انتقال‌موشک به ونزوئلا: پایه‌گذار حضور نظامی ایران در نیمکره‌غربی/ موشک‌های ایران در ۲۲۰۰ کیلومتری خاک آمریکا مستقر می‌شود؟!

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛  نشریه آمریکایی نشنال اینترست، در گزارشی با عنوان «آیا موشک‌های ایرانی به زودی به ونزوئلا می‌روند» و به قلم «جاش چانگ» نوشت: ابراز تمایل اخیرا «نیکلاس مادورو» رئیس جمهور ونزوئلا نسبت به خرید موشک‌های ایرانی، کشور‌های همسایه این کشور را نگران کرده و سوالاتی پیرامون این خرید احتمالی مطرح شده است. از یک سو، دلایلی محتملی وجود دارد تا باور کنیم که این معامله احتمالاً صورت نمی‌گیرد. همکاری نظامی ایران - ونزوئلا به اندازه‌ای نیست که ادعا می‌شود.

نویسنده مقاله نشنال اینترست مدعی شد: به عنوان مثال، ایران در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که یک ناو نظامی با قابلیت پنهان‌کاری در قالب بخشی از ماموریت‌های آبی/دریایی به ونزوئلا اعزام می‌کند، امّآ این استقرار هرگز عملی نشد. راهبرد فشار حداکثری ایالات متحده علیه دو کشور می‌تواند از ارسال موشک‌های ایرانی به نیمکره غربی جلوگیری کند.  از سوی دیگر، غیر منطقی است که ایران اقدامی جهت ارسال موشک‌های خود به ونزئلا نکند و کاملاً تلاش در این راستا را کنار بگذارد. انتقال اخیر محموله نفتی ایران به ونزوئلا و انتقال طلا از سوی ونزوئلا به تهران از طریق ایرلاین‌های ایرانی، تعهد بالای جمهوری اسلامی را علی‌رغم تحریم‌های ایالات متحده و فاصله جغرافیایی نسبت به متحد خویش نشان داد. 

 

پایان تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران در ماه اکتبر/مهر می‌تواند مانع اصلی برنامه‌های ایران جهت ارسال موشک به ونزوئلا را از میان بردارد. درحالیکه ایالات متحده اخیراً تحریم سازمان ملل علیه ایران را مجدداً اعمال کرده و در تلاش است تا تحریم تسلیحاتی را تمدید کند، امّا فقدان حمایت گسترده بین‌المللی برای این اقدام آمریکا، احتمالاً تهران را به پیشروی تشویق می‌کند و به محض اینکه تحریم تسلیحاتی در موعد مقرر منقضی شود، اقدام به فروش [تسلیحات] می‌کند. ایران وسوسه خواهد شد که از این فرصت و با موشک‌هایش جهت تحت فشار قرار دادن ایالات متحده بهره‌ برداری کند و آنچه محاصره راهبردی توسط واشنگتن و متحدانش در منطقه خلیج فارس معنا می‌شود را تلافی کند.

 

بدون توجه به این موضوع که آیا ونزوئلا و ایران معامله می‌کنند یا خیر، درک دلایل استقرار سامانه‌های موشکی ایرانی در نیمکره غربی می‌تواند مفید می‌باشد. با وجود اینکه دلایلی برای نگرانی پیرامون گسترش تسلیحات و تنش بین موجود است، دلیل بزرگتری در قالب استراتژی جهانی سیاست دفاعی آمریکا برای نگرانی وجود دارد. 

 

نگرانی اول؛ استقرار این موشک‌ها در خاک ونزوئلا زنگ خطر را به صدا درمی‌آورد و تنش بین این کشور و همسایگانش را که در حال حاضر در پایین‌ترین سطح روابط به سر می‌برند، افزایش می‌دهد. ارتش ونزوئلا مدتی قبل چندین رزمایش‌ نظامی در طول خط مرزی خود با کشور کلمبیا برگزار کردند که طی آن، دفاع درمقابل تهاجم خارجی را شبیه‌سازی کردند. چنین مانورهایی از سوی ونزوئلا موجب شده است که نیروهای کلمبیا در وضعیت آماده‌باش قرار گیرند. این رزمایش‌ها در میان اتهام‌زنی‌های مکرّر «مادورو» مبنی بر اینکه همسایگانی نظیر کلمبیا به طور فعّال درصدد سرنگونی نظام بولیواری در ونزوئلا هستند، صورت پذیرفت. موشک‌های ایرانی می‌تواند «مادورو» را جسور کند و با اطمینان کامل از امنیتی که این دارایی برای حفظ نظام کاراکاس می‌آورد، رزمایش‌های بیشتری را به صحنه بیاورد. ابن حرکت می‌تواند منجر به افزایش رقابت و اختلاف نظامی و دیپلماتیک شود. 

 

نگرانی دوم؛ با پذیرش موشک‌های ایرانی توسط ونزوئلا، لاجرم این کشور از تکنسین‌ها، مهندسان و پرسنل نظامی ایران دعوت بعمل می‌آورد تا به این کشور بیایند و این تسلیحات را در خاک ونزوئلا مستقر کنند. این پرسنل نظامی می‌توانند سنگ بنای حضور نظامی ایران در نیمکره غربی را پایه‌گذاری کنند و جمهوری اسلامی را قادر "به جمع‌آوری اطلاعات و رصد فعالیت‌های ایالات متحده آمریکا در منطقه" خواهد کرد. تاسیس موفقیت‌آمیز پایگاه موشکی ایران در خاک ونزوئلا، می‌تواند دو کشور را برای پیگیری مراودات تسلیحاتی دیگری جسور و اعتماد به نفس‌شان را برای مقابله با تحریم‌های ایالات متحده تقویت کند.

 

 

نگرانی سوّم؛ ونزوئلا به عنوان کشوری بی ثبات دارای ذخایر بزرگی از تسلیحات و نیز گروه‌های پارتیزانی و جنایی بین‌المللی است. درصورتی که انبارهای سلاح به دست گروه‌های مسلّحی نظیر ارتش آزادی‌بخش ملّی (ELN) سقوط کند، ونزوئلا تبدیل به مرکز پخش و توزیع سامانه‌های موشکی می‌شود. گزارش‌های حاکی از آن است که کاراکاس اقدام به توزیع تسلیحات ساخت روسیه بین گروه‌های مسلّح نزدیک به حکومت کرده است. این الگوی همکاری نشان می‌دهد که گروه‌های شبه‌نظامی می‌توانند با نقل و انتقال از طرف رژیم کاراکس به صورت عمدی و یا با سهل‌انگاری حکومت به این موشک‌ها دست پیدا کنند. غیرقابل پیش‌بینی بودن گروه‌های شبه‌نظامی مسلح نشان ‌می‌دهد که آن‌ها می‌توانند این تسلیحات را به سایر مشتریان ذی‌نفع بفروشند و کابوسی برای ایالات متحده و متحدانش (نظیر کلمبیا) به وجود بیاورند.

 

«جاش چانگ» در انتهای مقاله خود در نشنال اینترست نوشت: این نکته حائز اهمّیت است که "ایران یا ونزوئلا معامله‌ای انجام بدهند" یا "ندهند"، تامّل صرف درباب این موضوع ممکن است توجه ایالات متحده را از سایر موضوعات مهم باز دارد. اگر تهران سامانه موشکی به ونزوئلا ارسال کند، باعث می‌گردد ستاد فرماندهی کل نیروهای ارتش آمریکا در منطقه جنوب قاره (سوتکام - SOUTHCOM) درخواست منابع نظامی نظیر سکّوهای پرنده بدون‌سرنشین،  سامانه رهگیری موشک و ناوشکن‌ کند که این سرفرماندهی در حالت عادی احتیاجی به آن ندارد. درست در زمانی که ایالات متحده درگیر رقابت استراتژیک با روسیه و چین در نقاط دیگر جهان است، این درخواست از سوی «ستاد فرماندهی ارتش آمریکا در جنوب» می‌تواند حواس ایالات متحده را از دیگر نقاط که نیاز به چنین تجهیزاتی دارند، گمراه کند. مضاف بر این، واشنگتن باید انرژِی و توان دیپلماتیک بیشتری خرج شرکای خود در آمریکای لاتین در برابر تهدیدات احتمالی کند. واشنگتن برای انجام تعهدات نظامی خود در کشورهای مختلف جهان تحت فشار شدیدی قرار دارد؛ فروش موشک‌های ایرانی به ونزوئلا موردی ناخواسته را به فهرست درحال‌ رشد نگرانی‌های نظامی/دفاعی آمریکا اضافه می‌کند.