بهترین دوست «کرونا» را بشناسید! / اشتباهی که باعث شد آمریکا رکورددار فوتی‌ کرونا باشد

ماجرا از اوایل بهمن‌ماه سال گذشته شروع شد؛ روز‌هایی که هنوز کرونا به آمریکا نرسیده بود یا شاید هنوز رسیدنش آشکار نشده بود. ترامپ جلوی دوربین‌ها آمد و در کمال شگفتی سخنی را که شاید وقتش روز‌های پایانی مقابله با کرونا باشد به زبان آورد: «ما قاطعانه بیماری کرونا را تحت‌کنترل داریم»؛ و اشاره کرد که یک نفر از چین به آمریکا آمده و مشکلی نیست. یک هفته بعد که ۵ نفر در آمریکا به کرونا مبتلا شده بودند دوباره گفت: «اوضاع تحت‌کنترل است. ما مشکل چندانی نداریم. آن‌ها همه در حال مداوا هستند.» چند روز بعد در یک سفر خارجی دوباره گفت: «به نظرم این مشکل از بین خواهد رفت. درباره‌اش مطالعه زیادی شده و اطلاعات زیادی داریم. خیلی هم به ساخت واکسن نزدیک هستیم». پس از آن‌که ابتلای ۱۵ نفر تایید شد دوباره با اعتماد‌به‌نفس تاکید کرد: «ما از نظر شیوع بیماری در سطح پایینی هستیم. ما خیلی خیلی برای آن آماده‌ایم. صحبت ۱۵ نفر است و ۱۵ نفر ظرف چند روز می‌رسد به صفر نفر که نشان می‌دهد ما خوب عمل کرده‌ایم.»


با این روحیه از همان اول معلوم بود ترامپ چقدر می‌توانست به کرونا کمک کند؛ حالا آمریکا رکورددار بیشترین تعداد مبتلایان و قربانیان کرونا در جهان است. در این کشور شمار مبتلایان به حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر و تعداد قربانیان به حدود ۱۰۰ هزار نفر رسیده است. در حالی که در برزیل و روسیه که رتبه دوم و سوم ابتلا به کرونا را دارند مبتلایان حدود ۳۳۰ هزار نفرند.

رفتار ترامپ در برابر تهدید کرونا الگوی مشخصی دارد؛ او درباره کرونا تصمیماتی را می‌گیرد که به نظرش برای انتخاب مجددش بهتر است نه تصمیماتی که واقعا برای کاهش تهدید کرونا لازم است. چون تعطیلی‌های ناشی از کرونا بر آمار‌های اقتصادی آمریکا و احتمال انتخاب مجددش تاثیر منفی می‌گذارد ترامپ از ابتدا برای انکار مشکل کوشید و بعد هم تلاش کرد با کوچک جلوه‌دادن مشکلات، زمینه را برای بازگشایی سریع اقتصاد آماده کند. خودرأیی او هم بر وخامت اوضاع افزود و یک نمونه این‌که اعلام کرد خودسرانه داروی «هیدروکسی کلروکین» مصرف می‌کند که به نظرش برای کرونا مفید است. ولی بعد معلوم شد این دارو که ترامپ مدعی شد ۲۰ میلیون دُز آن را از سوی دولت خریداری و در انبار‌های فدرال نگهداری می‌کند احتمال مرگ بیماران کرونا را بالا می‌برد. وقتی هم که به او ایراد گرفتند که گزارش تحقیقات مقدماتی در یک بیمارستان دولتی آمریکا نشان داده این دارو برای کرونا مفید نیست در پاسخ گفت این «گزارش‌های بسیار غیرعلمی» از سوی کسانی ارائه شده که حامی ترامپ نیستند! این عادت اوست که هر وقت سخنی خلاف خواست خودش می‌شنود آن را به مخالفان سیاسی‌اش نسبت می‌دهد.


دخالت ترامپ در مسائل پزشکی سابقه‌دار است و نمونه مشهورش پیشنهاد او برای تزریق مواد ضدعفونی به بدن بیماران کرونایی بود. ترامپ در یک سخنرانی با اشاره به این‌که شنیده بود مواد ضدعفونی معمولی که برای پاکسازی سطوح استفاده می‌شود ظرف یک دقیقه ویروس را نابود می‌کند تزریق این نوع مواد به بدن بیماران مبتلا به کرونا برای کاری «شبیه پاکسازی» را پیشنهاد داد.

با وجود دخالت‌های مکرر ترامپ در امور پزشکی معلوم است وی با کارگروه کرونا در کاخ سفید مشکلات بسیاری دارد؛ یا بهتر بگوییم برایشان مشکلات زیادی درست می‌کند. جدیدترین نمونه این مشکلات هم اینکه ترامپ از بازگشایی سریع اقتصاد می‌گوید و دکتر «آنتونی فائوچی» رئیس سازمان بیماری‌های واگیر آمریکا در جلسه سنا اعلام کرد بازگشایی شتاب‌زده عواقب واقعا جدی خواهد داشت و شاید دیگر نتوان موج شیوع کرونا را کنترل کرد. او گفت چنین کاری به «رنج و مرگ» در ایالات متحده منجر می‌شود.

«تحریم‌ها را بردارید»؛ این فصل مشترک درخواست‌های بین‌المللی برای مقابله با کرونا بود که از سوی ترامپ نادیده گرفته شد تا کار کشور‌های درگیر این بیماری سخت‌تر شود. ۸ کشور از جمله روسیه، چین، کوبا و ایران در نامه‌ای به دبیرکل سازمان‌ملل تحریم‌ها را مانع مقابله موثر با کرونا دانستند. روسیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای را هم تنظیم کرد تا تحریم‌های آمریکا علیه سایر کشور‌ها برای مقابله با کرونا لغو شود. اما با اعمال نفوذ آمریکا در سازمان‌ملل این قطعنامه تصویب نشد. درخواست لغو تحریم‌ها از سوی دبیرکل سازمان‌ملل که از لزوم همبستگی جهانی برای «جنگ با کرونا» می‌گفت نیز به جایی نرسید. نامه سناتور‌های حزب دموکرات آمریکا به وزیر خارجه برای لغو تحریم‌ها هم به سرنوشت مشابهی دچار شد تا همچنان با لجاجت و اصرار ترامپ مقابله با کرونا برای بسیاری از کشور‌های جهان سخت‌تر باشد.

ترامپ اواخر فروردین که بحران کرونا در آمریکا جدی شده بود ناگهان سازمان بهداشت جهانی را به پنهان‌کاری درباره شیوع ویروس در «ووهان» چین و شفاف نبودن متهم کرد و از تعلیق موقت کمک‌های آمریکا به این نهاد بین‌المللی خبرداد. بودجه سازمان بهداشت جهانی برای سال ۲۰۲۰ حدود ۵ میلیارد دلار است که ۲۰ درصد آن از طریق حق عضویت اجباری همه کشور‌های عضو و باقی از طریق کمک‌های مالی افراد، سازمان‌های خیریه، نهاد‌های بهداشتی و پزشکی و مهم‌تر از همه کمک دولت‌ها تامین می‌شود. کاهش بودجه در شرایطی که بسیاری از کشور‌های فقیر و توسعه نیافته برای اجرای برنامه‌های مقابله با کرونا به کمک سازمان بهداشت جهانی نیازمندند به معنای کمک به گسترش کرونا در مقیاس جهانی محسوب می‌شود. به همین دلیل است که «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان‌ملل در برابر این تهدید موضع گرفت و هشدار داد آمریکا زمان نامناسبی را برای این کار انتخاب کرده است. وی تاکید کرد: «سازمان بهداشت جهانی باید حمایت شود، چون فعالیتش برای مقابله با کرونا حیاتی است.»

اعتراضات زیادی به تصمیم ترامپ برای قطع بودجه سازمان بهداشت جهانی شکل گرفت و همه دنیا از روسیه و چین گرفته تا اتحادیه اروپا و آلمان و همچنین سازمان‌ملل این تصمیم را اشتباه دانستند. «جوزف بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دراین‌باره توئیت کرد: «به شدت از تصمیم آمریکا برای تعلیق مشارکت مالی در بودجه سازمان بهداشت جهانی متاسفم. در این زمان که به تلاش‌های بسیار بیشتر برای مهار بحران کنونی نیاز است اتخاذ چنین تصمیمی هیچ توجیهی ندارد.» نهاد‌های بهداشتی داخل آمریکا نیز به این تصمیم اعتراض کردند و برای نمونه «لسلی داک» مدیر موسسه مردم نهاد protect our care که در حوزه بهداشت و سلامت در آمریکا فعال است این تصمیم ترامپ را تلاشی برای انحراف افکارعمومی از کارنامه‌اش در زمینه دست‌کم گرفتن کرونا و آماده نبودن دولتش در برابر این بیماری توصیف کرد و افزود: «بدون‌شک عملکرد سازمان بهداشت جهانی خالی از اشکال نیست، اما قطع کمک مالی به این نهاد در زمان اوج شیوع همه‌گیری یک بیماری بسیار غیرمسئولانه است.» در نهایت انجمن پزشکان آمریکا نیز این اقدام را «گامی خطرناک در مسیری نادرست» نامید که پیشبرد برنامه جهانی برای شکست کرونا را دشوارتر می‌کند.


گوش ترامپ به این اعتراض‌ها بدهکار نبود و اواخر اردیبهشت مهلتی ۳۰ روزه برای سازمان بهداشت جهانی تعیین کرد که در ساختار خود تغییرات اساسی ایجاد کند وگرنه آمریکا سهم خود در بودجه این سازمان را به طور دائمی قطع می‌کند و درباره عضویت خود در این نهاد بین‌المللی نیز تجدید‌نظر خواهد کرد. در واقع ترامپ تهدید لفظی را با عمل همراه کرده تا تهدید جهانی کرونا بیشتر و طولانی‌تر شود.