی پرده برداشت و تحقیقات ترکیه به این نتیجه رسید که به احتمال زیاد جسد خاشقجی در این کوره با درجه حرارت بسیار بالا ذوب شده است.