غرب آسیا؛ جایی که عروس آن هم آرامش ندارد / ریشه بحران در لبنان از کجا کلید خورد؟

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، زهرا مهران راد؛ غرب آسیا جایی که شاید به قول شاعر، چشمان مردمش را از روی آن ساختند همواره پر التهاب، اندوهگین، خسته و البته زیبا مصداق آخرینش هم انفجار مهیب در بندر استراتژیک بیروت در روز سه شنبه بود، که گفته می‌شود شاهرگ اصلی واردات که نه؛ شاید بهتر باشد بگوییم شاهرگ اقتصاد لبنان بود.

بندر بیروت روزانه با ۳۰۰ بندرگاه جهانی در تعامل بود، سالانه پذیرای حدود سه هزار کشتی بوده که عمده صادرات و واردات لبنان از آن صورت می‌گرفت، بیشتر کالا‌ها و مواد وارداتی از جمله غذا، مواد اولیه، دارو و ابزار‌های برقی از طریق این بندر وارد لبنان می‌شد. این بندر، بخش اصلی توانمندی لبنان در ذخیره‌سازی بود زیرا انبار‌های بزرگی در آن وجود داشت که محل ذخیره کالاهای مختلف بودند.

 

 

 

 

امروز لبنان مهمترین ورودی کالا‌ها را از دست داده است و دیگر نمی‌تواند بسته اصلی غذایی خود را به دست آورد، مشکل لبنان این است که نمی‌تواند زیاد تولید کند؛ بدین معنا که نمی‌توان شکست لبنان در واردات را جبران کرد. برای آنکه بدانید انفجار بیروت تا چه حد برای لبنان مهم است باید گفت:۹۰ درصد از گندم مصرفی این کشور وارداتی بوده و اکثر آن از طریق ترمینالی انجام می‌شده که در قلب این انفجار قرار داشته است.

 

 

 

 

گرچه هنوز حزب یا گروهی مسئولیت این انفجار را به عهده نگرفته است اما رسانه‌ها از سه شنبه شب مشغول گمانه زنی هستند. در همین راستا شبکه الجزیره قطر به نقل از منابع امنیتی لبنان نوشت، انفجار بندر بیروت ناشی از منفجر شدن همزمان مقادیر زیادی از مواد آتش‌زا مانند ترقه بوده، تصاویر و ویدئو‌های منتشر شده از این حادثه حکایت از شدت حادثه دارد به طوریکه تا چشم کار می‌کند ستونی از دود با ارتفاع زیاد خودنمائی می‌کند.

 

ریشه بحران در لبنان از کجا کلید خورد؟
اما ریشه این اتفاقات در لبنان از کجا کلید خورد، اواخر سال ۲۰۱۹ و بعد از استعفای سعد حریری سنگ اندازی‌های غرب و آمریکا برای جلوگیری از تشکیل کابینه نزدیک به حزب الله سرعت گرفت اما از آنجا که ائتلاف مقاومت در پارلمان لبنان ۶۸ درصد کرسی‌ها را در اختیار دارد، بالاخره "حسان دیاب" نامزد مورد حمایت حزب الله به عنوان نخست وزیرلبنان انتخاب شد؛ این انتخاب البته به ادعای بسیاری از کارشناسان بین الملل ثابت کرد که حزب الله اجازه نمی‌دهد آمریکا در امور داخلی لبنان دخالت کند و همواره خواهان استقلال لبنان است.

البته انتخاب "دیاب" و تشکیل کابینه او با وجود مخالفین قدرتمند و حامیان قدرتمند‌تر خارجی، تازه آغاز مسیری پر فراز و نشیب بود که دست انداز‌های آن از همان اول کار پرقدرت می‌نمود.

بر اساس تعارضات موجود در حکومت لبنان، زمزمه فشار‌ها برای فروپاشی زود هنگام کابینه دیاب به گوش می‌رسید. سناریویی که برای آغاز این فروپاشی در نظر گرفته شده بود مسائل اقتصادی بود و" دیاب" در یکی از سخنرانی‌های خود صراحتا به بازی رئیس بانک مرکزی لبنان در زمین دشمن و خروج عمدی ارز از کشورش اشاره کرد.

 

ایستادگی «دیاب» در برابر وزیر فرانسوی، عامل استعفای وزیر خارجه لبنان
اساسا وقتی دشمن با ایجاد ناامنی اقتصادی به هدف نهایی خود در لبنان یعنی فروپاشی دولت" دیاب" نرسید، بدون خالی کردن میدان اقتصاد به سراغ میدان سیاست رفت ونتیجه آن استعفای وزیرخارجه لبنان شد؛ استعفایی که در اثنای آن بیش از هرچیز فشارآمریکا و ردپای فرانسه دیده می‌شود و درست بعد از سفر لودریان وزیر خارجه فرانسه به لبنان و ایستادگی "دیاب" در برابر برخورد تحقیرآمیز وزیر فرانسوی و هتاکی او علیه مقاومت انجام شد.

 

 

 

ماجرا از این قرار بود که "دیاب" در این سفر خطاب به زیاده خواهی فرانسه در مورد حزب الله گفت: "ما در لبنان از کسی دستور نمی‌گیریم. من هم سعد الحریری نیستم که هر چه امر از خارج آمد، انجام دهم". سرانجام این سخنان استعفای "ناصیف حتی" وزیر خارجه لبنان را به دنبال داشت که به داشتن گرایش‌های خارجی بویژه گرایش به پاریس مشهور است. "حتی" که از قاطعیت نخست‌وزیر در برابر لودریان ناراحت شد به عنوان اولین وزیرکابینه استعفا می‌دهد و دلیل استعفای خود را ناکارآمدی دولت "دیاب" معرفی می‌کند.

 

 

البته سناریوی فروپاشی دولت منتسب به مقاومت ختم به فشار‌های سیاسی و اقتصادی نمی‌شود و درست یک روز بعد از استعفای وزیرخارجه لبنان بندر پایتخت گرفتار حریق و انفجار می‌شود.

واکنش‌ها به این حادثه متفاوت است. "دونالدترامپ" رئیس جمهورآمریکا از فرصت پیش آمده در کنفرانس مطبوعاتی خود استفاده می‌کند و ضمن اعلام آمادگی برای کمک به مردم لبنان از این حادثه تعبیر به " حمله وحشتناک" می‌کند و مدعی می‌شود ژنرال‌ها به او گفته‌اند که انفجار بیروت یک "حمله" بوده است؛ موضوعی که رسانه‌های آمریکایی به دنبال پاک کردن ردپای آمریکا در آن و اثبات بی پایه و اساس بودن ادعای ترامپ می‌شوند.

 

 

 

 

 

ساعتی بعد از این اتفاق پمپئو وزیرخارجه آمریکا در صفحه توئیتر خود می‌نویسد: "ما در حال بررسی وضعیت هستیم و برای کمک به مردم لبنان جهت نجات از این تراژدی وحشتناک آماده هرگونه کمک هستیم".

 

دقایقی بعد مقامات رٰژیم صهیونیستی اعلام می‌کنند، ارتباطی با وقوع انفجار در بیروت نداشته‌اند. بعد از آن صفحه توئیتر " اسرائیل به فارسی" شاید برای آنکه شائبه ریا در نوشتن عبری پیش نیاید به فارسی می‌نویسد:اسرائیل آماده کمک رسانی به لبنان است.

 

 

اقدامات آمریکا که نمی‌توان منکر غرض ورزی در آن شد البته ختم به همین جا نمی‌شود و "مایک پمپئو" وزیر خارجه آمریکا در اقدامی خارج از عرف دیپلماتیک، در تماس تلفنی با "سعد الحریری" نخست‌وزیر سابق لبنان، با ابراز همدردی نسبت به حادثه انفجار روزسه شنبه در بیروت، مدعی همبستگی کامل آمریکا با این کشورمی شود. البته به نظر می‌رسد این همبستگی به معنی همبستگی آمریکا با لبنان "سعد الحریری" باشد تا لبنان به مفهوم عام آن.

 

 

وی در این تماس مدعی می‌شود که آمریکا کمک‌های فوری برای لبنان برای مواجهه با تبعات این انفجار ارسال خواهد کرد.

سید رضا صدر الحسینی کارشناس مسائل منطقه البته این ادعای مقامات اسرائیلی و آمریکایی در کمک به مردم لبنان را طنز تلخ تاریخ می‌نامد و معتقد است: این دوکشور در حالی برای کمک رسانی به مردم لبنان اعلام آمادگی می‌کنند که عامل اصلی تروریسم اقتصادی و چند ده برابرشدن قیمت اجناس در لبنان و فشاراقتصادی در چندماه اخیربر مردم این کشور بودند.

 

---

درخواست وزیر بهداشت لبنان برای ترک بیروت
خبر‌ها حکایت از آن دارد که اوضاع به حدی در بیروت وخیم است که برخی به آن لقب "چرنوبیل لبنان" را دادند و وزیر بهداشت لبنان درخواست کرده هر کس که می‌تواند بیروت را ترک کند. چون بقایای این انفجار می‌تواند اثرات مرگبار طولانی‌مدت داشته باشد و حزب الله لبنان در راستای همدردی با مجروحان حادثه بیروت، در تمام مراکز بهداشتی لبنان پویش اهدای خون راه اندازی کرد و از مردم خواست در این پویش مشارکت داشته باشند.