آیا عصر تئاتر‌های مجازی و آنلاین فرا رسیده است؟

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، روز شمار شیوع ویروس کرونا در کشورمان عدد بیش از هفت ماه را نشان میدهد یعنی در واقع از انتهای بهمن ماه سال ۹۸ که بخش‌های مختلف کشور به تعطیلی کشیده شده و قرنطینه خانگی برای مردم آغاز شد تا سال جاری که کم کم و به تدریج فعالیت‌ها دو مرتبه، اما با رعایت پروتکل‌ها و نصفه نیمه و شیفت بندی برخی مشاغل و همینطور تعطیلی گاه به گاه برخی دیگر ادامه پیدا کرد.

اما این روند برای فعالیت‌های فرهنگی ـ هنری قدری متفاوت‌تر بود کار‌هایی که با نفس گرم مخاطب سرو کار داشتند از سالن‌های سینما تا پرده‌های نیافتاده تئاتر که منتظر مخاطب خود بودند. از تیر ماهی که اجرا‌های نمایش‌های مختلف سالن‌های تئاتر کشور دو مرتبه بازگشایی شد ما شاهد بحران حضور مخاطب در سالن‌ها بودیم و تا همین امروز هم این شرایط ادامه دارد.

اما یکی از فعالیت‌های خلاقانه‌ای که عده‌های از هنرمندان و سایت‌های مختلف نمایشی در این مدت قرنطینه و حضور مردم در منازلشان یا راه انداختند و یا قوت دادند، همین فعالیت‌های تئاتر‌های مجازی از جمله پخش فیلم تئاتر‌ها با مجوز‌های رسمی و همینطور پخش تئاتر‌های آنلاین بود که حال شامل تئاتر‌های خارجی و همینطور داخلی می‌شود.

در این مدت همین مخاطب فضای مجازی هم فراز و فرود زیاد داشته و در یک دوره مردم به سمت این نمایش‌ها آمدند و این سوال برای عده‌ای پیش آمد که نکند این نمایش‌ها و فعالیت‌های مجازی بتواند جای حضور مخاطب نفس به نفس با هنرمند را بگیرد چه اینکه تئاتر است و حضور رخ به رخ با تماشاگرش، تماشاگری که مدام حس خود را به هنرمند منتقل میکند همینطور هم شد که خیلی از هنرمندان نقد زیادی را به این دست کار‌ها اعمال داشتند و مطرح کردند که چنین نمایش‌هایی اصلا یا نباید باشد و یا اینکه نباید جای کار‌های حضوری را بگیرد.

در این شرایط بهترین کاری که می‌توانستند عده‌ای هنرمندان انجام دهند همین اجرای نمایش‌های آنلاین بود. به طور مثال عده‌ای از هنرمندان به مناسبت‌هایی در پردیس تئاتر تهران، عده‌ای در حوزه هنری با ارائه تعزیه و دیگر اجرا‌ها و برخی دیگر نیز در سالن‌های نمایشی به کار‌های آنلاین دست زدند، اینکه چقدر در شهرستان‌ها و استان‌های مختلف این فعالیت‌های مجازی مورد اقبال قرار گرفته هنوز آمار دقیقی در دست نیست چرا که زمان زیادی از آن گذشته است، اما در ارتباط با مخاطب این نمایش‌های آنلاین و مجازی می‌توان به برخی سایت فروش بلیت تئاتر از جمله سایت‌های نمایش‌های آنلاین مثل نمایش نت و تیوال مراجعه کرد که در این مدت مدام فعالیت‌های خود را به روز کرده و همگام با مخاطب و هنرمندان جلو آمدند.

سعید نوروزی مدیر مسئول تلویزیون اینترنتی نمایش نت در این باره به خبرنگار فارس می‌گوید: در حال حاضر امکان قرار دادن آمار دقیق بازدید‌ها وجود ندارد، اما با توجه به اینکه پروژه تئاتر آنلاین و موضوع پخش فیلم تئاتر‌ها از سه سال پیش در پلتفرم نمایش نت قرار داشته، اینطور می‌توانم عنوان کنم که به نسبت سال‌های قبل تقاضای ما برای کار‌های آنلاین بیشتر شده است. ضمن اینکه فرهنگ سازی برای تماشای تئاتر به صورت آنلاین صورت گرفته است، ظرفیت‌ها نیز از سال‌های قبل برای این آثار بیشتر شده است.

 

وی در این باره می‌گوید: به طور مثال می‌توانم بگویم که ما برای نخستین بار پخش زنده تئاتر را شانزدهم فروردین ماه شروع کردیم در آن ۱۰ شب با توجه به اینکه تلویزیون‌های اینترنتی دیگری نیز کنار ما سیگنال را دریافت می‌کردند، بیش از ده میلیون مخاطب داشتیم، پس از آن پروژه تعزیه و تئاتر مذهبی حوزه هنری را در ماه رمضان داشتیم که از دو ـ سه تلویزیون مثل نمایش نت، هیئت آنلاین و کانال حوزه هنری در آپارات تعزیه‌ها پخش شد که به مراتب نسبت به تئاتر آنلاین البته با توجه به اینکه چند تلویزیون حضور داشتند مخاطب کمتر بود.

اما اخیرا که در دهه محرم پخش زنده تعزیه داشتیم، استقبال خیلی خوبی فقط از رسانه نمایش نت و آی گپ شد، چون سیگنال در اختیار خود ما بود و آی گپ از ما لینک گرفت و استقبال خیلی خوبی هم شکل گرفت و گزارشش را هم به مسئولان دادیم و برای رسانه‌ها هم ارسال کردیم و گفتیم بیش از ۲۳۰ هزار نفر مخاطب پروژه از یک تلویزیون بودند.

در نهایت همه این‌ها نشان می‌دهد که ذائقه تماشای تئاتر آنلاین در حال ایجاد شدن است و در آینده نیز می‌تواند ادامه داشته باشد و بیشتر از این شود.

یکی دیگر از سایت‌هایی که به فعالیت مجازی در این مدت دست زد و تا پیش از این بیشتر به فعالیت هایی، چون فروش بلیت تئاتر، کنسرت و سینما می‌پرداخت، اما در دوره کرونایی دست به پخش فیلم تئاتر زد، سایت تیوال بود که خیلی هم خوب توانست بازار این عرصه را تا حدودی به دست بگیرد. محمد عمروآبادی مدیر عامل سایت تیوال در این رابطه به خبرنگار تئاتر فارس می‌گوید: خوشبختانه دراین چند ماه شرایط فیلم تئاتر‌ها خیلی خوب شده و در ادامه ارائه فیلم تئاتر‌ها بر روی تیوال ده‌ها اثر تازه بر روی تیوال بارگزاری می‌شود و همچنان استقبال از این کار‌ها زیاد است.

 

بهرحال الان شرایط با آن اوایل فرق کرده آن دوره خیلی مشکلات هم برای گرفتن مجوز و چیز‌های دیگر زیاد بود، الان اجرا‌های متعددی هم روی صحنه آمده است و این نکته مهمی است که شاید شرایط فیلم تئاتر‌ها را هم تغییر بدهد، بهرحال از بعد تیر ماه که سالن‌ها اجازه فعالیت گرفتند و بر تعداد کار‌ها هم افزوده شده، خوشبختانه مخاطبان با رعایت اصول بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی در حال افزایش هستند و این روز‌ها بهتر به محیط‌های تماشاخانه‌ها اعتماد می‌کنند، اما بهرحال این هم روش بدی نبود که در این مدت امتحان شد و قطعا هم ادامه پیدا خواهد کرد.

همیشه مطرح می‌شد که یک نمایش خوب با مخاطب آن همراه است و یکی از عناصر موفق و مهم تئاتر حضور مخاطب در صحنه است، اما این دلیلی بر این نمی‌شود که در شرایط نبود مخاطب و کمبود آن یا شرایط استثنایی، چون کرونا که شاید قبل‌تر اصلا چنین تجربه‌ای هم وجود نداشته، درب تئاتر تخته شود و دیگر چراغ هایش هم خاموش شود شاید همین هنرمندان با کار‌های آنلاین و پخش فیلم تئاتر‌ها در این ماه‌ها توانستند چراغ تئاتر را روشن نگه دارند هر چند که این انتظار از صدا و سیمای کشور نیز می‌رود که در این عرصه ورود کند و به پخش نمایش‌های تلویزیونی و تله تئاتر بپردازد چیزی که جایش الان کاملا در تلویزیون ملی خالی است.