کودکان تشنه سیستان و بلوچستان به بهانه آب، طعمه گاندو می‌شوند!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حنانه جانمحمدی؛ * یسنا، فاطمه، یحیی، علی اکبر و امیر حمزه تنها نام چند کودک کم سن و سال سیستان و بلوچستانی است که هنگام برداشتن آب از هوتگ، جان خود را از دست دادند. یسنا ۵ ساله و فاطمه ۴ ساله فقط تشنه بودند؛ کمی آب می‌خواستند و فضایی برای بازی‌های کودکانه! اما پدیده‌ای عجیب به نام هوتگ جانشان را گرفت. علی اکبر بشکار ۶ ساله، اهل روستای سند مراد از توابع بخش مرکزی شهرستان دشتیاری بعدازظهر اول شهریورماه ۹۹ هنگامی که برای رفع نیاز به هوتگ رفته بود، غرق شد و جان باخت.

به گفته شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان هزار و ۳۰۰ روستای فاقد شبکه این استان با ۲۵۱ هزار نفر جمعیت با تانکر‌های آبرسانی سیار آب رسانی می‌شوند. این شرکت تاکید کرده، تجهیزاتش برای آبرسانی سیار به همه روستا‌های فاقد شبکه آب کافی نیست و هزاران روستا در انتظار تخصیص تانکر و منابع برای آبرسانی سقایی اند؛ این یعنی همه روستا‌های فاقد شبکه آب که اکثر قریب به اتفاق‌شان در بلوچستان هم هستند، از سهمیه آب تانکری نیز بهره‌مند نیست. سهمیه آب سقایی برای هر فرد روزانه ۱۵ لیتر است؛ جدای از اینکه بسیاری از روستا‌ها همین سهمیه روزانه را دریافت نمی‌کنند،  اما همین ۱۵ لیتر هم مصرف آب روستاییان را کفاف نمی کند و مجبور به استفاده از گودال‌هایی از اب باران به نام هوتگ هستند.

 

بنا بر شواهد عمق هوتگ‌ها چیزی حدود ۱۵ متر برآورده شده که توانایی ذخیره ۲۰ هزار متر مکعب آب را دارد. روستائیانی که برای استفاده و برداشت آب به سراغ هوتگ‌ها می‌روند، علاوه بر خطر غرق شدن در آب، وجود گاندو‌ها جانشان را تهدید می‌کند. فاطمه، یحیی و یسنا آخرین قربانیان تمساح‌های پوز کوتاه ایرانی هستند. حوا، ذکریا و یسرا نیز از دیگر کودکان بلوچ هستند که جان شیرینشان طعمه گاندو‌ها شده است.

امیر حسین عظیمی، از فعالین رسانه ای استان به خبرنگار دانشجو می‌گوید: شرکت آب‌وفاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان برآورده کرده از جمعیت یک میلیون و پانصد هزار نفری روستا‌های سیستان و بلوچستان، چیزی کمتر از ۵۰۰ هزار نفر به شبکه دسترسی دارند. بقیه یا تانکری آبرسانی می‌شوند و یا نمی‌شوند؛ آن‌هایی که ابرسانی نمی‌شوند مانند روستای سرگوستِ نیشکهر در مرکز بلوچستان، منابع آبشان چاه‌ها و یا گودال‌های آبی‌ست که خودشان حفر کردند؛ چاه خشک شود، کوزه بر سر، بچه در دست به کوه و کمر می‌زنند به امیدآنکه چشمه و منبعی بیابند و آب بیاورند. متاسفانه تا به امروز افراد زیادی جان خودشان را برای برداشت آب از چشمه‌ها و هوتگ‌ها از دست داده اند.

 

---

• حدود ۱۷۰۰ روستا در سیستان و بلوچستان از آب محروم هستند
• روایت تکراری کم آبی؛ این‌بار در سرزمین بلوچ‌ها / سهمیه‌ هر نفر ۱۵ لیتر در شبانه‌روز!

---

در جدول میانگین سرانه دسترسی به شبکه آب در کشور، سیستان و بلوچستان در انتها قرار گرفته و سرانه میانگین دسترسی به شبکه آب در این استان کمتر از ۷۰ درصد است. نیمی از جمعیت ۲ میلیون و هشتصد هزار نفری این استان روستانشین هستند. با این وجود روستایی‌ترین و بی‌آب‌ترین استان ایران است و شاخص دسترسی به شبکه آب در روستا‌های سیستان و بلوچستان و عمدتاً در بلوچستان بنا به آمار وزارت نیرو کمتر از ۴۶ درصد است.

مجتبی جهانتیغ، پزشک و عدالتخواه استان سیستان و بلوچستان معتقد است که خصوصی سازی تامین آب در ایران چه انتقال و احداث شبکه، چه تامین آب مانند شیرین سازی پروژه انتقال آب عمان، مانند کلان سازی خصوصی سازی زمین و زمان و همه چیز و همه کس در ایران بعد از جنگ تحمیلی است ولی سیاست‌های نئولیبرال و تعدیل ساختاری باعث شده که با گذشت دهه‌ها از ساخت دو سد بزرگ در منطقه دشتیاری هنوز تکمیل و احداث نشده باشند.

 

جهانتیغ ادامه می‌دهد: خصوصی سازی تامین آب و نظارت زدایی از شرکت‌ها و سپردن آب رسانی به پیمانکاران خصوصی غیر پاسخگو، بلایی بدتر از بلایای طبیعی است! نرخ صعودی دلار باعث افزایش هزینه پروژه‌های آبرسانی شده، اما نبود نظارت باعث سودجویی و در نهایت گران‌تر درآمدن تکمیل پروژه شده است. سیستان و بلوچستان بهشت پیمانکاران خصوصی تهران نشین است.

به گفته جهانتیغ تنها راه کار خلاصی از بی آبی و عدم سیستم آبرسانی در استان، دولتی سازی تامین آب و تشدید نظارت‌های قضایی با توجه به سابقه فساد در این پروژه‌ها و نظارت بر اتمام تامین اعتبار از محل صندوق توسعه ملی است.

 

حالا با همه این مشکلاتی که در استان بوجود آمده، احمد علی موهبتی، استاندار سیستان و بلوچستان در آخرین نشست خبری خود با اشاره به اینکه بی احتیاطی و نزدیک شدن به محل استراحت گاندو‌ها سبب بروز مشکل برای کودکان می‌شود، استفاده مردم از هوتک ها را تکذیب کرده و گفته در گذشته مردم برخی مناطق جنوب استان از هوتک استفاده می‌کردند، اما اکنون به عنوان استاندار اعلام می‌کنم امروز کسی از هوتک‌ها آب نمی‌خورد.
این بی اطلاهی استاندار موجب عصبانیت مردم و جنبش دانشجویی شد. محمدجواد عمرانی، دبیر قرارگاه احمدی روشن استان سیستان و بلوچستان در توئیتی نوشته: موهبتی گفته هیچ کسی از مردم سیستان و بلوچستان از هوتگ‌ها آب نمی‌خورند. اولا منظورش سیستان و بلوچستان نیست، خراسان است. دوما وقتی استانداری در خدمت خراسان باشد و استان خودش را رها کند و بازدید نداشته باشد، گفتن این چیز‌ها از او طبیعی است.

 

 

قرارگاه احمدی روشن استان سیستان و بلوچستان هم نامه‌ای به موهبتی، استاندار این استان نوشته و ضمن یادآوری حوادث اخیر و کشته شدن چند کودک در هوتگ‌ها، خواستار نظارت سریع این نهاد بر این معضل همیشگی در سیستان و بلوچستان شدند.