ماده فرهنگی آیین‌نامه ارتقاء اساتید چه چالش‌هایی را ایجاد کرده؟ / از امکان حذف ماده ۱ تا ضرورت وجود امتیاز تربیتی

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، فرزانه کرمی_ گسترش آموزش عالی نهضتی جهانی است که حد و مرز نمی‌شناسد و این امر سبب شده است تا آموزش عالی، به عنوان یک نقطه کانونی که پیشرفت جوامع را در سایر زمینه‌ها تسریع می‌کند، توجه بسیاری به خود جلب کند. از همین رو کشور‌ها بر آن شده‌اند که نظام آموزش عالی خود را تا سرحد توان گسترش دهند.

گسترش دانشگاه و آموزش عالی در ایران نیز یکی از سیاست‌های کلان کشور بعد از انقلاب اسلامی است، به طوری که در حال حاضر تعداد دانشجویان و دانشگاه‌ها نسبت به سال ۱۳۵۷ از لحاظ کمی گسترش چشمگیری داشته است. توجه به گسترش آموزش عالی عمدتا به دلیل منافع متعدد اقتصادی، اجتماعی، فردی، و فرهنگی دانشگاه برای جامعه است، تربیت نیروی انسانی کارآمد و مؤثر نیز از جمله وظایف اصلی دانشگاه‌ها به حساب می‌آید و از آنجا که بدنه اصلی دانشگاه و نیروی محرکه پیشرفت آینده یک جامعه را دانشجویان تشکیل می‌دهند، توجه به تربیت اخلاقی منطبق با ارزش‌های فرهنگی مورد قبول جامعه، در کنار ارتقاء کیفیت آموزش و پژوهش و افزایش بازدهی دانشگاه‌ها، از مسائل مهم در هموارسازی مسیر پیشرفت کشور به شمار می‌رود و می‌تواند کمک شایانی به سلامت اخلاقی، فرهنگی، و اجتماعی کشور، حفظ هویت فرهنگی جامعه، و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کند.

تدوین و ابلاغ آیین‌نامه ارتقاء اعضای هیئت علمی را نیز می‌توان تلاشی در همین راستا و ایجاد تحرک در استادان برای ایفای نقش در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی دانست، زیرا استاد و دانشجو اصلی‌ترین بخش از بدنه دانشگاه محسوب می‌شوند و یکی از عوامل مهم تأثیرگذار بر دانشجویان و جو فرهنگی دانشگاه همین استادان دانشگاهی هستند.

به همین منظور تدوین کتاب و مقاله هنری با رویکرد اسلامی؛ استاد مشاورفرهنگی؛ عضویت در کمیته اخلاق؛ حضور مستمر در مراکز دانشجویی، مساجد، خوابگاه‌ها؛ مشارکت فعالانه در جلسات هم‌اندیشی اساتید؛ استمرار در پایبندی به ارزش‌های دینی و ملی، صداقت و امانت داری؛ حضور در کلاس‌های دانش افزایی، همه و همه از جمله مواردی محسوب می‌‍‌شود که اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها برای دست یابی به حداقل ۱۰ و حداکثر ۳۰ امتیاز فرهنگی آیین‌نامه ارتقاء اساتید باید کسب کنند.

علاوه بر آن در ماده فرهنگی آیین‌نامه ارتقاء اساتید مسائلی پیشبینی نشده و همچنین ایراداتی وجود دارد که سبب شده است تا اساتید دانشگاهی به آن معترض شوند.

صالح رشید حاجی خواجه لو رئیس پژوهشکده حکمت در این باره گفت: در آیین‌نامه ارتقاء فعلی شان تربیتی یک استاد در نسبت با دانشجو به عنوان معیاری برای ارزیابی در نظر گرفته نشده و به این رسالت مهم کم توجهی شده است.

سید مهدی طباطبایی استادیار دانشگاه شهید بهشتی نیز در این خصوص اظهار کرد: در حوزه فرهنگی برای فعالیت‌های خلاقانه اساتید هیچ امتیازی در نظر گرفته نمی‎‌شود و این باعث می‌شود تا استاد اشتیاق خود را از دست دهد و احساس یاس کند.

کورش عاکف خلخالی استادیار دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این باره معتقد است: متاسفانه گروهی فرهنگ را تنها در مذهب خلاصه می‌کنند و کلاس‌های آن را به کلاس‌های آموزش اسلامی تقلیل می‌دهند، اما بحث‌های دیگر همچون، موسیقی نقاشی نادید گرفته شده است.

سیما صدرای دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در این باره گفت: بهتر است امتیاز بخش فرهنگی با توجه به رشته استاد مورد توجه واقع شود یعنی اگر شخصی در رشته موسیقی فعالیت میکند در بخش فرهنگی به مباحثی همچون غنا توجه شود. در صورتی که متاسفانه نه شخصی را داریم که این مسائل را به ستاد بیاموزد و نه فردی وجود دارد که این موضوع را مورد سنجش قرار دهد.

رمضان رضایی، استادیار دانشگاه تهران نیز در این خصوص معتقد است: اساتید با شرکت در چند کارگاه به صورت نمادین امتیاز این بخش را کسب می‌کنند. این در حالی است که کشور ایران در بخش فرهنگی نیازمند کارجدی است. لازم است اساتید در بخش فرهنگی شعار‌های نظام را در بین جوانان ترویج کنند، دانشجویان را به خداباوری تشویق کنند، در صورتی که در بسیاری از موارد شاهد ترویج الحاد و ایجاد شبهه در موارد دینی در میان دانشجویان هستیم. متاسفانه برای این بخش سقف نیز گذاشته‌اند به طوری که استاد به هر میزان نیز کار فرهنگی انجام دهد در پایان بیش از ۳۰ امتیاز دریافت نخواهد کرد.

 

 

برخی دیگر از کارشناسان تفکیک‌ناپذیری فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی استادان از فعالیت‌های فرهنگی آن‌ها را مهمترین نکته درباره آیین‌نامه ارتقاء اساتید می‌دانند. از نظر آن‌ها فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی استادان ماهیتی فرهنگی دارد و نیازی نیست بخش دیگری، که ماهیتی سیاسی و مذهبی دارد، به عنوان فعالیت‌های فرهنگی قلمداد شود و استادان را وادار به انجام این قبیل فعالیت‌ها کنیم. از نظر استادان انجام مناسک مذهبی یا شرکت در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی بیشتر جنبه فردی دارد و قابل احصا و تجسس نیست.

عباس موسوی، استادیار دانشگاه شریف در این باره گفت: بنده با اصل این موضوع مشکل دارم، ایجاد بخش فرهنگی در آیین‌نامه ارتقاء اساتید از اول شاید اشتباه بود، زیرا فرهنگ متر خاصی ندارد و هر شخصی از منظر خودش به آن نگاه می‌کند به طوری که ممکن است از نظر بنده یک چیزی فرهنگی تلقی شود و از نظر شخصی دیگر همان کار ضد فرهنگ و ارزش باشد.

علی مراد حیدری، دانشیار دانشگاه حضرت معصومه «ص» نیز در این باره گفت: در بخش فرهنگی نیز یک امتیازاتی بین کف و سقف سه تا ده نمره برای یک آیتم در نظر گرفته شده است که تعریف دقیقی ندارد و برای کسب آن تنها نظر مسئولان دانشگاه به کار می‌آید. لازم است این بحث‌ها عمیق‌تر بررسی شود و برای آن‌ها سازوکاری نوین ارائه کنند.

نگاهی گذار به آیین‌نامه ارتقاء اساتید هر شخصی را به فکر فروخواهد برد که چگونه این آیین‌نامه می‌تواند مهمترین بخش کشور که مربوط به مسائل فرهنگی می‌شود را این گونه با موارد کمی بسنجد و از آن طریق به هدایت اساتید و به تبع آن هدایت دانشجویان بپردازد. متاسفانه با وجود اعتراضات بسیار جامعه فرهیختگان از سال تدوین این آیین‌نامه تا کنون وزارت علوم هنوز تصمیمی بر تغییر این آیین‌نامه نگرفته و جامعه دانشگاهی را به حال خود رها کرده است.